བོད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གཞུང་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་བླ་སྤྲུལ་འོས་འཛིན་གྱི་གནད་དོན་གཙོས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་ཐེ་བྱུས་དང་སྦྲགས། དུས་ནས་དུས་སུ་དམ་དྲག་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་གཏན་འབེབས་དང་ལམ་སྟོན་གསར་བཟོ་སོགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་གནམ་ལོ་གསར་པའི་ཚེས་པ་གཅིག་ཟིན་ལ་ཉེ་བའི་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ཀྱི་སྔོན་སྟེ་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༩ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཆོས་དད་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྟོན་གསར་པ་ཁག་ཅིག་ཡོངས་གྲགས་བྱས་འདུག ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་ནས་བརྩི་སྲུང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་ཞེས་འཁོད་པའི་ཆོས་དད་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྟོན་གསར་པ་དེའི་ནང་ཆོས་ལུགས་ཁག་གི་དབུ་ཁྲིད་རྣམས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་བདེ་འཇགས་ལ་བརྩི་སྲུང་དགོས་པ་དང་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁ་བྲལ་གྱི་ལས་དོན་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་པ། དེ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་སྤྱོད་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ངོ་རྒོལ་རིགས་བྱེད་མི་ཆོག་པ། རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ཚོགས་པ་ཁག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་ལས་དོན་རིགས་སྤེལ་མི་ཆོག་པ། ལྷག་པར་དུ་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་གནང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དེ་དག་དེ་སྔ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་གྱི་སྲོལ་ཡིག་དང་བླ་སྤྲུལ་ངོན་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་དང་མཐུན་པར་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཁྱོན་དོན་ཚན་མི་འདྲ་བ་ ༥༢ ཙམ་ཆེད་བཀོད་བྱས་འདུག་པ་དང་། དོན་ཚན་དེ་དག་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡ ནས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱ་འཆར་ཡིན་པར་བཤད་འདུག  གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་ཨོ་སི་ཀྲོ་ལི་ཡའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱ་རིགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྤྱི་ཟུར་འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ལ་བཀའ་འདྲི་ཁག་ཅིག་ཞུས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེ་ཆར་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ཡོངས་གྲགས་བྱས་པའི་ཆོས་དད་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྟོན་གསར་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཆོས་ལུགས་ཁག་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ཅན་དུ་བཟོ་བཞིན་པ་དེར་ཕྱིའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཡོང་ཁག་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་དང་ཁྲིམས་སྒྲིག་དེ་དག་མ་འོངས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་རྣམས་ཁྲིམས་འགལ་རེད་ཅེས་ཁྲིམས་ལ་ཁ་གཡར་ས་ཡོད་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱལ་ཡོངས་ཆོས་དད་ལས་དོན་གྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཞེས་པ་ཞིག་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ དང་ ༢༠༠༦ ལོར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་ཁྲིམས་སྒྲིགས་ཀྱི་དོན་ཚན་ཁག་ལ་ཁ་སྣོན་སོགས་རྒྱག་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གཞུང་ལ་ཐོ་འགོད་བྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མི་སྣ་ལས་གཞན་སུས་ཀྱང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་མི་ཆོག་པར་མ་ཟད་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྲིགས་འཛུགས་ཁག་གི་དྲྭ་རྒྱ་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་སྤེལ་མི་ཆོག་པ་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་མི་རི་ཀའི་གཞུང་འཛིན་གསར་པའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་  Antony J. Blinken མཆོག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་ཆེས་ཐོག་མའི་ཞལ་པར་གྱི་བཀའ་མོལ་ཁྲོད་ཨ་རིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་མང་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐབས་ཐད་མུ་མཐུད་འབད་རྩོན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་འདུགཁ་སང་ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ Blinken མཆོག་དང་རྒྱ་ནག་དབུས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ངེས་སྟོན་པ་ Yang Jiechi དབར་ཞལ་པར་བརྒྱུད་བཀའ་མོལ་གནང་སྐོར་ཨ་རི་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་མཆོག་གི་མགྲིན་ཚབ་པས་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག དེའི་ནང་སྐུ་ཞབས་ Blinken མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་ཤིན་ཅང་དང་བོད། ཧོང་ཀོང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོའི་རིན་ཐང་ལ་མུ་མཐུད་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་གི་ཡིན་ཞེས་ནན་བརྗོད་གནང་སྟེ་གསུངས་འདུག་པར་མ་ཟད། ཨ་རི་དང་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དབར་མཉམ་ལས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་ལྷོ་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཁུལ་དུ་འཇིགས་སྐུལ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བཀོད་ཁྱབ་རྩ་འཛིན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་དག་གི་འགན་ཁུར་དགོས་པ་ཞིག་བཟོ་ཐབས་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ད་རེས་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་མཆོག་གིས་ Yang Jiechi དང་བཀའ་མོལ་གནང་སྐབས་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་མཆོག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོའི་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་བར་དགའ་བསུའི་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་མཆོག་གིས་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར་ཨེ་ཤེ་ཡ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་གནང་སྐབས་དང་དེ་བཞིན་སྲིད་འཛིན་བྷ་ཌན་མཆོག་གིས་སྲིད་འཛིན་གྱི་འོས་བསྡུའི་དྲིལ་བསྒྲགས་སྐབས་བོད་དོན་སྐོར་གསུངས་པ་དེས་ང་ཚོར་ཨ་རི་གཞུང་འཛིན་གསར་པའི་ངོས་ནས་བོད་དོན་ལ་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་བའི་རེ་བ་སྦྱིན་གྱི་ཡོད་པ་གསུངས་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་མཆོག་དང་ཨ་རི་གཞུང་འཛིན་ནས་བོད་དོན་ཐད་ཕྱག་ལས་དོན་འཁྱོལ་དང་ཨ་རིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་བོད་ནང་ཕར་འགྲོ་ཚུར་འོང་གི་ཁྲིམས་འཆར་ཕྱག་བསྟར་གནང་རྒྱུ། དེ་བཞིན་བོད་དོན་སྐུ་ཚབ་གང་མགྱོགས་བསྐོ་གཞག་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག གཞི་རྩའི་ཉེ་ལམ་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པས་ཨེ་ཤ་རང་དབང་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་ལ་བཀའ་ལན་གནང་སྐབས་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ནས་མི་ལོ་བཅུ་ཙམ་ལ་རྒྱུན་ཆད་པའི་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་གནང་ཐབས་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དབུ་ཁྲིད་བསྐོ་གཞག་གནང་ཕྱོགས་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱ་དབང་མེད་པར་སྐུལ་འདེད་དང་ཉེན་ཁའི་གནས་སུ་ལྷུང་བའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་དང་སྐད་ཡིག བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་བཅས་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པ་སོགས་བོད་དོན་ཆེད་དུ་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་ལག་བསྟར་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད།   ཕྱོགས་མཚུངས་སུ་སྲིད་འཛིན་ Joe Biden མཆོག་གིས་དེ་སྔ་སྲིད་འཛིན་གྱི་འོས་བསྡུའི་དྲིལ་བསྒྲགས་སྐབས་གལ་ཏེ་ཁོང་སྲིད་འཛིན་དུ་བདམ་ཐོན་བྱུང་ཚེ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་ལྷན་མཇལ་འཕྲད་ཞུ་རྒྱུ་དང་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་བར་འབད་བརྩོན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཉེ་ལམ་སྲིད་འཛིན་མཆོག་གིས་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་སུ་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་ཅི་སྟེ་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་ལས་གནང་དགོས་བྱུང་ཚེ་དེའི་ཐད་གྲ་སྒྲིག་ཨང་གསར་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།  

ཁ་སང་། རྒྱ་གར་གྱི་ Hindustan Times གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་སྔར་ལོ་ནས་བཟུང་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་རིམ་པ་བྱུང་བཞིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་འདིར། རྒྱ་ནག་གིས་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གིས་བོད་དང་དེའི་ཉེ་འཁོར་ས་གནས་ཁག་ཏུ་དམག་གི་ལྟེ་གནས་ལྟ་བུའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་ དང་སྦྲགས། མཐའ་མཚམས་ཀྱི་མི་སེར་རྣམས་ལ་དངུལ་དངོས་ཀྱི་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་སྟེ་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དེ་གའི་དམག་གི་སྟོབས་ཤུགས་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ Stratfor ཞེས་ཨ་རིའི་བདེ་སྲུང་དང་གསང་ལས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་སྔ་ལོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་གི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ནས་༢༠༢༠ བར་དུ་རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་དུ་འཁེལ་བའི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་གནམ་ཐང་དང་ཐད་འཕུར་གནམ་གྲུ་སོགས་མཁའ་དམག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་གཞི་ལྡབ་གཉིས་ཀྱི་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། གསར་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་ཐེངས་འདིའི་གནས་ཚུལ་གྱི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་རྙོག་གླེང་ཆེ་བའི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་གང་སར་དམག་མིའི་རྟེན་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར། བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་དང་འབྲུག་གི་ས་མཚམས་སོགས་སུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞིར་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་མི་མེད་ལུང་སྟོང་གི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཆེད་དུ་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་གཉེར་ནས་མི་མང་ཁུལ་སོ་སོར་གནས་སྤོར་གྱིས་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་ཡང་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ད་དུང་སྲུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་བླངས་བའི་འདྲ་པར་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཞིག་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་ད་ཆ་བོད་ནང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་དང་དམག་སྒར་སོགས་ཀྱི་འགྲུལ་ལམ་ཇེ་ལེགས་དང་འབྲེལ་མཐུད་སྟབས་བདེར་བསྒྱུར་ནས། མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་དང་དམག་གི་ཡོ་ཆས་འབོར་འདྲེན་གྱི་ཆུ་ཚོད་ཇེ་ཉུང་དུ་བཏང་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་དང་སྦྲགས། ལྷ་སའི་ནང་གི་གོང་དཀར་གནམ་ཐང་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིར་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་མཁའ་དམག་གི་བདེ་སྲུང་ལམ་ལུགས་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག དེ་དང་ཆབས་ཅིག འདས་བའི་ཟླ་ངོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་གི་ནང་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་མཁའ་དམག་གི་ས་ཚིགས། Hotan ཞེས་པ་དེ་མགྱོགས་མྱུར་གྱི་ངང་ནས་རིམ་སྤོར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་ཁུལ་གྱི་དམག་མིའི་འཐབ་ཇུས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ། སྔར་ལོ་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་མཁའ་དམག་གི་ལྟེ་གནས་དེ་རུ་གྱེན་འཕུར་གནམ་གྲུ་དང་དམག་ཆས་མང་དུ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྟེ་གནས་ཁང་དེ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དང་སྦྲེལ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསལ་འགྲེལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལུང་འདྲེན་གནང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་རིམ་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གི་དམག་སྒར་ལྟེ་གནས་ཁང་མང་པོ་བོད་མཐོ་སྒང་དང་ཤིན་ཅང་གི་བྱེ་ཐང་བརྒལ་ནས་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དང་སྦྲེལ་བཞིན་པ་དེ་ནི། མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དམག་འཐབ་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་མཚོན་གྱི་རིགས་འབོར་འདྲེན་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག རྒྱ་གར་གྱི་འཐབ་ཇུས་ཆེད་མཁས་བ། སྐུ་ཞབས་ Brahma Chellaney ལགས་ཀྱིས་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་དེ་དག་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་འབྲོག་ལམ་གྱི་དོན་རྐྱེན་དང་བསྟུན་ནས་རིམ་སྤར་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོ་ནས་ལས་གཞི་དེ་དག་སྔར་ལྷག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་དཀར་ནག་གི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་རྙོག་གླེང་རིམ་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་འདའ་བར་བྱས་ཏེ་ག་ལེར་མཐའ་མཚམས་ཁག་སོ་སོར་དམག་མི་སྤར་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས། རྒྱ་དཀར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མིའི་གནོན་ཤུགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་འཇུག་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་སྔར་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་དུག་ཁྱབ་བརྡལ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་མཚམས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ཇེ་དོམ་དུ་བཏང་སྟེ། རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ། དེ་བཞིན་འབྲུག་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་སིམ་འཛུལ་བྱས་པའི་དོན་རྐྱེན་རིམ་པ་བྱུང་བའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔྱད་བརྗོད་པ་མང་པོས། རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་མཐའ་མཚམས་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱི་ལས་གཞི་དེ་ནི་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་རྒྱུ་དངོས་ལ་དོ་ཕོག་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་དང་བསྟུན་ནས་སྲིད་གཞུང་ལ་སྡང་སྡུག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པར་བརྟེན་ནས། རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་མིག་སྔར་གྱི་བསམ་བློའི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཐབས་དང་། རྒྱ་ནག་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཕྱི་ལ་ངོམས་པའི་སླད་དུ་མཐའ་མཚམས་ཁག་སོ་སོར་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་རྙོག་གླེང་གི་རིགས་བཟོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་དྲ་ལམ་དུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། སྔར་ལོའི་རྒྱ་ནད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས། རྒྱ་ནག་གི་ནང་གི་བཟོ་ལས་དང་ཚོང་ལས་ཁང་སོ་སོའི་ཆེད་གཉེར་གྱི་གཏན་འཇགས་ཀྱི་ལས་བྱེད་མང་པོ་ཞིག་གི་ལས་ཀ་ཤོར་ཡོད་པར་བརྟེན་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་སེམས་འཚབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་རང་ལོ་ ༣༥ འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ན་གཞོན་གྱི་ལྟེ་ཁག་ལ་མ་གཏོགས་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་རག་གི་མེད་པར་ཡོངས་གྲགས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་མིག་སྔར་གྱི་འཚོ་བའི་དགོས་འདུན་ལ་གྱོང་གུད་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཏེ། རྒན་རབས་པའི་ཁྲོད་དུ་ལས་ཀར་གསར་ཞུགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་གིས་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པར་སེམས་འཚབ་འཕར་མ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་འདུག

ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ཐེ་ཝན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་དང་དེ་དག་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་མཚོན་ཕྱིར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་ལྒང་བཞུ་བཏང་སྟེ་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུགཞུ་སྐུལ་གྱི་ལས་འགུལ་དེའང་ཐེ་ཝན་གྱི་ Amnesty International Taiwan ཞེས་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པས་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རང་དབང་སྒོར་མོ་ཆེའི་མདུན་ཐང་དུ་སྤེལ་ཡོད་ཅིང་། ལས་འགུལ་དེའི་ཐོག་ Taiwan Association for Human Rights ཞེས་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་དང་ Human Rights Network for Tibet ཞེས་བོད་དོན་ཆེད་ཐེ་ཝན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་དང་ཧོང་ཀོང་གི་ཕྱི་གཞིས་ཚོགས་པ་སོགས་ཁྱོན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་ཚོགས་སྡེ་དགུས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག་པར་མ་ཟད། ལས་འགུལ་ནང་དངོས་སུ་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཚོས་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཙན་གནོན་འོག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་བྱེད་སྲོལ་གྱི་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་དང་། ལྷག་དོན་མཁའ་དབྱིངས་སུ་ལྒང་བཞུ་བཏང་ནས་དྲག་གནོན་འོག་མནར་གཅོད་མྱངས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་མཚན་བཀོད་དེ་ཁོང་རྣམ་པའི་བསམ་དོན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཤིས་སྨོན་དང་བཅས་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུས་འདུག ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Chiu E-ling ལགས་ཀྱིས་ལོ་གསར་སྐབས་སུ་རྣམ་ཀུན་མང་ཚོགས་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཉེ་སྤུན་མཆེན་རྣམས་ལྷན་འབོད་ཀྱིས་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལ་རོལ་བའི་དུས་ཚིགས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྣམས་མུ་མཐུད་ནས་བཙོན་འཇུག་འོག་བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་དང་སྦྲགས། ཁོང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་ནས་དྲག་གནོན་ཕོག་མཁན་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྩོད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་མཁན་གསར་འགོད་པ། ལྷག་དོན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་བ། ཧོང་ཀོང་ནས་ཕྱིར་ཕྱོགས་སུ་བྲོསལ་བྱོལ་ལ་ཕེབས་མཁན་དེ་དག་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་མནར་གཅོད་མྱངས་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁོང་རྣམས་ནམ་ཡང་བརྗེད་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གཞེན་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་གདོང་ལེན་གནང་མཁན་རྣམ་པའི་རང་ཉིད་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོངས་རྫོགས་འཕྲོག་གི་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གླ་ནས་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པར་སྡིགས་ར་སྐུལ་གྱི་ཡོད་པའང་ཆེས་གསལ་འདོན་གནང་འདུག རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་པས་ཀྱང་གོང་ཚེས་ཉིན་དེར་རྒྱ་དམར་པོའི་སྲིད་གཞུང་གིས་དམ་དྲག་འོག་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཀྱི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཕྱིར་བསྒྲགས་གནང་མཁན་གསར་འགོད་པ་བཅུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ལས་བདུན་ད་དུང་ཡང་བཙོན་འཇུག་འོག་བཞག་ཡོད་པ་དེ་དག་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་དང་ལྷག་ཅིག རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་འདུག གཞན་ཡང་བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེའི་འོག་འཛམ་གླིང་ནང་གི་གསར་འགོད་པ་གྲངས་འབོར་མང་ཤོས་འཛིན་བཟུང་མཁན་དང་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་དང་འབྲེལ་ནས་གསར་འགོད་པ་ ༡༡༩ བཀག་བསྐྱིལ་བྱས་པ་མངོན་གསལ་དང་སྦྲགས། འཛམ་གླིང་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༨༠ ཀྱི་ཐོ་གཞུང་ལས་གསར་འགོད་པའི་རང་དབང་ཆེས་ཞན་ཤོས་ཨང་ ༡༧༧ པ་དེ་ཆགས་ཡོད་པར་ཐེར་འདོན་གྱིས་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུག  

ཨ་རིའི་རང་དབང་ཁང་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་སེར་ཐོག་གསང་ཞིབ་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ནི་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་མི་མང་། ནང་སོག་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་མི་སེར་ལ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་དྲག་གནོན་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེའང་རང་དབང་ཁང་པས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་༤ ཉིན་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ Out of Sight, Not Out of Reach འམ། མཐོང་མ་ཐུབ་ཀྱང་སྙོབ་མ་ཐུབ་པ་མེད་ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་འདིའི་ནང་དུ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ། དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ལ་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དྲག་གནོན་བྱས་པའི་གནད་དོན་འདྲ་མིན་ ༦༠༨ ཙམ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཁོངས་སུ། རྒྱ་ནག་དང་། turkey, Rwanda, Saudi Arabia, དེ་བཞིན་ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨེ་རན་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་དྲུག་ནི་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཡིན་པ་འབུར་འདོན་བྱས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནི་བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་སོགས་ལ་དྲག་གནོན་གྱིས་འཛིན་བཟུང་དང་མནར་གཅོད་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྡུག་ཤོས་སུ་མིང་འདོན་བྱས་འདུག སྙན་ཐོ་ནང་ ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ བར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་མང་སྤྱི་དང་གསར་འགོད་པ་དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་སོགས་ལ་སུན་གཙེར་དང་དྲག་གནོན་གྱི་གྱོད་དོན་༦༠༨ ཙམ་བྱུང་ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུ། བརྒྱ་ཆ་གསུམ་ཆ་གཅིག་སྟེ། གྱོད་དོན་༢༡༤ རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བ་མ་ཟད། དེའང་རྒྱ་ནག་གིས་དེང་དུས་ཚད་ལྡན་རང་བཞིན་སྒོ་ནས་གཙོ་བོ་ཡུ་གུར་ཁ་ཆེའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་ཆབ་སྲིད་ཐད་གཞུང་དང་ལྟ་སྤྱོད་མི་མཐུན་མཁན་རྣམས། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་དང་གསར་འགོད་པ་སོགས་ལ་དམིགས་བཀར་གྱིས་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་པར་བརྗོད་འདུག སྙན་ཐོའི་ནང་དུ་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་རྣམས་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་ཀྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་ཡུ་གུར་མི་མང་ས་ཡ་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ། དེ་བཞིན་ནང་སོག་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་གཏོར། གཞན་ཡང་ཧོང་ཀོང་གི་ནང་དུ་བཙན་དབང་གིས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ལག་བསྟར་གྱིས་མི་མང་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་དང་སྤྲོད་མུས་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་ནས་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ལ་འཇག་རྒོལ་དང་ཁོང་ཚོའི་ནང་མི་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ལྷག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བཙན་འཕྲོག དེ་བཞིན་སྲིད་གཞུང་གིས་དམིགས་བཀར་གྱི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་སྐྱོད་ཀྱི་ལག་འཁྱེར་བཀག་སྡོམ། དེ་བཞིན་ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་རྡུང་གི་མིང་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ལ་དྲག་གནོན་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་དྲ་ཐོག་ནས་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་པ་དང་གསང་ཉུལ་བ་བཏང་ནས་མང་ཚོགས་ལ་ལྟ་སྲུང་བྱས་པ། དེ་བཞིན་དེང་རབས་ཀྱི་འཕྲུལ་ལས་བརྒྱུད་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་དང་འགལ་ཟླར་གྱུར་བ་རྣམས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་སྔོན་ཆད་བོད་ནས་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་གར་དུ་ལོ་རེར་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཡོང་གི་ཡོད་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་བལ་ཡུལ་དང་རྒྱ་ནག་བར་ས་མཚམས་དོ་དམ་གྱི་གྲོས་མཐུན་བཞག་ཡོད་སྟབས། བལ་ཡུལ་གཞུང་ནས་བོད་མི་ཚོ་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འདས་ལོར་ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཉེན་རྟོག་པ་པད་མ་དར་རྒྱས་ཟེར་བས་ཨ་རིར་གནས་པའི་བོད་མིའི་ཐོག་གསང་མྱུལ་བྱས་ཡོད་པ། དེ་བཞིན། སི་ཝེ་ཌན་དང་སུ་སིད། ཁེ་ན་ཌ་བཅས་ཀྱི་ནང་བོད་མིའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གིས་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་བཀོད་པ་བརྒྱུད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་སྐྱབས་བཅོལ་དུ་ཡོང་མཁན་བོད་མི་ ༢༣ ལས་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ལོ་དེར་བོད་མི་ ༦ བལ་ཡུལ་དུ་འབྱོར་ཡོད་ནའང་བལ་ཡུལ་གཞུང་གིས་ཕར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་ལུགས་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་འདུག་ལ་སྟངས་འཛིན་ནན་མོ་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཉེ་འཁོར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་གནོན་ཤུགས་ཀྱིས་བོད་མི་རྣམས་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྲོ་བཞིན་པར་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་དགོས་ལུགས་བརྗོད་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་གནོན་དང་གསང་བའི་མྱུལ་ཞིབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེས། འཛམ་གླིང་གི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༦ ཙམ་ནང་གནས་པའི་རྒྱ་རིགས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཡ་མང་པོར་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་རྒྱ་ནག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་གི་དྲག་གནོན་ལས་འགུལ་མང་པོའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཁྲོད་རྒྱ་རིགས་དམངས་གཙོའི་འཐབ་རྩོད་པ་ཙམ་མ་ཟད། མི་རིགས་གཞན་གྱི་མི་སེར་རྣམས་ལའང་གནོན་ཤུགས་ཐེབས་ཏེ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་འགྲོ་ལུགས་སོགས་རྒྱ་ནག་རང་གི་མངོན་འདོད་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་སོགས་བརྗོད་འདུག

རྒྱ་ནག་གིས་ ༢༠༡༣ ལོར་མིང་ལ་རྣམ་དག་ཅེས་པའི་སྐྱེས་པ་ཞིག་ལ་མི་ལོ་ ༡༣ གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ད་ཆ་གཞི་ནས་ཕྱི་འགྱར་བྱུང་འདུགདེ་རིང་གསར་ཁང་ལ་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་ནས་ཡིན་ཞིང་བཞུགས་སྒར་གནས་བཞུགས་གནང་མཁན་བོད་མི་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར་ ༢༠༡༣ ཙམ་ལ་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་དུ་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་རྙོག་གླེང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གིས་སྐབས་དེར་འབྲི་རུ་རྫོང་ཙྭ་ལ་ཡུལ་ཚོ་མེ་རི་གྲོང་ཚོ་ནས་ཡིན་པའི་སྐྱེས་བ་རྣམ་དག་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དུ་བྲོས་བྱོལ་ལ་འགྲོ་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་ལ་རོགས་རམ་གནང་བའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་གིས་མི་ལོ་ ༡༣ རིང་ལ་བཙོན་འཇུང་གྱི་ཐག་བཅད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་དང་ལྷན་དུ་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་གི་བོད་མི་དྲུག་བདུན་ཙམ་ཞིག་མཉམ་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། བོད་མི་གཞན་དེ་དག་རྗེས་སུ་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་ཙམ་ལས་ཁོང་ཚོར་ཉེས་མིང་ཅི་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གསུངས་སོང་། ཁོང་གིས་རྣམ་དག་ལགས་སུ་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་རྗེས་ནང་མི་རྣམས་ཐེངས་འགར་ཐུག་འཕྲད་བྱེད་དུ་བཅུག་ཡོད་ཀྱང་། འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ཙམ་གྱི་གོང་ནས་ཁོང་ལ་སྒྱུ་ལྷག་གི་ན་ཚ་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་ནང་མི་རྣམས་དང་མཉམ་དུ་ཐུག་འཕྲད་དང་འབྲེལ་གཏུག་གང་ཡང་བྱེད་དུ་བཅུག་མེད་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལས་ད་ལྟའི་ཆར་ཁོང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབ་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། ཁམས་འབྲུ་རི་རྫོང་དུ་སྔོན་ཆད་རྒྱ་ནག་གིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་སྐབས་ས་གནས་ཀྱི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་ས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱིས་གཏེར་ཁ་སྔོག་ཏུ་མ་བཅུག་པར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གིས་སྡང་ཟུག་ཆེན་པོ་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིས་སུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཡས་མས་སུ་ཁམས་འབྲུ་རི་རྫོང་ཁོངས་སུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དོན་གནད་མང་དག་ཅིག་བྱུང་བའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེ་དམ་དྲག་དང་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱ་ཡུལ་ཞིག་ཆགས་པར་བརྟེན་ད་ཆ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་གི་འོག་ཏུ་གནས་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་གི་ཡུལ་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གཞིས་བཞུགས་རྣམས་ཀྱི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མ་སྤུན་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་གཙོས་ཁུལ་དེའི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་གྱི་དམ་དྲག་འོག་ཡོད་པར་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་།  རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་རྣམས་ལ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་སྟབས་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་རྒྱུ་ཙམ་ལས་རང་གི་ངོས་ནས་ནུས་པ་ཐོན་པའི་ལས་འགུལ་རིགས་གང་ཡང་སྤེལ་ཐབས་མེད་པར་ལྷག་ཡོད་སྐོར་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། གཞི་རྩའི་སྔར་ལོའི་ཟླ་༦ པའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁམས་འབྲི་རུ་རྫོང་ནས་ཡིན་པའི་བསྟན་འཛིན་ཐར་པ་དང་ཁོང་གི་སྤུན་མཆེད་ལྷ་མོ་གཉིས་རྒྱ་གར་དུ་སྒོར་མོ་བཏང་བའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཏེ་གཅར་རྡུང་མང་པོ་བཏང་བ་བརྒྱུད་བྱིས་པ་གསུམ་གྱི་ཨ་མ་ཡིན་པའི་ལྷ་མོ་ལགས་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཁུལ་དེའི་གཞོན་སྐྱེས་གླུ་བ་ལྷུན་གྲུབ་གྲགས་པ་ལགས་ཀྱིས་བོད་ལྗོངས་ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར་འབྲི་རུ་རྫོང་སྲིད་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས་ཞྭ་མོ་ནག་པོ་ཞེས་པའི་གླུ་གཞས་དེ་བླངས་པར་ཁ་གཡར་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་སྔར་ལོའི་ཟླ་ ༦ ནང་ཁོང་ལ་ལོ་༦ གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་རྩོད་ལེན་གནང་མཁན་ཚོགས་སྒེར་ཁག་གིས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་ཐོག་ནས་སྤེལ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ Lausanneདུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་སྤིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་མི་ལས་འགུལ་བ་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་དང་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་མེད་པར་དུ་ངོས་འཛིན་གནང་སྟེ་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་ ༢༠༢༢ ལོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་རྒྱ་ནག་ནས་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་པ་དང། རྩེད་འགྲན་དེར་ད་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་ཐོག་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་སྒེར་ཚོགས་ཁག་གི་ངོས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་སྟེ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག སྤྱིར་དེ་སྔ་ ༢༠༠༨ རྒྱ་ནག་གི་པེ་ཅིང་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་སྔ་རྗེས་སུ་ཚོགས་སྐབས་སུའང་བོད་མི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩེད་ལེན་པ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་ལ་ངོ་རྒོལ་ཤུགས་ཆེ་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་ལ་རྒྱ་ནག་མངའ་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་དང་དེ་མིན་ས་ཁུལ་གཞན་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང། དོན་དངོས་ཐོག་ ༢༠༠༨ རྗེས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མིར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱས་པར་བརྟེན་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཕྱིན་ཡོད་སྟབས་ད་བར་བོད་མི་ ༡༥༠ ལྷག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་བཏང་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཟིན་པ་རེད། ཡོ་རོབ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༣ ཉིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འཚོགས་རྒྱུར་ལོ་གཅིག་ལྷག་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་དང་བསྟུན་སུད་སིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་སྤིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་མི་ལས་འགུལ་བ་ཚོས་བོད་རང་དབང་ཞེས་འཁོད་པའི་སྟོད་གོས་གྱོན་པ་དང་ལག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ལ་ཟུར་ས་དང་སྐྱོན་བརྗོད་མཚོན་པའི་ཕྲེད་དར་འཁྱེར་ནས་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་རྩེད་འགྲན་དེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་གནང་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་གཞུང་མེད་པའི་ཨོ་ རྩེད་ཚོགས་ཆུང། ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གཉིད་ལས་སད་ཤོག དེ་བཞིན་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་འབོད་ཚིག་འོག་རྒྱ་དམར་ཤོག་གཞུང་ལ་ཨོ་ལམ་སྤིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས་ངོ་རྒལ་སྐད་འབོད་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ལས་འགུལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལིམ་སྤིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་དང་མི་རིགས་སྡེབ་གསོད་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་ལག་འབྲེལ་ཡོད་པའི་ཟུར་ཟའི་གཏམ་བརྗོད་བརྒྱུད་རིང་མིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་དེ་མི་རིགས་སྡེབ་གསོད་ཀྱི་འགྲན་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་པར་མཚོན་ཐབས་གནང་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་ ༢༠༢༢ ལོའི་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལིམ་སྤིང་རྩེད་འགྲན་ཆེན་མོར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་དེ་ཤར་ཏུ་ཀི་སི་ཐན་དང་ནང་སོག ཐེ་ཝན། ཧོང་ཀོང་སོགས་ཀྱི་མང་ཚོགས་མཚོན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ ༡༨༠ ལྷག་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་སྤིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་ལ་རྒྱ་ནག་ཏུ་འགྲན་ཚོགས་དེ་བསྡུ་སྐོང་གནང་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་གནང་ཐབས་མེད་པའི་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་། ད་བར་དུ་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་ཨོ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་བ་དེ་ཕྱིར་བཤོལ་བྱས་མེད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་ལས་འགུལ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་དང་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམ་པར་ཞུ་སྐུལ་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་རྩེད་འགྲན་དེར་འཛུལ་ཞུགས་མི་གནང་བར་ངོ་རྒོལ་གནང་དགོས་བའི་གཞེན་སྐུལ་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་དབུས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ངེས་སྟོན་པ་ Yang Jiechi ཡིས་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Joe Biden མཆོག་གི་གཞུང་འཛིན་གསར་པར་བོད་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུགཁ་ཉིན་ཚེས་ ༡ ཉིན་ཨ་རིའི་ New York གྲོང་ཁྱེར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ National Committee on US China Relations ཞེས་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཚོགས་ཆུང་གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་དྲ་ཐོག་གླེང་མོལ་སྟེང་རྒྱ་ནག་དབུས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་མཐོ་གྲས་དང་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གི་ངེས་སྟོན་པ་ Yang Jiechi ཡིས་སྐུ་ཞབས་ Doland Trump མཆོག་གི་གཞུང་འཛིན་འོག་ཨ་རིས་རྒྱ་ནག་ཐོག་སྲིད་བྱུས་ལོག་པ་འཛིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་དབར་འབྲེལ་ལམ་ཐོག་མ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་ད་བར་གྱི་གནས་སྟངས་ཆེས་སྡུག་ཤོས་སུ་གྱུར་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ད་དུང་ཡང་ཞི་བདེ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་ཞི་བདེ་མཉམ་གནས་གནང་རྒྱུ་དེས་ཕྱོགས་ཚང་མར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལྟར་ཚང་མས་དེ་དེ་བཞིན་འདོད་པར་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ཨ་རི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཧོང་ཀོང་བཅས་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་གནང་དབང་མེད་པ་ལྟར་དེ་ལྟར་གནང་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། ཅི་སྟེ་མཚམས་འཇོག་མ་གནང་ཚེ་དེས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་གནོད་གཞིར་འགྱུར་ངེས་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུགརྩ་བའི་སྲིད་འཛིན་ Trump མཆོག་གི་གཞུང་འཛིན་འོག་ཨ་རི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཚོང་འབྲེལ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་། བོད་དང་ཧོང་ཀོང་། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་དང་ཤིན་ཅང་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་བཞེངས་ཕྱོགས་མཁྲེགས་པོ་འཛིན་ནས་བོད་དང་ཧོང་ཀོང་གི་གནད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཁག་ཅིག་གཏན་འབེབས་དང་ཤིན་ཅང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ལ་ཉེས་ཆད་བཏང་བར་མ་ཟད། ཐེ་ཝན་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་ལམ་བསྐྱར་གསོ་གནང་བ་སོགས་ད་བར་ཨ་རིའི་གཞུང་འཛིན་སྔར་རྣམས་ཀྱི་ངོས་ནས་གནང་མྱོང་མེད་པའི་ཕྱག་བསྟར་མང་དག་ཅིག་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་དེང་སྐབས་ཚང་མས་ཨ་རིའི་གཞུང་འཛིན་གསར་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་བཞེངས་ཕྱོགས་གང་འདྲ་ཡོད་མེད་ཐོག་དོ་སྣང་ཆེས་ཆེར་གནང་བཞིན་པ་རེད།ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Joe Biden མཆོག་གི་གཞུང་འཛིན་གསར་པའི་ཕྱག་ལས་དངོས་སུ་དབུ་འཛུགས་གནང་བ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་མཐོ་གྲས་ཕྱོགས་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་མཁན་ Yang Jiechi ཟེར་བ་དེ་ཆེས་ཐོག་མ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། Yang Jiechi ཡིས་དྲ་ཐོག་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བར་ Cooperation འམ་མཉམ་འབྲེལ་དང་མཉམ་ལས་སོགས་ཀྱི་ཚིག་བརྗོད་ཐེངས་ ༢༤ ཙམ་སྤྱོད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཆེས་ཞན་པོ་ཆགས་པ་དེ་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་བསྐྱར་ནན་བྱས་འདུག རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་གཞུང་འཛིན་ནང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལས་དབང་ཆ་ཆེ་བ་ཡོད་པའི་ Yang Jiechi ཡིས་ད་དུང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་ཁྲོད་རྒྱལ་སྲུང་གི་གནད་དོན་ལ་མཐོང་ཆུང་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཉེན་བརྡ་ཡང་བཏང་འདུག

དེ་རིང་འདི་གར་མིང་བརྗོད་འདོད་མེད་པ་ཞིག་གིས་པར་རིས་དང་མཉམ་དུ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར་གཞིགས་། རྒྱ་ནག་གིས་སྔོན་ཆད་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་རིས་བཤམ་སྟོན་བྱེད་དགོས་བའི་བཙན་བཀའ་བཏང་བའི་ཁྲོད་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་དུ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་དབང་གི་འོག་ནས་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གཙོ་བྱས་པའི་སྲིད་འཛིན་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་པར་ཐང་ཀའི་ངོ་བོར་བཟོ་སྐྲུན་གྱིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་འདུགགནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་བརྗོད་པར་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་མང་ལ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་གཙོ་བྱས་པའི་དཔོན་རིགས་ཁག་གི་པར་རིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དེ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྟོན་དུས་ཆེན་གྱི་སྔ་རྗེས་སུ་འགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། རྔ་བའི་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་སྔར་ལྟག་དམ་དྲག་བྱེད་མུས་ཡིན་པར་བརྟེན་གནས་ཚུལ་དེ་ད་བར་ཕྱི་ལ་ཐོན་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་སྔོན་ཆད་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་བཙན་དབང་གིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་རྣམས་ནི་པར་རིས་ཀྱི་ངོ་བོར་བཟོས་ཡོད་ཀྱང་། ཐེངས་འདིར་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་ནང་དུ་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་འདྲ་པར་རྣམས་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཐང་ཀའི་ངོ་བོར་བཟོས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་དབང་གི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་རིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་འཇུག་དོན་ནི་རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་གྱི་གྲྭ་མང་གི་བསམ་བློར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་སུ་དམིགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད་བོད་མིའི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ལ་རྡོག་རོལ་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུགཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་ཐང་ཀའི་ངོ་བོར་བཟོས་ནས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་གྲྭ་མང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དགའ་ཞེན་ཡོད་པར་སྟོན་ཐབས་བྱས་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དང་ཕྱི་ལོག་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་རྣམས་ལ་མགོ་སྐོར་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ལ་བཟུང་བའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བར་མ་ཟད། རྔ་བ་ཀིརྟི་དགོན་ནི་བོད་ཁུལ་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱོ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་ལྡན་པའི་ས་གནས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་ནག་གི་ད་ལྟའི་བྱེད་བབ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁུལ་དེའི་ནང་མ་འོངས་པར་སྒེར་ལངས་བྱུང་སྲིད་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུགགཞི་རྩའི་སྔ་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་བཞི་པའི་ནང་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ལ་བོད་ནས་རག་སོན་བྱུང་བའི་འདྲ་པར་ཁག་ཅིག་གི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཁམས་མཛོད་དགེ་རྫོང་དུ་མང་ཚོགས་ལ་བཙན་དབང་གིས་བསྡུ་སྐོང་བྱས་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་པར་འགྲེམས་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གཞིགས་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མཛོད་དགེ་རྫོང་ཡོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་པར་སྒྲོམ་ ༡༤༠༠༠ ལྷག་ཙམ་བགོ་འགྲེམས་བྱས་འདུག རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་པ་སྤྱི་ཟུར་འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་དེ་སྔོན་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གི་བཅར་དྲིར་ལན་འདེབས་གནང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་པར་རིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་འགལ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དེ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་སྒྱུར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་པའི་གནས་བབ་དེ་ལག་ལེན་གྱི་ཁྲོད་དུ་མེད་པའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ཅིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་བྱེད་བབ་དེས་མི་མང་གི་སེམས་ངོས་སུ་རྒྱ་ནག་ལ་འཁོན་འཛིན་གྱི་བློ་དེ་བས་ཤུགས་ཆེ་རུ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་པར་རིས་སྒྲིག་བཤོམ་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དེས་བོད་ཁུལ་གྱི་མིང་མང་གི་སེམས་ངོས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་གུས་ཀྱི་འདུན་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་ཞིག་ཆགས་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གིས་ད་བར་མི་མང་གི་སེམས་ངོས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་དད་གུས་ཀྱི་འདུན་ཤུགས་ཡོད་པ་དེ་གཙང་སེལ་བྱེད་ཐབས་བྱས་ཀྱང་གནད་དོན་དེ་ལམ་ལྷོང་བྱུང་མེད་པར་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག བོད་ཁུལ་དུ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་རབས་དང་རིམ་པ་སྤེལ་བཞིན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་རྩ་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱ་ནག་རང་གི་བྱེད་བབ་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། ཐེངས་འདིར་ཨ་མདོ་རྔ་པའི་ཀིརྟི་དགོན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་རིམ་པའི་པར་རིས་ཐང་ཀའི་ངོ་བོར་བཟོས་ནས་བཤམ་སྟོན་བྱེད་བཅུག་པའི་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་གསར་འགོད་པས་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཀིརྟི་བྱིས་པ་གྲྭ་ཚང་གི་བོད་གནས་འབྲེལ་མཐུད་མ་ཀ་ཉག་ཚེ་རིང་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་ཀྱང་ཁོང་གིས་ད་ཆ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཐད་དམ་དྲག་ཡོད་སྟབས་གནས་ཚུལ་དེའི་སྐོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མེད་པར་གསུངས་སོང་།