གསར་འགྱུར།

དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་དག་ཅིག་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཏུ་སྐྱོད་བཞིན་པ་མ་ཟད་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་བའི་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་མང་དག་ཅིག་རིམ་བཞིན་ Australia ནང་དུ་གཞིས་སྤོས་གནང་ཡོད་པ་དང་བསྟུན། འདི་ལོ་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༨ པ་དེ་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ནས་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ བར་ཉིན་གྲངས་ ༢ ཀྱི་རིང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་ Sidney ནང་དུ་ཚོགས་འདུག ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཚོགས་པའི་རྒྱུན་ལས་གསར་འདེམས་དང། མ་འོངས་ལས་གཞི་སྤེལ་ཕྱོགས། དེ་བཞིན་ཚོགས་པ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ཐབས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་བཅས་གནང་བའི་ཐོག་ནས་སྐབས་ ༨ པའི་རྒྱུན་ལས་གསར་པའི་ནང་དུ་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ། དེ་བཞིན་བྱང་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་བཅས་ཁྱོན་རྒྱུན་ལས་མི་གྲངས་ ༡༥ བདམས་གནང་བ་དང། བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་ས་ལར་བཅའ་བཞུགས་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ངག་དབང་ཁྲི་རལ་ལགས་ཚོགས་གཙོར་བདམས་ཐོན་བྱུང་འདུག རྩ་བའི་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ་དེ་ནི། རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་བཙོན་ཁང་དུ་བཞུགས་དགོས་བྱུང་བའི་བཙོན་ཟུར་བ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆབ་སྲིད་ཉེན་གཡོལ་ལ་ཕེབས་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་དག་གིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་། དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་མངོན་འགྱུར་ཡོང་ཆེད་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ས་ལར་དངོས་སུ་དབུ་བརྙེས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ད་ལྟའི་ཆར་ཚོགས་པ་འདིར་གནས་ཡུལ་རྒྱ་གར་གཙོས་པའི་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་ནང་ཁྱོན་ཚོགས་མི་ ༦༣༢ ལྷག་ཡོད་པ་རྣམས་རྒྱ་གར་དང་ཨོ་གླིང་གཙོ་གྱུར་ཨ་རི་དང་ཁེ་ན་ཌ། དེ་བཞིན་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་སུ་ཡོད་པ་རེད་འདུག

ལ་དྭགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁག་གཅིག་བཞུགས་སྒར་༸རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་དབྱར་དུས་སུ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་འདུག དེ་ཡང་ཁ་སང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢ ཉིན་ལ་དྭགས་ནང་པ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་པི་ཊི་ཀུན་བཟང་ལགས་དང་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཟླ་བ་ལགས། དྲུང་གཞོན་ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག་ལགས། དེ་བཞིན་ལ་དྭགས་དགོན་པ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དགེ་བཤེས་གྲུབ་བྱམས་པ་ལགས་དང་དངུལ་གཉེར་རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ལགས་བཅས་བཞུགས་སྒར་དུ་ཆེད་བཅར་གྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མཇལ་ཞུས་ཏེ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ལོ་རྗེས་མའི་དབྱར་དུས་སུ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀྲིན་བསྐྱངས་ནས་ཐུགས་ལྷོད་ལྷོད་ངང་༸སྐུ་ངལ་གསོ་བཞུགས་མཛད་རྒྱུའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་གསོལ་འདེབས་ཞུ་མཁན་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་བ་དང་སྦྲགས། ལོ་རྗེས་མར་ལ་དྭགས་སུ་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་རྒྱུའི་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་བསྩལ་མཛད་འདུག ལ་དྭགས་དགོན་པ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དགེ་བཤེས་གྲུབ་བྱམས་པ་ལགས་ཀྱིས་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་ཐེངས་འདིའི་གསོལ་འདེབས་འདི་ནི་གཙོ་བོ་དབྱར་དུས་སུ་བཞུགས་སྒར་ལ་ཆར་ཤུགས་ཆེ་བ་དང་ལ་དྭགས་ལ་གནམ་གཤིས་ཡག་པོ་ཡོད་སྟབས་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ཐུགས་ལྷོད་ལྷོད་ངང་༸སྐུ་ངལ་གསོ་བཞུགས་མཛད་རྒྱུ་ཁོ་ནར་ཆེད་དམིགས་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་དེ་མིན་མཛད་འཆར་གང་ཡང་བང་སྒྲིག་མེད་སྐོར་སོགས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་ལ་དྭགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཁག་ནས་ད་རེས་ཙམ་མ་ཟད་འདི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་དབྱར་དུས་སུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་ཁུལ་དེར་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་གནང་ཡོང་བའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་དགུང་ནའི་བབས་དང་༸སྐུའི་འཕྲོད་བཞེས་རྐྱེན་པས་ཁུལ་དེར་ཆིབས་བསྒྱུར་མཛད་ཐུབ་མེད་པ་རེད།

ཁེ་ན་ཌ་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་རིགས་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ ༡༠ ཐུན་མོང་གིས་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཕེབས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་བདག་དབང་ཆ་ཚང་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཡོད་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཁ་སང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དྲྭ་གནས་ཐོག་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་བྱང་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག Canada ནང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་ Toronto བོད་རིག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཁང་དུ་ Canada Sino Tibet Dialogue ཞེས་ཁེ་ན་ཌ་རྒྱ་རིགས་དང་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་གྱི་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་བསྐོང་ཚོགས་གནང་འདུག་པ་དང། དེའི་ཐོག་ཁེ་ན་ཌར་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་བཅུའི་ཚོགས་མི་ཁྱོན་ ༦༠ ཙམ་དང་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་དང་དོན་ཁང་གི་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་བྱང་ཨ་རིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་དངོས་གྲུབ་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་ལྷན་ཚོགས་འདི་བཞིན་ Thanks Giving ཞེས་བྱང་ཨ་རིའི་ཁུལ་དུ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་དུས་ཚིགས་ཁེལ་གྱི་ཡོད་པ་ལྟར་དུས་ཚིགས་དེ་དང་བསྟུན་ད་བར་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་རྒྱ་རིགས་གྲོགས་པོ་རྣམས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་དང་འབྲེལ། གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་དབང་སྒྱུར་འོག་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་ཉེ་ལམ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བའི་རྨེའུ་རུ་མ་ཡུལ་ཚོ་དང་ཐག་ཉེའི་གྲོང་བར་ནས་རང་ལོ་ ༢༤ ཙམ་ཡིན་པའི་བོད་མི་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག བོད་མིའི་ངོས་ནས་བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་གསལ་ཆེད་དུ་ད་ལྟ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ལག་བསྟར་རྒྱུན་སྐྱོང་གནང་བཞིན་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ནི། གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་བོད་རྒྱའི་གནད་དོན་གསལ་བའི་ཐབས་ལམ་མཆོག་ཡིན་ཡང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡ་ལན་གང་ཡང་མ་བྱས་སྟབས་ཁེ་ན་ཌའི་རྒྱ་རིགས་ཚོས་རང་གི་གཉེན་ཉེ་རྒྱ་རིགས་གཞན་རྣམས་ལའང་བརྒྱུད་སྐུལ་གནང་སྟེ་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་སྐོར་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཤུགས་ཆེ་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་ཁེ་ན་ཌ་དང་ཧོང་ཀོང་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་ Gloria Fung ལགས་དང་ Anti Communist League of Canada ཞེས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་ཁ་གཏད་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཞོན་ ShengXue ལགས། ཧོང་ཀོང་གསར་པའི་རིག་གཞུང་ཚོགས་པ་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་ Jane Lee ལགས། དེ་བཞིན་རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སོགས་རྒྱ་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་འདྲ་མིན་གྱི་གོ་ཁྲིད་རྣམས་ནས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བའི་ནང་དུ་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་ཕན་ཚུན་གྲོས་མོལ་གྱི་ལྷན་ཚོགས་འདི་ལྟ་བུ་གོ་སྒྲིག་གནང་བར་ལེགས་གསོའི་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། བོད་མི་གཙོས་ཧོང་ཀོང་སོགས་རྒྱ་རིག་མང་དག་ཅིག་དང། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོགས་ཚོགས་པའི་དྲག་གནོན་འོག་ཧན་རྒྱ་རིགས་རྣམས་ཀྱང་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་མྱོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་འབྲེལ། ཕན་ཚུན་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་ནུས་པ་མཉམ་སྤུངས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག རྒྱ་རིགས་དེ་དག་ནས་དེ་སྔ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་བའི་ཁྲོད་དུ་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་བཀའ་སློབ་བསྩལ་ཁག་དོན་འཁྱོལ་ཕྱག་བསྟར་གནང་དགོས་པ་སོགས་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཉེ་ལ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་༸རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་ཐག་གཅོད་ཞུ་རྒྱུའི་གནད་དོན་ཐད་ཐེ་བྱུས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་མ་ཟད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དེ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ཐག་གཅོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བཤད་པ་སོགས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འབྲེལ་ནས་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་འདི་བཟུང་ནས་ཁེ་ན་ཌའི་རྒྱ་རིགས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ཡོངས་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་བརྒྱུད་དེ་༸སྐུའི་ཡང་སྲིིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་བོད་མིའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ༸གོང་ས་མཆོག་༸སྐུ་སྒེར་གྱི་བདག་དབང་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དེའི་ཐད་ཐེ་བྱུས་བྱ་རྒྱུའི་བདག་དབང་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་ནི་ཆོས་མེད་སྨྲ་བ་ཡིན་ཞིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བོད་ས་བཙན་བཟུང་བྱས་རྗེས་བོད་མི་ཚོར་གདུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་བཏང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་། སྐད་ཡིག ཁོར་ཡུག་སོགས་ཡོངས་རྫོགས་རྩ་མེད་བཏང་ཐབས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྣ་མང་ཅིག་སྤེལ་དང་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་དེ་དག་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས། ཁོང་རྣམས་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་དབར་འབྲེལ་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏང་རྒྱུའི་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེ་བཞེད་བཞིན་པར་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་མ་ཟད་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་མཛད་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུལ་ལ་ཡང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་འདུག

འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོས་འཇར་མན་སྲིད་བློན་ལྕམ་  Angela Merkel  མཆོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་བྱ་རྒྱུའི་སྙིང་སྟོབས་འདང་གི་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་ཐོག་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་མཐུན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་ཉེས་ཆད་རིགས་བསྐྱེལ་རྒྱུའི་ཐོག་དགོངས་བཞེད་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག འཇར་མ་ནིའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Welt བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁང་གིས་ཡུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Michael Brand ལགས་སུ་ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་མང་ལ་དོ་དམ་ནན་པོ་བྱས་ཏེ་བཀག་བསྐྱིལ་ཁང་དུ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ག་ཆ་ཞིག་ཕྱིར་འགྱར་དང་འབྲེལ་བའི་དམིགས་བསལ་བཅར་འདྲི་བྱས་འདུག་པ་དང་དེའི་ནང་གསར་འགོད་པས་སྐུ་ཞབས་ Brand ལགས་སུ་ད་ལན་ཕྱི་ལ་འགྱར་བྱུང་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་བརྒྱུད་ནས་ཤིན་ཅང་གི་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དུ་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐོག་སྡུག་སྦྱོང་ཇི་འདྲ་གཏོང་མིན་ཐད་ཚོད་དཔག་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཐད་བཅའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་གནས་ཚུལ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་གནང་མཁན་མཁས་ལྡན་མི་སྣ་ཚོར་གསར་བ་ཆགས་ཀྱི་མེད་ཀྱང་ད་ཆ་ཕྱི་ལ་འགྱར་བའི་གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་དེ་གསར་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་མ་ཟད། ལྷག་དོན་རྒྱ་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནས་བཟུང་སྟེ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཡོངས་རྫོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀག་སྡོམ་བྱ་རྒྱུར་ལམ་ལྷོང་བྱུང་ཡོད་པ་དང་ད་ལྟའི་ཆར་ཚང་མས་རྒྱ་ནག་གི་གློག་འཕྲིན་དང་ཡུ་གུར་གནད་དོན་ཐོག་གླེང་མོལ་གནང་བ་མ་གཏོགས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབང་བསྒྱུར་འོག་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དང་སྐད་ཡིག་གསུམ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་འཚབ་ཆེན་པར་ལྷུང་བའི་བོད་མིའི་ཐོག་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་ཉུང་ཤས་ལས་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག དེ་བཞིན་སྐུ་ཞབས་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡུལ་དེའི་ནང་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཚུལ་མིན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཁོངས་ནས་གཅིག་དེ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་དབང་པོ་ཚོང་འགྲེམ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པ་དང་སྤྱིར་ཡུ་རོབ་དང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁག་གི་ནང་དུ་མི་འདས་གྲོངས་མ་ཕྱིན་པའི་སླད་དུ་དབང་པོ་སྦྱིན་པ་གནང་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དེའི་ལྡོག་ཟླ་ལྟ་བུའི་དབང་པོ་ཚོང་འགྲེམ་གྱི་ལས་བརྩམས་དང་རྩོམ་མུས་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག ད་དུང་གསར་འགོད་པས་འཇར་མ་ནི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་མེད་པའི་སྐོར་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ་དང་སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Brand ལགས་ཀྱིས་འཇར་མ་ནིའི་སྤྱི་མཐུན་སྲིད་གཞུང་ངོས་ནས་ད་བར་མཇུག་འབྲས་གང་བྱུང་མིན་ལ་བལྟོས་མེད་དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱ་ནག་ལྷན་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་གླེང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་གནང་ཡོད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་དེར་འཆར་ཅན་ལྟར་ཕྱིར་འཐེན་བྱས་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁོང་གིས་འཇར་མ་ནིའི་ཁ་ཁུ་སིམ་པོའི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་སྐོར་དང་འབྲེལ་ཤིན་ཅང་ནང་འགྲོ་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེ་ཟུར་འདོན་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འགན་དཀྲི་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དེ་དག་ནས་གོ་རིམ་དང་ལྡན་པ། སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་བོད་མི་ཚོར་ལོ་མང་རིང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་གནང་བ་མ་ཟད། གསར་འགོད་པས་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་ཡུ་གུར་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་མཁན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ཚོང་ཁང་དང་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁྱོན་ ༢༨ ལ་མ་དངུལ་སྤྲད་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་འབྲེལ་ནས་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་སྐུ་ཞབས་ཁོང་གིས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་དེ་བཞིན་སྔར་ལས་དྲག་གནོན་དང་དྲམ་བསྒྲགས་ཇེ་ཆར་འགྲོ་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱི་འོག་ཏུ་རྡོག་རྫི་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ནས་ཤིན་ཅང་གི་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེ་དང་རྒྱ་ནག་གི་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཡུ་རོབ་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་ལྟ་བུ་རྒྱ་ནག་ཐོག་དུས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་མཐུན་པའི་གཞུང་འབྲེལ་ཉེས་ཆད་རིགས་བསྐྱེལ་རྒྱུའི་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེད་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་པ་དང་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཚུལ་མིན་བྱ་སྤྱོད་ཁག་ལ་མུ་མཐུད་ནས་ཁ་ཁུ་སིམ་པོར་གནས་སྡད་པ་ཡིན་ན་ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོ་གྱུར་ཡུ་གུར་བ་དང་ཧོང་ཀོང་མི་མང་། ཡི་ཤུ་བ་སོགས་ལྟར་དེ་ལས་ཚད་འགལ་མཇུག་འབྲས་ངན་པ་འཐོན་སྲིད་ངེས་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག

འདི་ལོའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ COP ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ཉེར་ལྔ་བ་དེ་སཱི་པན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ Madrid དུ་དེ་རིང་ནས་དབུ་འཛུགས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཚོགས་ཆེན་དེའི་ཐོིག་སཱི་པཱན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་དང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་གཉིས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༠༠ ལྷག་གི་སྐུ་ཚབ་དབུ་བཞུགས་ཀྱི་ཐོག   ཁོར་ཡུག་གི་ཆེད་མཁས་བ་དང་ལུས་འགུལ་བ་སོགས་ཁྱོན་ཚོགས་བཅར་བ་ ༢༥༠༠༠ ལྷག་མཉམ་བཞུགས་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ཚེས་བཅུ་གསུམ་བར་དུ་ཚོགས་རྒྱུའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ན་ནིང་གི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བའི་དུག་རླངས་གཙོག་བསྒྱུར་གྱི་ཚད་གཞི་དམའ་རུ་གཏོང་དགོས་བའི་གྲོས་ཆོད་དེ་ལག་བསྟར་ཅི་ཙམ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཐད་ནས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་སྙན་ཐོ་འབུལ་དགོས་བ་དང་། ལྷག་པར་ Paris  ཆིང་ཡིག་གི་འབྲུ་དོན་གཞིར་བཟུང་འཛམ་གླིང་གི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ཟློག་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གདོང་ལེན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱེད་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཆ་ཆེ་ཤོས་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ནི་རྒྱ་ནག་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་གི་མེད་པར་བརྟེན།   བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཐད་གར་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐོག་ཏུ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞིའི་སྒང་ལ་གཏམ་བཤད་བྱེད་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་རག་གི་མེད་ནའང་། བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་པ་རྣམས་ནས་འདས་བའི་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་གྱི་རིང་དུ་ཟུར་ཉན་གྱི་མིང་ཐོག་ནས་ཚོགས་ཆེན་དུ་ཞུགས་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བཟུང་སྟེ་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གར་སྟེགས་སུ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཚོགས་ཆེན་གྱི་དུས་བབ་དང་བསྟུན་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་མཉམ་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་སྡེ་ཚན་གྱི་ངོས་ནས་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཉེ་འཁྲེས་སུ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་གནད་དང་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་གྱི་གནས་བབ་སྒང་ལ་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཀྱང་གོ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ།   རྒྱལ་སྤྱིའི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་དང་ཁོར་ཡུག་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་ལས་འགུལ་བ་སོགས་སྐོང་འགུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འདི་ལོ་ཡང་། སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་དང་སཱི་པཱན་ནང་གི་བོད་ཁང་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་ཐེངས་འདིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཉེ་འཁྲེས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་མོ། Atenee De Madrid ཞེས་པའི་ནང་དུ་ཟླ་འདིའི་ཚེས་བདུན་ཉིན་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཚོགས་བཅར་བ་མང་པོ་སྐོང་འགུག་གིས་ཉིན་གཅིག་གི་རིང་ལ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་གྱི་སྒང་ལ་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་འཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་ལྟར། འདི་གའི་གསར་འགོད་པའི་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གཏམ་བཤད་གནང་པར་ཕེབས་མཁན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་པ་བདེ་ཆེན་དཔལ་མོ་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་སྐབས། ཁོང་གིས་འདི་ལོའི་ཟུར་ཚོགས་དེའི་ཐོག་ས་གནས་མ་འདྲ་བ་ཁག་ལྔ་ནས་གཏམ་བཤད་པ་ལྔ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ།  བོད་མཐོ་སྒང་གི་གཏན་འཇགས་ཀྱི་འཁྱགས་རོམ་ཞུ་བཞིན་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་། དེ་བཞིན།  བོད་མཐོ་སྒང་གི་གནམ་གཤིས་ཚ་འགྱུར་དང་ཨེ་ཤ་ཡའི་མ་འོངས་པ། གཞན་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་མང་གི་ཁྲོད་དུ་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་རང་བྱུང་གི་གོད་ཆག་མང་དུ་ཡོང་སྲིད་པའི་གནས་བབ་སོགས་ཀྱི་སྒང་ལ་གཏམ་བཤད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། རྩ་བའི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་ལ་དམིགས་པའི་འབོད་སྐུལ་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་ཞུ་ཡིག་ཅིག་སྐད་ཡིག་ལྔ་ཡི་ནང་དུ་བྲིས་ནས་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ལ་འདོན་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེའི་ནང་གི་དོན་ཚན་ལྔ་ལས་དང་པོ་གཉིས་ནི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ལྷན་ཚོགས། (UNFCCC) ཞེས་པར་ཕུལ་ནས་བོད་མཐོ་སྒང་དེ་བོད་ཙམ་མིན་པར་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ཆུ་མཛོད་ལྟ་བུར་ཆགས་ཡོད་པའི་གལ་གནད་ངོས་འཛིན་བྱས་ཏེ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་བརྗོད་གཞིར་འཇོག་དགོས་པ་དང་། དེ་བཞིན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་གནམ་གཤིས་ལ་འགྱུར་ཟློག་ཇི་ལྟར་འཕེལ་བཞིན་པར་རྟོག་ཞིབ་པ་གཏོང་རྒྱུའི་ཞུ་སྐུལ་ཡིན་པ་དང་། དོན་ཚན་ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་གསལ་འདོན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་བཟོ་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་གཏོང་བཞིན་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་བའི་འབོད་བརྡ་བཏང་ཡོད་པ་དང་། དོན་ཚན་མཐའ་མ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱི་མང་ཚོགས་ལ་རེ་སྐུལ་བྱས་ཏེ། བོད་འདི་སའི་གོ་ལའི་སྣེ་མོ་གསུམ་པའམ།    ལྷོ་ཨེ་ཤ་ཡིའི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་དང་ཕྱེད་ཀའི་ཚེ་སྲོག་གི་གཞི་རྟེན་ཡིན་པར་བརྟེན།    རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྤེལ་དེ་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་བདག་གཅེས་བྱེད་རྒྱུའི་འབོད་སྐུལ་བཅས་ཡིན་པ་རེད། གཞིི་རྩའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གོ་ལའི་ཁོར་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ནི་འཇར་མན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་སྦེར་ལཱན་དུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལོར་ཐོག་དང་པོ་སྐོང་འཚོགས་བྱས་ཏེ།  འཛམ་གླིང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་ཀྱི་འགྱུར་ཟློག་གི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས་བཟུང་། ལོ་བསྟུད་མར་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་ནང་དུ་ལོ་རེར་ཐེངས་རེ་འཚོགས་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།   ཉེ་ལམ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་གཤིས་དཔྱད་རིག་ཚོགས་པས་དེ་གའི་སྙན་ཐོའི་ནང་། གོ་ལའི་མཁའ་རླུང་ཁྲོད་ཀྱི་དུག་རླངས་གཙོག་བསྒྱུར་གྱི་ཚད་གཞི་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ནང་དེ་སྔ་བྱུང་མྱོང་མེད་པར་ཚད་མཐོ་ཤོས་སུ་སླེབས་ཡོད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་བའི་ཁྲོད ཐེངས་འདིའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ཆེན་དེ་ཧ་ཅང་གནས་འགག་ཆེན་པོར་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།  

ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བའི་རྨེའུ་རུ་མ་ཡུལ་ཚོ་དང་ཐག་ཉེའི་གྲོང་བར་ནས་ཡིན་པ་རང་ལོ་ ༢༤ ལ་སོན་པ་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བར་བརྟེན་དེ་རིང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢ ཉིན་རྒྱབ་ཕྱག་ཚོད་ ༤ ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཁག་ལས་མཚམས་བཞག་ནས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གནང་སོང་། མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གྱིས་ཚོགས་མགོན་དུ་སྐུ་བཅར་རྣམ་རྒྱལ་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་པོ་ཁྲོམ་ཐོག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་དང་། སྲི་ཞུ་བ། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་མི་བཅས་འདུ་འཛོམས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་བོད་མི་ ༡༥༤ བྱུང་བའི་ཁྲོད་བོད་མི་ ༥༤ དེ་བོད་མདོ་སྨད་རྔ་བ་ཁུལ་ནས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། རྔ་བ་མི་མང་སྙིང་སྟོབས་ཅན་ཚོས་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཆེད་དུ་བློས་བཏང་ཆེན་པོ་གནང་བ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་ས་གནས་དེར་དམ་བསྒྲགས་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མི་ཕན་ཚུན་དབར་ཁ་པར་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་གནང་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཆགས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ད་བར་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་སླད་དུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཐུགས་སྨོན་གནང་རྒྱུ་དང་། ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱི་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་བ་དེས་བོད་ནང་དུ་དུས་ད་ལྟའང་རྩ་དོན་གནས་ཡོད་པ་གསུངས་སོང་བ་མ་ཟད། ཧོང་ཀོང་མི་མང་གིས་ཡུལ་དེའི་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་བསྟུད་མར་སྤེལ་སྐབས་ངོ་རྒོལ་དེའི་ཁྲོད་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཧོང་ཀོང་དེ་བོད་བཞིན་ཆགས་འདོད་མེད་ཅེས་འཕྲེད་དར་ནང་འཁོད་ཡོད་པ་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྤེལ་ཡོད་སྟབས་དེས་བོད་ཀྱི་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་མངོན་གྱི་ཡོད་པས་བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་རྒྱལ་གཅེས་པ་རྣམ་པས་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་ཁག་དུས་ནམ་ཡང་བརྗེད་ཐབས་མེད་པར་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་འབད་གནད་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད། སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཉེ་ལམ་སྐུ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་བོད་ལུགས་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་ཟུར་པ་རྒྱ་གར་མི་སེར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་བཞི་པ་ Padma Shri བཞེས་མྱོང་མཁན་རྔོག་རིགས་དགེ་སློང་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་ལགས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཚང་མས་ཐུགས་སྨོན་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པའང་གསུངས་སོང་། ཁ་ཉིན་ཟླ་བ་ ༡༡ ཚེས་ ༢༩ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་གཙོས་ དབུས་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་དང་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ། བོད་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་བཅས་ཚོགས་པ་ལྔ་པོའི་ཚོགས་གཙོ་དང་སྐུ་ཚབ། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་མི་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བ་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་ཕྱི་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༥ ཐོག་མེག་གྷན་གྱི་བཞི་མདོ་ནས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་བསྔོ་སྨོན་གསུང་འདོན་གནང་སྟེ་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཁོང་ལ་ གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་མགོན་པོ་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དམར་པོས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་ནས་བོད་ནང་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོ་གཙོས་པའི་མི་མང་གིས་ལས་འགུལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་སྤེལ་བ་དག་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ད་ཆ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་སྟེ་་སྐུ་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཕུལ་བ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་བལྟས་ཚེ་གྲངས་འབོར་གྱི་ཆ་ནས་མང་ཤོས་དང་དུས་ཚོད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་དང་། ད་རེས་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེས་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་འོག་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མིར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུ་གྱི་ཡོད་ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་། ད་དུང་ཁོང་གིས་བྱེས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་ཐོག་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་རང་དབང་གི་གོ་སྐབས་སྤྱད་ནས་མུ་མཐུད་ལས་འགུལ་དེ་ལྟར་སྤེལ་རྒྱུའི་འགན་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད། གཞན་ཡང་ཁ་སང་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་ནང་དུ་སུད་སི་དང་ལེག་ཏེན་སི་ཊ་ཡན་བོད་རིགས་མི་མང་གི་གོ་སྒྲིག་འོག་སུད་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དང་། སུད་སི་ས་གནས་བུད་མེད་ཚོགས་པ། ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུའི་མཐུན་ཚོགས་བཅས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་དང་སྐུ་ཚབ་རྣམས་པ་གཙོས་མི་མང་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱི་སྐུ་པར་བསྣམས་ཐོག་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་། དེ་བཞིན་ཉེ་ལམ་བོད་རྫ་དཔོན་པོར་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་དང་མི་སྐྱ་གཞོན་སྐྱེས་གཉིས་ནས་བོད་རང་བཙན་སྐད་འབོད་གནང་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པར་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་ཐང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་སྡུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་མ་གཏང་བར་དུ་བོད་མི་ནས་མུ་མཐུད་བོད་དོན་བློས་བཏང་གནང་མི་སྲིད་ཅེས་སོགས་གཏམ་བཤད་གནང་བ་དང་འབྲེལ། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་ཚེ་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་པ་དང་བོད་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ། རྒྱ་ནག་ནས་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གནང་དགོས་སྐོར་སོགས་འབོད་ཚིག་ཆེད་འདོན་ཐོག་སྐད་འབོད་གནང་འདུག  དེ་མཚུངས་སུ་ཨོ་གླིང་ནང་གནས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བསྔོ་སྨོན་གསུང་འདོན་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག

བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བསྐྱང་རྒྱུའི་མཛད་འཆར་གྱི་ཟླ་ཚེས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྲན་བུ་ཕྱིན་འདུག དེ་སྔ་མཛད་འཆར་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་ཁོངས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཕྱི་ཟླ་ ༢ མགོ་སྟོད་དུ་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ བཀའ་ཆོས་བསྩལ་རྒྱུ་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་ཀྱང་། ད་རེས་ཉེ་ཆར་༸དཔལ་ལྡན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་གི་དྲྭ་གནས་ཐོག་ཡོངས་གྲགས་གནང་བར་༸གོང་ས་མཆོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཕྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢ ཉིན་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་རྒྱལ་སྲས་ཐོགས་མེད་བཟང་པོས་མཛད་པའི་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་སོ་བདུན་མའི་གསུང་ཆོས་བཀའ་དྲིན་སྩལ་རྒྱུ་དང་། ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་དད་ལྡ་མང་ཚོགས་ཡོངས་ལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བཀའ་དབང་བཀའ་དྲིན་སྩལ་རྒྱུ། དེ་རྗེས་ཕྱི་ཚེས་ ༤ ནས་ ༦ བར་ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་སྔར་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བསྩལ་བའི་ཉེ་བརྒྱུད་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་སྐོར་གྱི་བཀའ་ཆོས་འཕྲོས་སྐྱོང་མཛད་རྒྱུ་བཅས་ཐུགས་གཏན་ཁེལ་འདུག དེ་བཞིན་ལོ་རྗེས་མའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཕྱི་ཚེས་ ༤ ནས་ ༥ བར་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་བྷེ་ཧར་མངའ་སྡེའི་རཱ་ཇི་གྷར་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་རཱ་ཇི་གྷར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་པའི་ལྷན་ཚོགས་ནས་གདན་ཞུའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་པའི་ཚོགས་འདུར་དབུ་བཞུགས་བཀའ་དྲིན་མཛད་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༩ སྟེ་ལོ་གསར་གྱི་ཚེས་པ་ ༡༥ སྟེ་ཆོ་འཕྲུལ་དུས་ཆེན་ཉིན་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་ཤཱ་ལཱའི་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྐྱེས་རབས་བཀའ་ཆོས་བཀའ་དྲིན་བསྩལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད། གཞི་རྩའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཟླ་ ༡༢ ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཀིརྟིའི་བྱེས་པ་གྲྭ་ཚང་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་མཛད་སྒོར་དབུ་བཞུགས་མཛད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་རྗེས་བཞུགས་སྒར་ནས་རྒྱ་གར་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་མཛད་འཆར་སླད་ཆིབས་ཐོན་མཛད་དེ་ཕྱི་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ནུབ་གྷོ་བ་མངའ་སྡེའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་གྷོ་བ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོས་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་བཞིན་ཁུལ་དེར་དེང་རབས་ཀྱི་དུས་ཚོད་འདིར་དཔལ་ནཱ་ལེནྡཱའི་རིག་གནས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་བསྩལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ཕྱི་ཚེས་ ༡༤ ཉིན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་མོན་གྷོར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་ཆོས་ར་གསར་པ་དབུ་འབྱེད་དང་། ཨེ་མོ་རི་དང་བོད་ཀྱི་ཚན་རིག་ལས་རིམ་ཚུགས་ནས་ལོ་དྲུག་འཁོར་བའི་མཛད་སྒོར་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་བཀའ་སློབ་བསྩལ་རྒྱུ། ཕྱི་ཚེས་ ༡༦  དང་༡༧ གཉིས་སུ་ལྷོ་ཕྱོགས་འབྲས་སྤུངས་བློ་གསལ་གླིང་དུ་ཚེ་དབང་གི་ཆོས་འབྲེལ་དང་དབུ་མ་བཞི་བརྒྱ་བའི་བགྲོ་གླེང་ལ་དབུ་བཞུགས་མཛད་རྒྱུ། དེ་ནས་ཕྱི་ཚེས་ ༢༠ དང་ ༢༡ རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་དགའ་ལྡན་བླ་སྤྱི་རུ་འཇམ་མགོན་བླ་མ་༸རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་བར་དོ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠༠ འཁོར་བའི་༸རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་རྗེས་དྲན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་པའི་བགྲོ་གླེང་ཆེན་མོ་དང་། ༸རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་ཞི་བར་གཤེགས་ནས་མི་ལོ་ངོ་ ༦༠༠ འཁོར་བའི་རྗེས་དྲན་མཛད་སྒོར་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱང་རྒྱུ་མ་ཟད་ཕྱི་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་དགའ་ལྡན་དགོན་པར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགེ་ལྡན་ལྷན་ཚོགས་དང་འབྲས་སྤུངས། དགའ་ལྡན་དགོན་པ་བཅས་ནས་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་མཛད་འཆར་ཐུགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་རེད།

འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༤༠ ལྷག་གི་རིང་ལ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེ་གནང་མཁན་དང་བོད་དོན་ཆེད་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་སྤེན་་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Sandesh Meshram ལགས་ཀྱིས་ཁ་སང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༠ སྟེང་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་Janjagaran Cycle Yatra "Free Tibet, Save India” འམ་བོད་ཀྱི་རང་དབང་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་ཞེས་པའི་བརྗོད་ཚིག་འོག་རྒྱ་གར་མི་མང་ལ་བོད་དོན་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་ཐེངས་བཞི་པ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་འཕགས་བོད་མཛའ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་དང་ཧི་མཱ་ཅལ་དབུས་གཞུང་གི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་རིགས་བདག་སྐུ་ཞབས་ Dr Kuldeep Chand Agnihoti མཆོག་དང་ཧིན་བོད་མཛའ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Ajay Singh ལགས། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བཅས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་དབུས་པའི་ས་གནས་བོད་མི་དང་རྒྱ་གར་བ། དེ་བཞིན་ཕྱི་རྒྱལ་བ་སོགས་མང་ཚོགས་ཁག་གཅིག་འདུ་འཛོམས་གནང་འདུག བོད་དོན་ཆེད་རྐང་འཁོར་སྐོར་བསྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Sandesh Meshram འམ་བོད་མིང་ལ་བསམ་གཏན་ཡེ་ཤེས་ལགས་ནས་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལོར་བཞུགས་སྒར་དྷ་རྨ་ས་ལ་ནས་ལྡི་ལི་བར་ཞི་བའི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ད་བར་བོད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་འབྲེལ་བའི་རྐང་འཁོར་སྐོར་བསྐྱོད་ཐེངས་གསུམ་གནང་མྱོང་ཡོད་པ་རེད། ད་རེས་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཐེངས་བཞི་པ་འདི་ཁ་སང་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༡༠ སྟེང་བཞུགས་སྒར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཆེ་ཁག་ ༡༢ ནང་ཕྱི་ལེ་ ༧༥༠༠ ལྷག་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་མོན་གྷོ་འདོད་རྒུ་གླིང་དུ་བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ཉིན་མོ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་མཇུག་སྒྲིལ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་གྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོ་ཐོག་ལ་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གི་འབྲེལ་མཐུད་པ་འཇིགས་མེད་ཚུལ་ཁྲིམས་ལགས་ཀྱི་སྐུ་ཞབས་ Sandesh Meshram ལགས་ཀྱིས་ད་རེས་བོད་དོན་ཆེད་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཐེངས་བཞི་པ་འདི་སྤེལ་བའི་དགོས་དམིགས་དང་ལས་འགུལ་གྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་། སྐབས་དེར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་འཕགས་བོད་མཛའ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་དང་ཧི་མཱ་ཅལ་དབུས་གཞུང་གི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་རིགས་བདག་སྐུ་ཞབས་ Dr Kuldeep Chand Agnihoti མཆོག་དང་ཧིན་བོད་མཛའ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Ajay Singh ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལས་འགུལ་འདི་ལེགས་གྲུབ་ཡོང་བར་རེ་སྨོན་ཤུགས་དྲག་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་ཧི་མཱ་ཅལ་གྱི་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་ཚོའི་བྱིན་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་གོ་རྟོགས་རྒྱ་ཆེ་སྤེལ་ཐུབ་པའི་ཐུགས་རེ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་འདིར་ཕེབས་པའི་སྐུ་མགྲོན་རྣམ་པ་གཙོས་པའི་མི་མང་ཡོངས་ལ་རང་ཉིད་སྒེར་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དགའ་བསུའི་འཚམས་འདྲི་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་སྔ་སྐུ་ཞབས་ཁོང་དང་ལྷན་དུ་བོད་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་ཁག་གཅིག་སྤེལ་མྱོང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་བསྐྱར་དྲན་གནང་བ་མ་ཟད། སྐུ་ཞབས་མིཤ་རཱམ་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་འདི་འགེགས་མེད་ལེགས་གྲུབ་དང་བོད་མིའི་གཞིས་སྒར་མོན་གྷོར་བདེ་ལེགས་ངང་ཕེབས་འབྱོར་ཐུབ་པའི་རེ་སྨོན་ཞུས་ཡོད་པ་རེད། བོད་དོན་ཆེད་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་སྤེན་་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Sandesh Meshram ལགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་དེད་དཔོན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ལྷ་ཕྱག་སྔོན་བཏང་བ་དང་སྦྲགས། ཐེངས་འདིའི་བོད་དོན་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ལས་འགུལ་འདི་བཞིན་དེ་རིང་ནས་འགོ་འཛུགས་ཞུས་ཏེ་ཕྱི་ལེ་ ༧༥༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་མངའ་སྡེ་ཆེ་ཁག་དང་གྲོང་གསེབ་བཅས་པ་བརྒྱུད་ནས་ཟླ་བ་གསུམ་དང་ཉིན་བཅུའི་འགྲུལ་བཞུད་གནང་དགོས་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་མ་ཟད། ཁྱེད་རྣམ་པས་གུས་པར་བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་ལེགས་གྲུབ་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ཅེས་སོགས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་སྐུ་ཞབས་ Sandesh ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་བོད་སྐྱོབ་ཅེས་པའི་བོད་དོན་གོ་རྟོགས་ཀྱི་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཅིག་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ལྔའི་ནང་དུ་སྤྱི་ལེ་ ༤༠༠༠ ལྷག་ལ་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། མདྱ་མངའ་སྡེ་དང་ཆ་ཏིས་གྷར་མངའ་སྡེ། ཨོ་ཌི་ཤ་མངའ་སྡེ། ཨན་ཌ་ར་མངའ་སྡེ། ཏེ་ལཎ་གྷ་ན་མངའ་སྡེ་བཅས་ཡིན་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་རྐང་འཁོར་སྐོར་སྐྱོད་ཐེངས་པའི་ལས་འགུལ་དེ་མངའ་སྡེ་མདྱ་མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་ནག་པུར་ནས་ཨུ་ཊར་མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལ་སྤྱི་ལེ་ ༡༢༠༠ ཡི་ས་ཐག་བརྒྱུད་ནས་བོད་སྐྱོབ་ཅེས་པའི་འབོད་ཚིག་འོག་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྗེས་ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་བོད་དོན་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐེངས་གསུམ་པ་དེ་བྷི་ཧཱར་མངའ་སྡེའི་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་ནས་འབྲས་ལྗོངས་དང་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་རྣ་ཐོས་ལ་བར་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལོ་དམག་འཁྲུག་ཤོར་བའི་དྲན་གསོ་ཆེད་དུ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།

རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༢ ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་ཞུ་གཏུག་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པའི་ནང་དུ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་སློབ་གཉེར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་གདོང་ལེན་ཆེན་པོ་གནང་དགོས་པའི་ངལ་བ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་བརྗོད་འདུག ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༧ དང་ ༢༨ བཅས་ཉིན་གཉིས་ཀྱི་རིང་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་དུ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༢ པ་ཚོགས་ཡོད་པ་དང། ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གླེང་བརྗོད་གཙོ་བོ་ “Education, Language and the Human Rights of Minorities “ ཞེས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་དང་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་ཡིན་འདུག་ཅིང། ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སུད་སི་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་སྐུ་ཚབ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ལ་རྡོག་རོལ་འཚབ་ཆེན་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུང་པའི་ནང་དུ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་སློབ་གཉེར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མིའི་ངོས་ནས་སྐར་མ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ཞུ་གཏུག་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུའི་དུས་ཡུན་སྐབས་སུ་སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གི་ལས་བྱེད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་ཀྱིས་ Society for Threatened People ཞེས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་དབང་སྒྱུར་འོག་ལྷུང་བའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་ནས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་གནས་བབ་སྐོར་གླེང་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱ་སྐད་ལ་གཙོ་དམིགས་ཀྱིས་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་འོག་ཏུ་བོད་ནང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་བོར་སློབ་ཁྲིད་ལས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བཀག་འགོག་དང། དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་འཛིན་གྲྭ་མེད་པ་བཟོས་པ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཐོན་བོད་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་མེད་པ། དེ་བཞིན་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་ཀི་རྟི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་བསོད་ནམས་དཔལ་ལྡན་ལགས་མཚོན་པའི་བོད་ནང་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཚོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཆབ་སྲིད་ཉེས་མིང་གཡོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་བཙོན་བཅུག་བྱས་པ་བཅས། ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མི་ཚོར་རང་ཉིད་ལུང་པའི་ནང་ལ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུུ་མེད་པ་བཟོས་པ་མ་ཟད་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་རང་དབང་ལ་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པའི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་སློབ་གླིང་ཆེ་གྲས་ཡར་ཆེན་སྒར་དང་བླ་རུང་སྒར་གཏོར་བཤིག་དང་གྲྭ་བཙུན་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བ། ལྷག་པར་དུ་ད་བར་བོད་ནང་བོད་མི་ ༡༥༤ ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་དང་གནང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་དང། དེ་དག་ཁྲོད་ནས་བོད་མིའི་ཁག་གཅིག་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་འོག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་ཡོད་སྐོར་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། ལྷན་ཚོགས་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་ཐོག་ཁྲིམས་མཐུན་མིན་པའི་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་གི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་མཚམས་བཞག་དགོས་པ་དང། དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་དང་བསོད་ནམས་དཔལ་ལྡན་ལགས་མཚོན་པའི་ད་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཀག་ཉར་བྱས་པའི་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཡང་ཆེད་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་གཞན་ཡང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གནང་མཁན་ Mélanie Blondelle ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་བརྟན་ལྷིང་དང་འཆམ་མཐུན་ཞེས་པའི་མིང་ཐོག་བོད་ནང་གི་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་དེ་བཞིན་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་ཁོངས་སུ་བཞག་པ། བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན་གྱི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་དགོན་སྡེ་ཁག་གཞུང་གིས་སྟངས་འཛིན་དང་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང།  རྒྱ་སྐད་གཙོ་འཛིན་སྲིད་བྱུས་རྐྱེན་པས་བོད་མི་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་ཤོར་བ་སོགས་ཉིན་རེའི་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་བོད་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཨེ་ཤ་ཡའི་ནང་གི་སྐད་ཡིག་རྙིང་ཤོས་བཞིའི་ཁོངས་ནས་གཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང། བོད་མིའི་ངོ་བོ་མཚོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྡོག་རོལ་གཏང་ཚེ་བོད་མིིའི་རིག་གཞུང་རྡོག་རོལ་གཏང་བ་གཅིག་དང་མཚུངས་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ལྷན་ཚོགས་དེ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་པ་དང་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་མཚོན་པའི་ཤེས་རིགས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཁག་གི་ཐོག་ལ་དཔལ་འབྱོར་རམ་འདེགས་ཞུ་དགོས་གལ་ཡིན་པ་ནན་བརྗོད་ཀྱང་གནང་འདུག རྩ་བའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལྷན་ཚོགས་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོ་ནས་ལོ་ལྟར་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝའི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་དུ་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང། ལྷན་ཚོགས་དེའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ ནི་འཛམ་གླིང་ནང་ཡོད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོའི་ཆོས་དང་རིགས་གཞུང། སྐད་ཡིག་རང་དབང་བཅས་མི་ཉམས་སྲུང་སྐྱོབ། དེ་དག་གནད་དོན་གླེང་སའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།  འདི་ལོའི་ལྷན་ཚོགས་དེའི་ཐོག་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང། ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ། ཆེད་ལས་མི་སྣ། ཤེས་ཡོན་ཅན། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ཚོགས་བཅར་ཁྱོན་ ༦༠༠ ལྷག་ལྷན་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། རེས་གཟའ་སྤེན་པའི་ཉིན་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་གོ་སྒྲིག་འོག་ཉེ་ཆར་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་འགྱུར་བ་བོད་མི་ཡོན་ཏན་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ད་བར་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང། དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁམས་སེར་ཤུལ་རྫོང་རྫ་དབོན་པོར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་བོད་མི་ཚོའི་ཆེད་དུ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་ནང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་གནང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ལ་སུད་སུ་བོད་མི་ཚོགས་པ་དང། སུད་བོད་མཐུན་ཚོགས། ཡོ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས། གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ་དང། དེ་བཞིན་ས་གནས་བོད་མི་བཅས་ཀྱི་ལག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་དམར་གསོད་མཚམས་འཇོག་དགོས། རྒྱ་དམར་བོད་ནས་ཕྱིར་ལོག་བྱེད་དགོས། བོད་འབར་བཞིན་འདུག་ཅེས་སོགས་ཀྱི་སྐད་འབོད་ཚིག་འགོ་ནས་ཛུ་རིག་ཁྲོམས་གཞུང་བརྒྱུད་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་བར་དུ་ཞི་བའི་རྔམ་སྟོན་འདུག