བོད།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཉེ་ལམ་ཚེས་ ༢༥ ནས་ ༢༧ བཅས་ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་ཚོགས་འདུག་པ་དང་སྦྲགས།  ཚོགས་ཆེན་དེའི་ཐོག་སྐྱབས་རྗེ་འབྲི་གུང་སྐྱབས་མགོན་ཆེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་དབུས་པའི་ཡུ་རོབ་ཁུལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་།   རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་བརྒྱད་ནས་ཕེབས་པའི་ཁོར་ཡུག་ཆེད་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ ༡༥  ནས་ལྷན་ཞུགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་སྟངས་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲ་ཐོག་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ཉིན་གྲངས་གསུམ་རིང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་པས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་འགངས་ཤེས་རྟོགས་དང་། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་འབྲེལ་བ།    ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་ཆུ་བོ་དང་། བོད་མཐོ་སྒང་ནས་འབབ་བཞིན་པའི་ཆུ་བོ་ཁག་གི་གནས་བབ།  དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཁྲོད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འོས་འགན་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་འདུག སྐབས་དེར་ཚོགས་ཞུགས་པས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་གནས་ཡུལ་མི་ནས་ག་རེ་གནང་ཐུབ་མིན་དང་།   བོད་ཀྱི་ཆུ་བོའི་གལ་གནད།  དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་འཁྱགས་རོམས་ཀྱི་ཞུ་ཚད་ཧ་ཅང་མྱུར་པོ་ཆགས་བཞིན་པའི་སྐོར་བཅས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་ཆེས་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་བགྲོ་གླེང་གནང་འདུག  མ་ཟད།   གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱིན་པ་དེས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་སྣོད་བཅུད་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཉེ་དུས་ནས་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་ཀྱི་རྐྱེན་ངན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་གླེང་སློང་གནང་འདུག ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཉིན་གསུམ་དང་འབྲེལ་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ནས་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་སྐབས།  བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་དང་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་འབྲེལ་བ་དང་།  དེ་བཞིན་ཕན་ཚུན་ཤུགས་རྐྱེན་གང་སྤྲོད་མིན་ལྷག་པར་དེར་གདོང་ལེན་ཇི་ལྟར་་གནང་དགོས་པ་དང་།    རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་དེ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་ངོ་སྤྲོད་སོགས་ནི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་མཁས་དབང་དང་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཚོས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་དགོངས་ཚུལ་ག་རེ་ཕེབས་སོང་ཞེས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་སྐབས་ཁོང་གིས། ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གསུང་བཤད་པ་ཚོས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་བོད་ཙམ་མིན་པར་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཡོངས་དང་ལྷག་པར་འཛམ་གླིང་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོར་གལ་ཆེན་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་།  དེ་བཞིན་ཚན་རིག་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མ་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་ཐད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས་པ།  ལྷག་པར་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་བོད་མིའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་དང་སྔར་ཡོད་པའི་ཤེས་བྱ་ལ་གུས་རྩི་དགོས་པ་དང་།  རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ལ་རྒྱུས་ལོན་གྱིས་དེར་གདོང་ལེན་བྱེད་པར་དེར་འབྲེལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱིས་ལག་བསྟར་དགོས་པ་དང་།   ས་གནས་བོད་མི་ནས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་དོན་ཚན་དྲུག་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་ད་ལན་གྱི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཉིན་དང་པོར་ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་། ཅེཀ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་ལྕམ་སྐུ་ Dana Balcarova  ལགས་དང་།  ཉིན་གཉིས་པའི་ཐོག་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Tim Loughton ལགས་ཆེད་དུ་གསུང་བཤད་གནང་བར་མགྲོན་འབོད་གནང་འདུག་པ་དང་།  ཉིན་མཐའ་མའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་སྐྱབས་རྗེ་འབྲི་གུང་སྐྱབས་མགོན་ཆེ་ཚང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་གནང་འདུག

འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༤ པ་ཡས་མས་ལ་རྒྱ་དམར་གྱིསཁམས་འབྲི་རུ་ནས་ཡིན་པའི་བོད་མི་ཁག་ཅིག་ འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུགཁམས་འབྲི་རུ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིིས་འདས་པའི་ལོ་མང་ནས་དམིགས་བསལ་དམ་དྲག་དང་དྲག་གནོན་ཆེས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་པའི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་གནས་བཞུགས་བོད་མི་ཡར་དར་ལགས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་གནང་བར་གཞིགས་ན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་འབྲི་རུ་རྫོང་ཙཱ་ལ་ཡུལ་ཚོ་མེ་རི་གྲོང་ཚོ་ནས་ཡིན་པའི་བརྒྱ་བྱིན་ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤུན་ཉེ་འབྲེལ་ལ་འབྲེལ་བ་གནང་བ་བརྟེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་མ་ཟད་ཁོང་དང་ལྷན་དུ་བོད་མི་གཞན་ཁག་ཅིག་ཀྱང་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག འབྲི་རུ་ནང་དམ་དྲག་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཁྲོད་སྐབས་ཐོག་གི་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་ཐུབ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཡིན་པ་ལྟར་བརྒྱ་བྱིན་ལགས་དང་ལྷན་དུ་བོད་མི་ག་ཚོད་འཛིན་བཟུང་དང་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན། བཙོན་ཁང་གང་དུ་ཡོད་མེད་སོགས་ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་ཁ་གསལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མི་འདུགབརྒྱ་བྱིན་ལགས་ནི་ཕྲུ་གུ་གསུམ་གྱི་ཨ་ཕ་ཡིན་པ་དང་ཁོང་གིས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་སྤུན་ཉེ་དང་ལྷན་དུ་ཁ་པར་བརྒྱུད་འབྲེལ་བ་གནང་བར་ཁ་གཡར་འདུག ལོ་ཤས་ནང་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བོད་ནག་ཆུ་ཁུལ་གྱི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་གསུམ་སྟེ་སྦྲ་ཆེན་དང་སོག་རྫོང་། འབྲི་རུ་རྫོང་བཅས་གསུམ་པོར་དྲག་གནོན་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བྱེད་བཞིན་པ་དང་ཁུལ་དེ་ནས་མི་མང་པོ་ཉེས་མེད་འོག་འཛིན་བཟུང་གིས་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མི་མི་ཉུང་བའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཇི་ནི་ཝར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༤༧ པ་དང་བསྟུན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་མངོན་གསལ་དང་འབྲེལ་བོད་མི་ཚོས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་ཐང་དུ་ཞི་བའི་སྐད་འབོད་དང་རྒྱལ་ཚོགས་སུ་ཞུ་གཏུག་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་འདི་ག་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཞབས་སྟེགས་ཞབས་ཆག་གི་མདུན་ཐང་དུ་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་གི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ནས་ཕྱག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་བསྣམས་ཤིང་། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་གླུ་བླངས་པ་དང་བོད་ལ་རང་དབང་དགོས། རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་མཚམས་འཇོག་དགོས། རྒྱལ་ཚོགས་གཉིད་སད་ཤོགས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དགོས་མདུན་འཁོད་པའི་ཤོག་འཕྲིན་དང། སྐད་འབོད་གནང་སྟེ་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།སྐབས་དེར་ལས་འགུལ་སྣེ་ཁྲིད་གནང་མཁན་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་གི་ཚོགས་གཙོ་ཀརྨ་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་སུ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པར་ལས་འགུལ་ཐོག་ལ་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཆི་མེད་རིག་འཛིན་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་སུད་སི་དང་ལིག་ཏེན་སིཊཡན་བོད་རིགས་མི་མང་། ས་གནས་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་སྐུ་ཚབ། དེ་བཞིན་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་བཅས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པར་གསུངས་ཡོད། སྤྱིར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་དེ་ཟླ་ ༦ ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ནས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་བསྟུན་བོད་མི་ཚོས་དེ་རིང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ལ་བོད་ནང་གི་ཆོས་དད་རང་དབང། སྐད་ཡིག་རང་དབང། སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང། འདུ་འཛོམས་རང་དབང་སོགས་ཀྱི་གནས་བབ་མངོན་གསལ་གནང་བའི་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཕུལ་བ་མཟད་ལྷག་པར་དུ་གཙོ་འཛིན་མཆོག་ནས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་ཁུ་སིམ་པོར་མ་བཞུགས་པར་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་གླེང་སློང་གནང་རྒྱུའི་དུས་ལ་བབས་འདུག་ཅེས་ཞུ་འབོད་ཀྱང་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༡ ཇི་ནི་ཝར་འཚོགས་བཞིན་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༧ ཐོག་ཁེ་ན་ཌས་དབུ་ཁྲིད་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༤༤ ནས་མཉམ་འབྲེལ་གནང་བ་གཙོས་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་བཅས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན། ཧོང་ཀོང་བཅས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་བ་མའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་བློ་འཚབ་གནང་སྟེ་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་རྐྱེན་པས་ཐེངས་འདིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༤༧ པ་དེ་ཡང་དྲྭ་ཐོག་བསྐོང་ཚོགས་གནང་ཡོད་པ་དང། ཁ་སང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་གཉིས་པའི་སྔ་དྲོའི་ཚོགས་དུས་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་སྤེལ་བའི་འགྲོ་བའི་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ་སྐབས་ཁེ་ན་ཌའི་རྒྱུན་བཞུགས་སྐུ་ཚབ་ལྕམ་ Leslie E.Norton ལགས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིའི་ཁེ་ན་ཌའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཞེ་བཞི་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་སྤེལ་བའི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་ཡོད་དང། བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ནང་ཡུ་གུར་གྱིས་གཙོས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་དམ་དྲག་དང། བཙན་ཁྲིད་བཀག་ཉར། བཙན་དབང་གིས་བེུད་ཀྱི་སྐྱེ་སྒོ་བཀག་པ། རྩུབ་སྤྱོད། དེ་བཞིན་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་སྡུག་སྦྱོང་གནར་གཅོད་མྱོང་བཞིན་པའི་གནད་སོགས་ལ་སེམས་འཚབ་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ནས་སྤེལ་བའི་བསྒྲགས་ནང་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་བོད་དང་ཧོ་ཀོང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་མུ་མཐུད་ནས་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཁས་ལེན་བྱས་པའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲུ་དོན་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་ཡང་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཁ་ཉིན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་དང་པོར་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་མཆོག་དང་ཁ་སང་གི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ལྕམ་ Leslie E. Norton ལགས་ཀྱིས་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོ་འཛིན་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་རང་དབང་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཚན་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན་ནང་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་རྒྱུས་ལོན་ཆེད་མགྲོན་འབོད་བྱེད་དགོས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཡང་གནང་འདུག འོན་ཀྱང་ཁ་སང་ཇི་ནི་ཝར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རྒྱུན་བསྡད་ངོ་ཚབ་ནས་ཧོང་ཀོང་དང་ཤར་ཏུ་སི་ཐན་ནང་དུ་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་ཕེབས་རྒྱུ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་འཆམ་འཐུན་གྱི་ངོ་བོར་གཟིགས་སྐོར་ཙམ་ལས་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་ངོ་བོར་ངོས་ལེན་མེད་པ་མ་ཟད། གནད་དོན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བདག་དབང་དང་རྒྱལ་ནང་གི་གནད་དོན་ཡིན་པར་བརྟེན་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་ཐེ་བྱུས་མེད་སྐོར་བརྗོད་འདུག རྩ་བའི་ད་ལན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་ ༤༤ མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་སྤེལ་བའི་བསྒྲམས་དེ་ཡང། ཁེ་ན་ཌ་གཙོས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ G7 སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་བདུན་དང། སུདསི། ཨོ་སི་ཀྲོ་ལོ་ཡ། ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། ནིའུ་ཛ་ལན་ཌི། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཚོགས་འཆར་འགོད་བྱས་པའི་ཤར་ཡོ་རོབ་མངའ་ཁུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་མངའ་ཁུལ་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་ཆགས་ཀྱི་འདུག སྤྱིར་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་མི་སྣ་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་མི་འདྲ་བའི་མི་སྣ་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ལ་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་མིའི་ལུས་རྟེན་ནང་གི་ནང་འཁྲོལ་དབང་པོ་གཅོད་བྲེགས་ཀྱིས་སྔོག་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་མངོན་གསལ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། དེ་བཞིན་ཉེ་སྔོན་ཨ་རི་དང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་གཙོས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྤྱི་ཡོངས་ལ་སེམས་འཚབ་ཡོད་པར་སྤྱིར་བསྒྲགས་ཤིག་ཀྱང་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད།

དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་པིཀ་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་བོད་མི་གཙོས་ཡུ་གུར་བ་དང་ཧོང་ཀོང་། ལྷོ་སོག ཐེ་ཝན། དེ་བཞིན་རྒྱ་རིགས་བཅས་ཐུན་མོང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམ་པའི་དབུ་ཁྲིད་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཨོ་ལམ་པིཀ་ཚོགས་པ། ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་གྱི་སྦྱིན་བདག་ཚོར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཞེས་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དང་སྦྲགས་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ས་གནས་གང་སར་དེ་འབྲེལ་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་སྤེལ་མུས་རེད་འདུགབོད་མི་གཙོས་རྒྱ་ནག་གི་གཉའ་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ nobeijing2022.org ཞེས་པའི་དྲྭ་ལྗོངས་སུ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། བསྒྲགས་གཏམ་ནང་ད་རེས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ནས་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཡུ་གུར་དང་ཊར་ཀིཀ་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་རྩ་བརླག་བཏང་བ་དང་། བོད་མི་གཙོས་ལྷོ་སོག་གི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་ཧོང་ཀོང་གི་མང་གཙོ་རྡོག་རོལ་བཏང་བ། དེ་བཞིན་ཐེ་ཝན་ལ་ཡུལ་བབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཐད་ཐུབ་ཚོད་སོགས་བཏང་བར་བརྟེན་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་དང་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་པ་རྣམས་ནས་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་དེ་པེ་ཅིང་དུ་འཚོགས་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩེད་ལྷན་ཚོགས་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་རིང་རྒྱ་ནག་ནས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་གྱི་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི། དེ་བཞིན་གཞི་རྩའི་ལྟ་གྲུབ་ལ་གུས་བརྩི་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་པར་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་རྩེད་འགྲན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་སོ་སོའི་དབང་ཚད་བཟང་ཕྱོགས་ཐོག་བེད་སྤྱོད་གནང་ཐུབ་མེད་པར་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་དེ་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ན་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་ཁག་ཁྲིམས་མཐུན་ཁས་ལེན་གནང་བ་ལྟ་བུ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པར་གསུངས་པ་མ་ཟད། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་པེ་ཅིང་གི་ཨོ་ལམ་པིཀ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་ཁས་ལེན་ཁག་ཅིག་བྱས་ཡོད་ནའང་མུ་མཐུད་ནས་བོད་མིས་གཙོས་པའི་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་གཞུང་ལ་སྐྱོན་འཛུགས་གནང་མཁན་གྱི་རྒྱ་རིགས་ལ་དྲག་གནོན་མནར་གཅོད་སོགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག དུས་ཡུན་འདིའི་ཁྲོད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་པིཀ་ལྷན་ཚོགས་ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གང་ཡང་གསུངས་མེད་སྐོར་འཁོད་འདུག  སྒོས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམ་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཛ་དྲག་འོག་ཏུ་ལྷུང་ཡོད་སྟབས། གཞུང་དང་ཨོ་ལམ་པིཀ་ཚོགས་པ། ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་གྱི་སྦྱིན་བདག དེ་བཞིན་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ས་ཁུལ་མང་པོར་བོད་མི་གཙོས་ཡུ་གུར་བ། ཧོང་ཀོང་། ལྷོ་སོག ཐེ་ཝན། དེ་བཞིན་རྒྱ་རིགས་བཅས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ Global Action day ཞེས་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་ཨོ་སི་ཀྲོ་ལི་ཡའི་ནང་ Sydney དང་ Canberra  གཙོས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་ཏུ་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཚོས་རང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་། པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་ཞེས་ཕྲེད་དར་བསྣམས་ཏེ་ངོ་རྒོལ་གནང་འདུགདེ་བཞིན་ནིའུ་ཛི་ལན་ཌི་གནས་སྡོད་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག་པ་མ་ཟད་ཁེ་ན་ཊ་གཙོས་ཨ་རི་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་འཇར་སི།  བྷོས་ཊོན།  ཡོ་རོབ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུའང་དེ་རིང་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་གཙོས་ས་གནས་ཁག་ཏུ་ས་རྟགས་བསྡུ་རུབ་སོགས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་མུས་རེད་འདུག གཞན་ཡང་ཐེ་ཝན་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་བཅུ་དྲུག་གིས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སི་ཐན། ལྷོ་སོག  ཧོང་ཀོང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད་ཐེ་ཝན་ནང་བཙན་དབང་གིས་ཧམ་བཟུང་བྱེད་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་གཞུང་གི་བྱེད་ཕྱོགས་དེས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་གྱི་ཞེ་བདེ་དང་མཐུན་འབྲེལ་གཞི་རྩའི་ལྟ་གྲུབ་དང་འགལ་གྱི་ཡོད་པས་རྒྱ་ནག་ལ་ཨོ་རྩེད་གོ་སྒྲིག་གི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུགཚོགས་པ་དེ་དག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལམ་པིཀ་ལྷན་ཚོགས་ནས་རྩེད་འགྲན་པའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་ ༢༠༢༢ དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ས་དེ་ས་གནས་གཞན་ལ་སྤོས་དགོས་པ་དང་།  ཐེ་ཝན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནས་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྕེད་འགྲན་ཕྱིར་འཐེན་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་དགོས་པ་མ་ཟད་ཐེ་ཝན་གཞུང་ནས་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོས་པ།  གལ་ཏེ་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་པེ་ཅིང་ནང་འཚོགས་ན་དེར་ཐེ་ཝན་གྱི་སྐུ་ཚབ་གཏང་རྒྱུ་མེད་པ་དང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་ལ་སྦྱིན་བདག་གནང་མཁན་ཚོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཚམས་འཇོག་དགོས་སྐོར་གྱི་དགོས་འདུན་བཏོན་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གཙོས་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་བོད་ཀྱི་བུད་མེད་དང་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས།  བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ།  བོད་ཀྱི་དགུ་བཅུ་གསུམ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ། ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ། འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པ་བཅས་ཚོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་ཨོ་ལམ་པིཀ་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཞུ་སྙན་ཕུལ་འདུག་པ་དང་།  དེའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཐོག་སྤེལ་བའི་བྱུས་ངན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དང་དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་མཐའ་མཚམས་ལ་ཧམ་འཛུལ་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་ཉེན་ཁ་བཟོས་ཡོད་པས་རྒྱ་ནག་ནས་ ༢༠༢༢ ལོའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ཐབས་བྲལ་བ་ཡིན་སྐོར་སོགས་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ད་རེས་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་དང་བོད་མི། ཡུ་གུར།  སོག་པོ།  ཧོང་ཀོང་།  རྒྱ་རིགས། ཐེ་ཝན་བཅས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཐུན་མོང་གིས་གནང་བ་ཞིག་དང་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་པེ་ཅིང་ནས་ཕྱིར་འཐེན་མ་གནང་བར་སྤེལ་གནང་རྒྱུ་རེད་འདུག

རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ཚུགས་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་རྒྱལ་སྟོན་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འཆར་དང་འབྲེལ་ནས། བོད་ཁུལ་གང་སར་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། རྫ་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གི་སྡེ་དཔོན་བོད་མི་གསུམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཏེ་གཅིག་ད་ཆ་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་སྒྱུར་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུགདེ་ཡང་ཁ་སང་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཁང་ལ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནང་དུ། འདི་ལོའི་ཟླ་བ་བཞི་བའི་ཟླ་མཇུག་ལ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་འབྲི་ཆུའི་སྟོད་རྒྱུད་དུ་ཆགས་པའི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་བོད་མིའི་སྡེ་དཔོན་རྡོ་རྗེ་ལགས་དང་ཆོས་ཉིད་ལགས། དེ་བཞིན་བསོད་ནམས་ཕུན་ཚོགས་གསུམ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་ཁོང་ཅག་འཛིན་བཟུང་བྱེད་དགོས་བའི་ནག་ཉེས་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་མི་འདུག རྗེས་སུ་སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྡེ་དཔོན་གསུམ་ལས་བོད་མི་བསོད་ནམས་ཕུན་ཚོགས་ལགས་དང་ཆོས་ཉིད་གཉིས་གློད་གྲོལ་བཏང་ཡོད་ནའང་། བོད་མི་རྡོ་རྗེ་ཞུ་བ་དེ་ད་དུང་བཀག་སྐྱིལ་གྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་ཟད་ཁོང་གི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཀྱང་གསལ་བཤད་མེད་པར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ཁོང་རྣམས་གློ་བུར་དུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས། གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་པས་ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་དང་འགལ་བའི་ནག་ཉེས་ཅི་ཡང་བསགས་མེད་པར་ངོ་སྤྲོད་དང་ལྷན་དུ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་ཁོང་རྣམས་འཛིན་བཟུང་རྒྱབ་ལྗོངས་ལ་ཚོད་དཔག་གནང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་མང་ཚོགས་ལ་ལོ་ལྟར་རོགས་དངུལ་སྤྲོད་བཞིན་པ་དེ་དག་བོད་མིའི་སྡེ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱའམ། སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་བ་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོང་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་ཚོད་དཔག་གནང་མཁན་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ས་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་ནས་བོད་ནང་དུ་མང་ཚོགས་སྤྱི་སྒེར་ཡོངས་ཀྱིས་ཞི་རྒོལ་གྱི་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་ལ་རྒོལ་རྡུང་གི་གནད་དོན་རིམ་པ་བྱུང་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་གྱི་འོག་ཏུ་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་མུ་མཐུད་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་འཁོར་རྒྱུགས་ལ་སྔར་ལྷག་བཀག་སྡོམས་བྱེད་བཞིན་པར་བརྟེན། ད་ཆ་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུར་སྔར་ལྷག་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་མ་ཟད། བོད་མི་ནང་ཁུལ་དུ་ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་གླ་དངུལ་ཆེན་པོ་སྤྲད་ནས་ཕན་ཚུན་བར་ལ་གསང་ཉུལ་བྱེད་མཁན་བཞག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལ་ཐོན་པ་ལྟར། བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནི་ཆེས་ཉེན་ཚབས་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་མི་མང་བཅིངས་གྲོལ་དམག་གིས་བོད་པའི་ན་གཞོན་ཁོ་ན་ལས་བསྡུས་པའི་བོད་རིགས་དམིགས་བསལ་དམག་དཔུང་གི་རུ་ཁག་ཞིག་ལ་སྦྱོང་བརྡར་ཟིན་སྟེ་འབྲས་ལྗོངས་དང་འབྲུག་གི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཆགས་པའི་བོད་གྲོ་མོ་རྫོང་གི་མཐའ་མཚམས་སུ་འགྲེམས་འཇོག་བྱས་འདུགདེ་རིང་རྒྱ་གར་གྱི་TheIndianExpressགསར་ལམ་དུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་གཞིགས་ན་ Mimang Cheton ཞེས་འབོད་པའི་དམག་སྡེ་དེ་སྡེ་ཚན་གཉིས་སུ་ཕྱེས་ཡོད་པ་དང་། སྡེ་ཚན་རེ་རེར་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་དམག་མི་བརྒྱ་རེ་ཡོད་པ་བཞིན་སྡེ་ཁག་དང་པོའི་ན་གཞོན་བརྒྱ་ལྷག་ལ་དམག་མིའི་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲད་དེ་མཐའ་མཚམས་གྲོ་མོ་རུ་འགྲེམས་འཇོག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྡེ་ཁག་གཞན་དེར་ད་ཆ་ཕ་རི་ཁུལ་དུ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་བཞིན་པ་རེད་འདུག འབྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་གསར་ཁང་ལ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནང་དུ།རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་བོད་དམག་ཆེད་གཏོང་བྱེད་དོན་ནི་གཅིག་ནས་བོད་མི་རྣམས་མཐོ་སྒང་གི་གནམ་གཤིས་དང་ས་གཤིས་ལ་བསྟུན་འགྱུར་ཐུབ་པ་དང་།དེ་བཞིན་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པ་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་ས་བབ་མཐོ་ཚད་ཕི་ཊི་ ༡༡༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཨ་རོ་ན་ཅལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་དང་དེ་བཞིན་ཕི་ཊི་ ༡༨༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པའི་ལ་དྭགས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་སོགས་སུ་ཆེད་གཏོང་བྱེད་རྒྱུར་དམིགས་ཀྱི་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག ད་ལྟའི་ཆར་གྲོ་མོ་རྫོང་གི་བོད་དམག་ལ་སྦྱོར་བརྡར་སྤྲད་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། དམག་མིའི་སྒྲིག་ཆས་མེད་པ་མ་ཟད་གོ་གནས་ཀྱང་སྤྲད་མེད་ཀྱང་།དམག་སྦྱོང་གྲུབ་མཚམས་སུ་བོད་དམག་དེ་དག་བོད་ཀྱི་བླ་གྲྭ་ཡོད་སར་ཁྲིད་དེ་བྱིན་རླབས་སྩོལ་དུ་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གསར་ལམ་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་ལ་མཚོན་ན་སྔོན་ཆད་དེ་ལྟ་བུའི་བྱེད་ལས་ལག་བསྟར་བྱེད་མྱོང་མེད་ཀྱང་།  བྱེད་བབ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་རྒྱང་བགྲོད་ཀྱི་འཐབ་བྱུས་གསར་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བར་ངེས་པར་དུ་མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་དགོས་པ་དང་། མཐའ་མཚམས་སྐྱོང་བར་སྔོན་ལ་བོད་བརྟན་བརླིང་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས་པའི་འཐབ་ཇུས་བཏོན་པ་གཞིར་བཟུང་། འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་དུ་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་ཡང་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་དང་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་ཛ་དྲག་གི་སྐབས་སུ་དམག་ཆས་འབོར་འདྲེན་བྱེད་སླ་བའི་གནམ་ཐང་་དང་རྒྱ་ལམ་སོགས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་སྤེལ་དང་སྤེལ་མུས་མ་ཟད། སྔར་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ཝང་ཡི་བོད་དུ་བསྐྱོད་ནས་བོད་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་ལྟ་སྐོར་བྱས་པ་མ་ཟད། འཛུགས་སྐུན་གྱི་ལས་གཞི་དང་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་དབུལ་ཕོངས་མི་སེར་རྣམས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ཡོད་པ་རེད།  

ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་བོད་ཨ་མདོ་མགོ་ལོག་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཉེ་འགྲམ་གྱི་རྫོང་ཁ་ཤས་ལ་ཉིན་མཚན་བྱེད་མེད་ཆར་པ་དང་སེར་བ་ཚད་མེད་འབབ་པར་བརྟེན་ཁུལ་དེར་ཆུ་ལོག་བརྒྱུགས་འདུགམིང་དངོས་སུ་བརྗོད་འདོད་མེད་པའི་བོད་མི་ཞིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར་ཉིན་ཤས་རིང་དེ་སྔ་འབབ་མྱོང་མེད་པའི་སེར་བ་དང་དྲག་ཆར་འབབ་རྐྱེན་ཆུ་ལོག་བརྒྱུགས་པའི་ཁྲོད་རི་ཉིལ་ཏེ་ལམ་འགགས་པ། མི་དང་རླངས་འཁོར་རྣམས་ཆུས་ཁྱེར་ནས་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀར་གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ་ཕོག་ཡོད་པར་གསུངས་འདུགཆུ་ལོག་གི་འགོད་ཆག་ཕོག་ཡུལ་ཨ་མདོ་མགོ་ལོག་གཅིག་པུར་མིན་པར་ཉེ་འགྲམ་གྱི་རྫོང་འགའ་ཤས་ལའང་གནོད་སྐྱོན་ལྗིད་པོ་ཕོག་འདུག དེ་དག་ནི་རྨ་སྟོད་དང་དར་ལོག་རྗོང་། རྨ་ཆེན་རྗོང་། དགའ་བདེ་རྫོང་། ཆིག་སྒྲིལ་རྫོང་། པདྨ་རྫོང་། མཚོ་སྔོན་འབབ་རྫོང་དང་ཁྲི་ཀ་ལ་སོགས་པ་རེད་འདུགཐེངས་འདིའི་འབྱུང་བའི་གོད་ཆག་འོག་ས་གནས་མང་པོར་མི་དང་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་གྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་། ཁང་པ་དང་རླངས་འཁོར། ལོ་ཏོག་རྒྱས་བཞིན་པ་ཆ་ཚང་ཆུས་ཁྱེར་བ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་མང་ཚོགས་ཇི་ཙམ་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པ་དང་ཇི་ཙམ་འཆི་སྐྱོན་གྱི་གནས་སྟངས་སོགས་གང་ཡང་ཤེས་མེད་པ་མ་ཟད་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཀྱང་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་འགྱར་ཐད་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་ཨ་མདོ་མགོ་ལོག་ཁུལ་ནང་རང་བྱུང་གི་འགོད་ཆག་བྱུང་ནས་གནོད་སྐྱོན་ཕོག་པ་དང་། ཉེ་ཆར་རང་ཁུལ་དེར་ས་ཡོམ་ཤུགས་ཚད་  ༧༌༤  བརྒྱབས་ནས་མི་རྒྱུ་ཟོག་གསུམ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚད་ལས་བརྒལ་བ་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད་ས་ཡོམ་གྱི་འགོད་ཆག་སྐབས་དེར་མི་གྲངས་ ༣༧༠༠ ལྷག་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་བོད་སྐྱིད་གྲོང་ཁུལ་ལ་ཉིན་མཚན་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཆར་ཤུགས་ཆེན་པོ་འབབ་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁུལ་དེའི་གཞུང་ལམ་མམ་རྒྱ་ལམ་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་མ་ཟད་སྔོ་ལྗངས་ཀྱི་ཞིང་ཁའི་སྟོན་ཐོག་ཕལ་ཆེ་བ་ཆར་ཞོད་ཀྱིས་ཕན་མེད་བཟོས་ཡོད་པ་རེད་འདུགགསར་འགོད་པར་ས་གནས་དེ་ནས་ཡིན་པའི་བལ་ཡུལ་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མི་ཞིག་གི་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་གནང་བར་སྐྱིད་གྲོང་ལྡེབ་ཁུལ་གྱི་འགྲོ་ལམ་གཙོ་བོ་དེ་ཐོར་ཤིག་ཕྱིན་འདུག་མ་ཟད་ཡུལ་དེའི་ཞིང་ཁའི་ཐོན་ཁུངས་འདེབས་ཚར་ནས་འབྲས་བུ་ལོ་ཏོག་རྒྱས་བཞིན་པའི་སྟོན་ཐོག་གྲོ་དང་ནས། དེ་བཞིན་ཞོ་ཁོག་ལ་སོགས་པ་ཆ་ཚང་ཕན་མེད་བཟོས་འདུག་ཀྱང་། མིའི་སྲོག་ལ་གནོད་འཚེ་གང་ཡང་བྱུང་མི་འདུག ད་དུང་བོད་མི་ཁོང་གིས་ཁུལ་དེར་ཆར་ཞོད་ཆེ་བའི་གོད་ཆགས་ཕོག་པ་དེ་ནི་ད་ལན་ཙམ་མིན་པར་ན་ནིང་ལོར་དེ་ལྟར་གོད་ཆགས་ཕོག་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་འདས་པའི་ཉིན་གཉིས་གསུམ་ནང་བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་འབྲུག་དང་བལ་ཡུལ་ནང་དུའང་ཆར་ཤུགས་རྐྱེན་པས་ཆུ་ལོག་བྱུང་བའི་ཁྲོད་འབྲུག་གི་ Laya ཁུལ་དུ་དབྱར་རྩ་དགུན་འབུ་རྐོ་བར་བསྐྱོད་པའི་མི་བཅུའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་ལྔར་རྨས་སྐྱོན་ལྗིད་པོ་ཕོག་པ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་ཉེ་འཁྲིད་ sindhupal chowk ཞེས་པའི་བལ་ཡུལ་གྱི་རྫོང་ནང་མི་བདུན་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་བལ་པོའི་དམག་གིས་ཐད་འཕུར་གནམ་གྲུ་ཆེད་གཏོང་གིས་ས་མཐོ་སར་བྲོས་བྱོལ་ལ་སོང་བའི་བལ་པོའི་མི་སྣ་ཁག་ཅིག་མྱུར་སྐྱོབས་གནང་བཞིན་འདུག