རྒྱ་ནག

ཁ་སང་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་བ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ནས་ལོ་བཞི་འཁོར་བ་དང་བསྟུན་ཨ་རིའི་པེན་ཚོགས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་སོགས་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་ཐོག་དོན་གཉེར་བ་མི་ཆིག་སྟོང་ཙམ་གྱིས་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་གནང་སྟེ་ཁོང་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པའི་སྤྱི་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག ཨ་རིའི་པེན་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་སྐད་རིགས་སྨྲ་བ་པོ། དེ་བཞིན་ཡིག་སྒྱུར་བ་དང་སྐད་ཡིག་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་ཆིག་སྟོང་གིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་རྒྱ་ནག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་སྙན་ཞིག་བཏང་སྟེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་འགུལ་བ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པའི་སྐོར་སྤྱི་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། འབོད་སྐུལ་སྙན་ཞུ་དེ་ནི་ཁ་ཉིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་བརྩོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་གསང་བའི་སྒོ་ནས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ཏེ་ལོ་བཞི་འཁོར་བའི་ཉིན་མོར་སྤྱི་བསྒྲགས་དེ་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། འབོད་སྐུལ་གྱི་སྤྱི་བསྒྲགས་དེའི་ནང་ཞུ་སྐུལ་བ་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་དེ་སྔོན་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་ཁོང་ཁྲིམས་བཤེར་ཆེད་དུ་མ་འཁྲིད་གོང་ཉེས་རྡུང་ཚད་མེད་བཏང་ནས་མཐར་ཁོང་ལ་ཁྲིམས་བཤེར་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁག་ཡོངས་རྫོགས་དྲང་པོ་མེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཁག་ལ་བློ་འཚབ་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ལྷག་དོན་སྔ་ལོ་ཁོང་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་ཐུག་འཕྲད་གནང་འཇུག་མེད་པ་མ་ཟད་ཁོང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་བརྒྱུད་ཁྲིམས་ཁང་གོང་མར་ཞུ་གཏུག་མུ་མཐུད་གནང་རྒྱུའི་གཞི་རྩའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁེ་དབང་སོགས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཕྲོག་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་འཁོད་འདུག སྤྱི་བསྒྲགས་དེའི་ནང་ཁོང་རྣམས་ཀྱིས་ད་དུང་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ནས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་བརྩོད་པ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དང་འགལ་མེད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་འགལ་མེད་ཅེས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་ནས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་འདོན་པ་དེ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་འཁོད་པའི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་རྩོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། ཁོང་ནས་མཐོང་ཆོས་སུ་གྱུར་བའི་ནག་ཉེས་གང་ཡང་བསགས་མེད་ཅེས་ནན་བརྗོད་གནང་འདུག པེན་རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་པས་འགྲོ་བ་མི་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མེས་ནས་བརྒྱུད་པའི་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་དང་སློབ་ཁྲིད། དེ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་པའི་ཐོབ་ཐང་ངེས་པར་དུ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་ཡིད་ཆེས་གནང་གི་ཡོད་པ་ལྟར། བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རང་དབང་ངང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་འདོད་ཡོད་མཁན་ཚོའི་ཆེད་དུ་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བར་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲང་བདེན་མེད་པར་འཛིན་བཟུང་དང་དོ་དམ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པ་དང་ཁོང་གི་དགོས་འདུན་རྣམས་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ཡུལ་ཤུལ་ནང་རྒྱུན་དུ་ཚོང་ལས་གཉེར་མཁན་བོད་མི་བཀྲིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚ་མོས་གཙོས་པའི་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བོད་ཕྲུག་རྣམས་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གཉེར་གྱི་གོ་སྐབས་མེད་པ་གཟིགས་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བདག་དབང་རྩོད་ལེན་སླད་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དང་། རྗེས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་ཕེབས་ནས་ཁྲིམས་ཁང་དང་དབུས་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁང་བཅས་ལ་ཞུ་གཏུག་ལན་མང་གནང་བ་མ་ཟད་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་དུས་བབ་ཀྱི་དམིགས་བསལ་བཅར་དྲིའི་ལས་རིམ་ཞིག་གི་ཐོག་ལྷན་ཞུགས་གནང་རྗེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ ༢༠༡༦ ལོ་འགོར་ཁོང་འཛིན་བཟུང་གིས་ལོ་གཉིས་ཙམ་བཀག་ཉར་རྗེས་ལོ་དེའི་ཕྱི་ཟླ་དང་པོ་ནང་ཁོང་གི་གྱོད་གཞིའི་ཐོག་ཞིབ་དཔྱོད་དང་ཕྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ཁོང་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་བརྒྱུད་སྐུལ་གྱི་ཉེས་མིང་འོག་ལོ་ལྔའི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད།

འདི་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་མང་གཙོའི་ཚད་གཞི་དེ་རྒྱལ་སྤྱའི་ཁྲོད་ནས་ཚད་དམའ་ཤོས་བཅུ་བཞི་པའི་ཁོངས་སུ་ལྷུང་འདུག  དབྱིན་ཡུལ་རྒྱལ་ས་ལོན་ཊོན་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ The Economist intelligence unit ཚོགས་པས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་རྒྱལ་ཁབ་༡༦༧ གྱི་ལོ་འཁོར་གྱི་མང་གཙོའི་ཚད་གཞི་མཚུངས་བསྡུར་བྱས་ཏེ་གཙོ་བོ་འོས་བསྡུའི་རིམ་པ་དང་སྲིད་གཞུང་གི་བྱེད་ལས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་དོན་ནང་མང་ཚོགས་འཛུལ་ཞུགས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་རང་དབང་སོགས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་ཁྲོད་ལོ་འདིའི་ནང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་མང་གཙོའི་ཚད་གཞི་དེ་ཉམས་དམས་སུ་སོང་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག དེ་ཡང་ཚོགས་པ་དེས་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ལོ་འཁོར་སྙན་ཐོར་གཞིགས་ན། རྒྱལ་ཁབ་༡༦༧ ཁྲོད་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་དམངས་གཙོའི་གནས་བབ་ཀྱི་ཚད་གཞི་དེ་ནི། བརྒྱ་ཆ་བཅུ་ནས་བརྒྱ་ཆ་ ༢.༢༦ མ་གཏོགས་ཐོབ་མེད་པ་བཅས་ཚད་གཞི་དམའ་ཤོས་ ༡༥༣ བར་ལྷུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་སྔ་ལོའི་ཚད་གཞི་ལས་མར་ཉམས་སྨད་དུ་སོང་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྙན་ཐོའི་ནང་གསལ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་ཚན་པའི་ནང་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་མང་གཙོ་ཉམས་སྨད་དུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་གྲོས་སུ་གཙོ་བོ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བ་དང་འཕྲུལ་རིགས་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་མི་མང་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཏེ་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ལ་རྩིས་མེད་བཏང་བ། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་གནས་སྟངས་བཅས་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་མ་ཟད། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་མང་གཙོའི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མང་གཙོའི་རིན་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་ཙམ་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱང་གནང་འདུག རྩ་བའི་དབྱིན་ཡུལ་ནང་གི་ཚོགས་པ་དེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོ་ནས་བཟུང་ལོ་ལྟར་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་གཙོའི་ཚད་གཞི་མཐོ་ཤོས་དེ་བརྒྱ་ཆ་བཅུ་ནས་ཀླད་ཀོར་བར་དུ་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་ཁྲོད་འདི་ལོའི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མང་གཙོའི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ ༥.༤༤% ཆགས་ནས་ཚད་གཞི་དམའ་ཤོས་སུ་ལྷུང་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་བ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་གི་བརྒྱ་ཆ་གསུམ་ལས་གཅིག་ལྷག་ད་དུང་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ཀྱི་འོག་ཏུ་གནས་མུས་ཡིན་པའང་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད། འདི་ལོའི་མང་གཙོའི་ཚད་གཞི་མཐོ་ཤོས་དེ་ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ཁབ་དང་དམའ་ཤོས་ཏེ་བྱང་ཀོ་རི་ཡ་རེད་འདུག

འདས་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོ་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གསུམ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་མི་བཞི་འཛིན་བཟུང་གིས་མུ་མཐུད་བཀག་ཉར་འོག་བཞག་ཡོད་པ་ལྟར། ཉེ་ཆར་དེ་དག་གི་བཟའ་ཟླ་རྣམས་ནས་བརྙན་ཐུང་རེ་འདོན་སྤེལ་གྱིས་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ཟླ་བོའི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ནག་ཉེས་གང་ཡང་བསགས་མེད་སྟབས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་བཏང་ནས་ཁོང་རྣམས་ནང་མི་དང་ལྷན་རྒྱའི་ལོ་གསར་གཏོང་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཚེས་ཤར་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཤར་ཕྱོགས་ཞིང་ཆེན་ Fujian ཡི་མཚོ་ཁའི་གྲོང་ཁྲེར་ Xiamen ནང་གི་མང་གཙོའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་གི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཁག་གཅིག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ནས་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཟླ་བ་སྔོན་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ Ding Jiaxi གཙོས་པའི་གཞན་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཁག་གཅིག་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་བཅས་མི་གྲངས་བཅུ་གཉིས་ལྷག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་མགོ་རྟིང་སློག་པར་བརྒྱུད་སྐུལ་བྱས་པའི་ནག་ཉེས་བཙུགས་ཡོད་པ་རེད། ཉེ་ཆར་རྒྱའི་བཀག་ཉར་འོག་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གསུམ་གྱི་སྐུ་ཟླ་ནས་རྒྱའི་ལོ་གསར་སླེབས་ལ་ཉེ་དུས་དང་བསྟུན་དེ་འབྲེལ་གནད་དོན་ཐོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་བརྒྱུད་བརྙན་ཐུང་རེ་འདོན་སྤེལ་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲང་བདེན་མིན་པར་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་བཞག་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཟླ་བོའི་གནས་སྟངས་ཐོག་སེམས་འཚབ་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཆེད་འདོན་གནང་འདུག རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གྲགས་ཅན་སྐུ་ཞབས་ Ding Jiaxi གཙོས་པའི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ཟླ་སོ་སོས་བརྙན་ཐུང་རེ་རེ་བརྒྱུད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཟླ་བོའི་རང་བཞིན་བཟང་པོ་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཟླ་བོ་དེ་དག་ལ་ནག་ཉེས་གང་ཡང་བསགས་མེད་པར་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་བ་དེར་དོགས་གཞི་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་མ་ཟད་ཁོང་རྣམས་རྒྱའི་ལོ་གསར་སྐབས་རང་ཉིད་ནང་མི་དང་ལྷན་དུ་མཉམ་རོལ་བྱེད་འཇུག་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་པ་ Yaqiu Wang ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱའི་ལོ་གསར་ཚེས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་རིགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་གནང་མཁན་མང་དག་ཅིག་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་གྱིས་རང་གི་ནང་མི་དང་ལྷན་དུས་ཆེན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ཆ་སྒེར་གྱི་འདུ་འཛོམས་ཁག་ལའང་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱེད་སྒོར་ངོས་འཛིན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག ཁོང་རྣམས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་སྤྱིར་རྒྱ་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལས་འགུལ་བ་འཛིན་བཟུང་བཀག་བསྐྱིལ་བྱེད་རྒྱུ་དེས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་དང་དེའི་བསམ་བློ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འཇིགས་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཙམ་ཞིག་གསལ་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། པེ་ཅིང་གཞུང་ནས་རྒྱའི་ལོ་གསར་པར་དགའ་བསུ་ཞུས་ཐོག་དོན་མེད་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་རྒྱ་རིགས་མང་ཚོགས་རྣམས་གློད་བཀྲོལ་བཏང་ནས་རྒྱ་ནག་རང་དབང་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་ཐབས་སླད་མདུན་བསྐྱོད་གནང་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག

རྒྱ་ནག་ཝུ་ཧེང་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཁྱབ་གདལ་བྱུང་བའི་ Corona virus ཞེས་པའི་གློ་ཚད་ཀྱི་ནད་འབུ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་ཁག་ཙམ་མ་ཟད་ཉི་ཧོང་། ཀོ་རི་ཡ། ཐེ་ཝན། ཐེ་ལན་ཌི། ཨ་རི་ནང་དུའང་ཁྱབ་གདལ་ཤུགས་ཆེ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་ནད་གཞི་ཁྱབ་གདལ་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གི་ས་བཀྲར་གཞིགས་ཚེ་ད་ལྟའི་ཆར་ནད་གཞི་དེ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བཅས་སུ་ཁྱབ་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་གི་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ད་ཆ་གློ་ཚད་ནད་གཞི་དེ་བོད་ལ་ཁྱབ་གདལ་འགྲོ་སྲིད་པར་བློ་འཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཝུ་ཧེང་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་སྒོ་མོ་བརྒྱབ་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་ཁ་སང་རྒྱ་རིགས་བེུད་ཅིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཐོག་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་མོ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་བླངས་པའི་བརྙན་ཐུང་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གྱིས་ཁོང་གི་རོགས་པ་དེ་ Wuhan གྲོང་ཁྱེར་ནས་འབྱོར་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཕྱིར་ཁ་ལག་བཟའ་བར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་མངོན་རྒྱུ་འདུག དེ་རིང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཁག་གཅིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཐོག་གནས་ཚུལ་མངོན་གསལ་གནང་བར་ རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ནད་གཞི་དེ་ཁྱབ་གདལ་མི་འགྲོ་བར་ Wuhan གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡོངས་རྫོགས་སྒོ་མོ་བརྒྱབ་ཡོད་པ་དང། གྲོང་ཁྱེར་དེ་ནས་རྒྱ་ལམ་དང་མཁའ་ལམ་སོགས་གང་གི་ཐོག་ནས་ཡང་འགྲུལ་སྐྱོད་བྱེད་ཀྱི་མེད་ལུགས་བཤད་ཡོད་ཀྱང། ཁ་སང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་དང་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་གཉིས་སུ་ Wuhan ནས་གནམ་གྲུ་བབས་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་ནས་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོ་གནང་བ་མ་ཟད་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ལ་རྒྱུན་དུ་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་དོན་དམ་གྱི་དམ་དྲག་བྱེད་དགོས་པའི་མི་རྣམས་བྱིའུ་བཞིན་རང་དབང་ཐོག་འཁྱམ་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག དྲྭ་རྒྱ་ཁག་ཏུ་སྤེལ་བཞིན་པའི་བརྙན་ཐུང་གཞན་ཞིག་གི་ནང་ཝུ་ཧེང་ནས་ཡིན་པའི་ཡུལ་སྐོར་བ་ཞིག་ཉེ་ཆར་བོད་གསེར་རྟ་རུ་འབྱོར་ཡོད་པ་དང་། མི་དེས་ས་གནས་དེའི་མི་གཉིས་ལ་འགོས་ཏེ་ད་ཆ་མི་དེ་གཉིས་སྨན་ཁང་དུ་མྱུར་སྐྱོབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཐོན་འདུག དེ་བཞིན་ཁ་སང་དང་ཁ་ཉིན་ལ་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ཇི་ནི་ཝར་ཛ་དྲག་གི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་རྗེས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ལྷན་ཚོས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པ་ Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus ལགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ནད་ཡམས་དེ་རྒྱལ་སྤྱིར་ཛ་དྲག་རང་ཞིན་གྱི་ནད་ཡམས་ཤིག་ཆགས་ཡོད་སྐོར་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ནད་ཡམས་གང་ཡིན་ཤེས་རྒྱུ་དང། དེ་མི་དང་མི་ཕན་ཚུན་དབར་འགོས་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ནད་གཞི་ཡིན་པར་ར་འཕྲོད་རྒྱུ། ནད་ཡམས་ཁྱབ་གདལ་མི་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ་ཐབས་ལམ་གང་ལེགས་འཚོལ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་ཝུ་ཧེང་གྲོང་ཁྱེར་གཙོས་པའི་ཉེ་འཁྲིས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ ༩ ཙམ་སྒོ་མོ་བརྒྱབ་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་རིང་བར་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ཚེ་ད་ལྟའི་ཆར་ཨིན་ཡུལ་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ། དེ་བཞིན་Scotland  བཅས་ཀྱི་ནང་ནད་གཞི་དེ་ཕོག་པར་དོགས་གཞི་ཡོད་པ་ཁག་གཅིག་དང། ཨ་རིའི་ནང་ ༡ དང་ཉི་ཧོང་ནང་ ༢ དེ་བཞིན་ལྷོ་ Korea ནང་མི་ ༢ ལ་ནད་གཞི་དེ་ཕོག་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་གྱིས་ད་ལྟ་ Wuhan དུ་ནད་གཞི་དེ་ཕོག་པའི་གྲངས་འབོར་ཇེ་མང་དུ་སོང་ནས་ ༨༣༠ ཆགས་ཡོད་པ་དང་རྐྱེན་འདས་སུ་གྱུར་བ་ ༢༦ བཅས་ཆེད་བཀོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཨིན་ཡུལ་ནང་གི་ MRC ནད་ཡམས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་ Wuhan ནང་ནད་གཞི་དེ་ཕོག་པའི་མི་ ༢༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་བར་ན་ཁ་སང་ Ciaxing Global ཞེས་པའི་རྒྱ་ཡིག་དྲྭ་གནས་ཐོག་ཧོང་ཀོང་ནང་བཅའ་བཞུགས་དེ་སྔ་  SARS དང་ད་ལྟའི་ནད་ཡམས་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་གནང་མཁན་ཚན་རིག་པ་ Guan Yi ཟེར་བར་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཁོང་གིས་ཐེངས་འདིའི་ Coronavirus ནད་ཡམས་འདི་བཞིན་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢་༣ ལོར་ཁྱབ་གདལ་བྱུང་སྟེ་མི་ ༨༠༠ ཙམ་གྱི་ཚེ་སྲོག་འཕྲོག་མཁན་གྱི་ SARs ནད་གཞི་ལས་ལྡབ་བཅུའི་ཉེན་ཁ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དང། ད་བར་ཉམས་ཞིབ་ཁྲོད་ནད་ཡམས་མང་དག་ཅིག་མཐོང་མྱོང་ཡོད་པ་དང། དེ་དག་འགོག་ཐུབ་རྒྱུའི་གདེང་ཚོད་ཡོད་ཀྱང་། ད་རེས་ཀྱི་ནད་ཡམས་འདིར་འཇིགས་སྣང་ཡོད་སྐོར་བརྗོད་འདུག

བོད་མི་གཙོས་པའི་ཁ་ན་ཊྲའི་སྤྱི་མང་གི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གཅིག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་ཊྲོ་རིན་ཊྲོ་ནང་དུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་དབུ་འཛུགས་དང་སྦྲགས།  ཡུལ་དེའི་གཞུང་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་ Magnitsky ཞེས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཧོང་ཀོང་དང་ཤིན་ཅང། དེ་བཞིན་བོད་སོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཁ་ན་ཊྲའི་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུ་བཀག་སྡོམས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་ཆད་གཅོད་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག དེ་ཡང་དེ་རིང་global news གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཁ་ན་ཊྲའི་ནང་གི་ལུས་འགུལ་དེའི་ཁྲོད།  ཧོང་ཀོང་དང་ཁ་ན་ཊྲའི་འབྲེལ་ལམ་གྱི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་Gloria Fung ལགས་ཀྱིས།  རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཧོང་ཀོང་དང་ཡུ་གུར། དེ་བཞིན་བོད་སོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུ་དེར། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་།  གནད་དོན་དེ་ནི་ཧོང་ཀོང་གི་མི་སེར་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་བྱས་བ་ཁོ་ན་ཙམ་ཞིག་མིན་པར།  དེ་ནི་ཧོང་ཀོང་གི་ནང་དུ་ལས་ཀ་གཉེར་ནས་གཏན་སྡོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁ་ན་ཊྲའི་མི་སེར་འབུམ་གསུམ་གྱི་བདེ་དོན་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཡིན་པ་མ་ཟད།  དེ་ནི་ཁ་ན་ཊྲའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཡི་རངས་བྱེད་བཞིན་པའི་རིན་ཐང་གི་སྙིང་བོ་དེ་ཡང་ཡིན་པར་བརྗོད་འདུག གོམ་བགྲོད་དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཡུ་གུར་གྱི་ལས་འགུལ་བ། སྐུ་ཞབས་ Mehmet Tohi ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་གསར་ཁང་ལ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན།  ང་རང་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་གནས་བའི་ཡུ་གུར་ནང་མི་མང་པོ་རང་གི་ནང་མི་ཁ་བྲལ་བྱུང་སྟེ། རང་གི་ཨ་མ་འཇིག་རྟེན་འདིར་འཚོ་བཞུགས་ཡོད་མིན་གྱི་གནད་དོན་ལ་ཤེས་རྟོགས་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་གནས་བབ་དེ་ནི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཕམ་ཉེས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་གི་ནང་དུ་གནད་དོན་འདི་དག་བྱུང་བཞིན་པ་ནི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་མྱོང་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག རྩ་བའི་ Magnitsky ཞེས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་འདི་ནི་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་གཞི་ཞིག་ཡིན་པ་དང། ཁ་ན་ཊའི་ངོས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་རྣམས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ནས་ཁོང་ཅག་གི་ཚོང་དོན་དང་འགྲུལ་བཞུད་སོགས་ལ་ཚད་གཞི་བཟོས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོར་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། གྲོང་ཁྱེར་ཊྲོ་རིན་ཊྲོ་ནང་གི་གོམ་བགྲོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དེའི་ཁྲོད་དུ།  ཁྲིམས་གཞི་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་མཁས་དབང་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་བྱས་ཉེས་ཁྲོད་ནས་རང་གི་ནང་མི་རྣམས་ལ་དངོས་སུ་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་ཡོད་པའི་ཁ་ན་ཊའི་བོད་རིགས་མི་མང་དང། ཧོང་ཀོང་། ཡུ་གུར་གྱི་མི་མང་བཅས་ཀྱིས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་རེད་འདུག ཁ་ན་ཊའི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་མཁས་དབང་།  སྐུ་ཞབས་ Marcuz Kolgarལགས་ཀྱིས།  ང་ཚོ་ཁ་ན་ཊའི་མི་སེར་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ནི་ང་ཚོའི་གཙུག་ཏུ་བཟུང་ཡོད་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། ང་ཚོས་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོིལ་གཏོང་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དེ་དག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཏེ།  རང་རྒྱལ་གྱི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོིན་རིགས་དེ་དག་ལ་མ་དངུལ་གྱི་སྒོར་མོ་ཡོད་ཚེ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་དགོས་བ་དང་། གལ་སྲིད་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་དེ་དག་ཁ་ན་ཊར་ཡོང་ཚེ་ཁོང་ཚོའི་འགྲོ་འདུག་ལ་ཚད་བཀག་བྱེད་དགོས་བར་བརྗོད་པ་དང་སྦྲགས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒང་ནས་ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འགོ་ཁྲིད་ཅིག་ཏུ་ལྟ་བཞིན་ཡོད་དུས།  ང་ཚོས་ངེས་བར་དུ་དཀའ་ངལ་འཕྲད་བཞིན་པ་རྣམས་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་དགོས་བར་བརྗོད་འདུག གཞི་རྩའི་ཧོང་ཀོང་ནང་ད་ལྟའི་ཆར་ཁ་ན་ཊའི་མི་སེར་འབུམ་གསུམ་ཙམ་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་ཀ་སོགས་གཉེར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁ་ན་ཊའི་སྲིད་གཞུང་གིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་མཉམ་ལས་ཀྱི་ཐོག་ནས།  ཁ་ན་ཊའི་མི་སེར་དེ་དག་གི་ བདེ་འཇགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲ་རྒྱའི་རང་དབང་གི་ཉིན་མོར། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པས། ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནེའུ་ཡོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་གྱི་ཁ་པར་བཟོ་ཚང་ལ་སོང་ནས། བཟོ་ཚོང་ཁང་དེའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་བོད་དོན་དང་ཡུ་གུར། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་དང་བོད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཏེ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་གི་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག སྐབས་དེར། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གི་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་མ་ཟད། ངོ་རྒོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཕྲེད་དར་མང་པོ་བཟུང་ཡོད་པ་ལས། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚང་ཁང་གིས་མི་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ལ་རང་དབང་ཡོད་པར་བཀོད་ཡོད་ཡོད་ནའང་། ད་ཆ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་་ལ་ལག་འབྲེལ་གྱིས་གནས་ཚུལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཉེན་ཆས་དང་འཚོལ་བྱེད་མ་ལག དེ་བཞིན་བརྡ་སྟོན་གྱི་བརྙན་རིས་སོགས་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གྱིས། བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་དེ་དག་མཚམས་བཞག་པའི་ཐོག བོད་དོན་དང་དབང་གི་ཆེད་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་བ་སོགས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་གྱི་འཕྲེད་དར་མང་པོ་ཁྲོམ་བསྒྲགས་གནང་འདུག གཞན་ཡང་བོད་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ལས་འགུལ་གྱི་ངེས་སྟོན་པ་པད་མ་སྒྲོལ་མ་ལགས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་གནང་སྟེ། སྤྱི་ལོ་ཉེས་སྟོང་བཅོ་བརྒྱད་ལོ་ནས་བཟུང་། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་རེ་འདོད་ལྟར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟེང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་གནས་ཚུལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཀུ་ཤུའི་ཁ་པར་གྱི་བྱེད་ལས་ཐོན་གསར་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་ཐེ་ཝན་ནི་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤོས་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་བཞིན། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ཐེ་ཝན་གྱི་རྒྱལ་དར་གྱི་བརྡ་སྟོན་བརྙན་རིས་སོགས་ཀུ་ཤུའི་ཁ་པར་གྱི་ནང་དུ་ནག་གསུབ་བཏང་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ། བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་མི་མང་གིས་གནས་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་ལམ་གྱི་བདེ་འཇགས། གཞན་ཡང་རང་དབང་གི་མངོན་འདོད་སོགས་ལ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་བཞིན་པ་མཚམས་འཇོག་དགོས་ཞེས་པ་དང་། བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་ཆ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ལམ་ལུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཚམས་བཞག་སྟེ། བཟོ་ཚོང་རང་གི་ངོས་ནས་ལངས་ཕྱོགས་བསྟན་པོ་བཟུང་སྟེ། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་དབང་སོགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་བྱས་འདུག གཞན་ཡང་བོད་རང་དབང་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པས། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་མངོན་འདོད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་གསལ་བཤད་ཀྱིས། འདི་ལོའི་སྤྱི་ཟླ་༢ བའི་ཚེས་ ༢༦ ཉིན་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ལོ་མཇུག་གིི་མ་འཛུགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལ་མ་འཛུགས་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་དེ་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་དགོས་པའི་འབོད་བརྡ་རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ཞུ་དབུལ་རྒྱུ་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། མི་མང་གིས་ཁོང་ཅག་གི་འབོད་བརྡ་རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ཞུ་དེར་མཚན་རྟགས་བཀོད་དེ་ལས་འགུལ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་བཏང་འདུག གཞན་ཡང་ཁོང་ཚོས། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་བཟོ་ཁང་གཞན་ལྟར་མ་ཡིན་པར། རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཀུ་ཤུའི་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱ་ནག་གི་མངོན་འདོད་ལྟར་གནས་ཚུལ་མང་པོ་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་སྟེ། འདས་བའི་ཟླ་ངོ་གཅིག་གི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་རེ་སྐུལ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་རའི་ནང་དུ་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་ནས་མཉེན་ཆས་ ༥༡༧ ཙམ་ནག་གསུབ་བཏང་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་བ་དང་འབྲེལ། སྤྱི་ལོི་ ༢༠༡༧ ལོར་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་རེ་འདོད་ལྟར། ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ VPNs ཞེས་པའི་གནས་ཚུལ་འཚོལ་བྱེད་ལས་མཉེན་ཆས་ ༦༠༠ ཙམ་ནག་གསུབ་བཏང་ཡོད་ལུགས་བརྗོད་དེ། རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་སྒྲུབ་པ་དག་ལ་མཚོན་ན། VPNs ཞེས་པ་ནི་རང་ཉིད་ལ་ཉེན་ཁ་མེད་པའི་སྒང་ནས་གནས་ཚུལ་འཚོལ་སྡུད་བྱེད་སྤྱད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་འཚོལ་བྱེད་མ་ལག་ཡོད་ཚད་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག དེ་བཞིན་གྷོ་གྷེལ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་སྔོན་ཆད་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་Dragonfly ཞེས་པའི་འཚོལ་བཤེར་མ་ལག་གི་ལམ་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྡོག་རོལ་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་གཞི་དེར་བཟོ་ལས་བ་མ་མང་པོས་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་བཞིན། གྷོ་གྷེལ་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ལས་འཆར་དེར་གནོད་ཤུགས་སྤྲད་ནས་ཕྱིར་བསྡུ་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ཆ་ཀུ་ཤུ་བཟོ་ཚོང་ཁང་ལ་ཡང་མི་མང་གི་གནོད་ཤུགས་སྤྲད་ནས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ལག་འབྲེལ་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས་ཞེས་བྲིས་འདུག

ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དབྱེ་མེད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༢ ནང་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱིས་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་ཏེ་གཏན་འབེབས་གནང་བ་ Reciprocal Access to Tibet Act ཞེས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པའི་ཁྲིམས་གཞི་དེའི་ཁྲོད་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་གསར་འགོད་པ། དེ་བཞིན་མི་སེར་རྣམས་བོད་ནང་འགྲུལ་བསྐྱོད་གནང་བར་བཀག་སྡོམ་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་དཔོན་རིགས་ཚོའི་མིང་ཐོ་དང་བཅས་པའི་བོད་དོན་སྙན་ཐོ་ཞིག་ལོ་གཅིག་གི་མཚམས་སུ་གྲོས་ཚོགས་སུ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དགོས་པ་ལྟར། ཟླ་བ་སྔོན་མར་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་སྙན་ཐོ་དེ་གྲོས་ཚོགས་སུ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དུས་རན་ཡོད་ཀྱང་ད་བར་དེ་ལྟར་ཕུལ་མེད་སྐོར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག དེ་རིང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་ལྷོ་རྒྱ་ནག་སྔ་དྲོའི་ཆ་འཕྲིན་གྱིས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡོང་ཁུངས་གསུམ་ཙམ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་སྲིད་འཛིན་ Trump གྱི་གཞུང་འཛིན་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་རྒྱུའི་ཐོག་སླེབས་སྐབས་ཧ་ཅང་ལྷོད་ཡངས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟོན་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ད་ལྟའི་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་དབྱེ་མེད་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ནས་དེར་བློ་འཚབ་དང་འབྲེལ་ཨ་རིའི་གཞུང་ལ་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དང་འབྲེལ་སྙན་ཐོ་དེ་འདོན་སྤེལ་གནང་རྒྱུར་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག གསར་ཤོག་དེས་ད་དུང་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཕྱི་ཟླ་ ༣ པ་ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་སྙན་ཐོར་ལོ་དེར་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ ༩ ཡི་བོད་ནང་བསྐྱོད་རྒྱུའི་ཆོག་མཆན་ཞུས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཨ་རིའི་གཞུང་ཚབ་པ་ Terry Branstad  ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་ ༥ ལ་མཐོང་མཆན་སྤྲད་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་མ་ཟད། སྤྱིར་དེ་སྔ་ཨ་རིའི་གཞུང་འཛིན་རིམ་པས་གྲོས་ཚོགས་སུ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དགོས་པའི་སྙན་ཐོ་ཁག་དུས་འགྱངས་བྱས་པའི་གནད་དོན་བྱུང་མྱོང་ཡོད་ཀྱང་། འདས་ལོའི་ནང་ད་ལྟའི་གཞུང་འཛིན་གྱི་སྲིད་འཛིན་གཞོན་པ་ Mike Pence ལགས་གཙོས་ཨ་རིའི་སྲིད་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་གཏམ་བཤད་རིགས་གནང་རྒྱུ་ཕྱིར་འཐེན་དང་དུས་འགྱངས་བྱས་པ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ Xinjiang ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་ཐོག་ཉེས་ཆད་གཏང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་ཕྱིར་འགྱར་བྱས་པ། དེ་བཞིན་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བོད་དོན་དམིགས་གསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་ས་དམིགས་ད་ལྟའང་སྟོང་པ་བཞག་པ། ལྷག་པར་དུ་ད་ལྟའི་གཞུང་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་སྲུང་དང་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཐད་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་དེ་ཙམ་གནང་གི་མེད་པས་གནད་དོན་དེ་དག་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་དབང་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་གནང་གི་མེད་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་བོད་དོན་ཁྲིམས་འཆར་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་དུས་ཐོག་ཏུ་འགོད་འབུལ་ཞུ་རྒྱུར་ཐུགས་སྣང་དང་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱལ་ས་ Washington DC ནང་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་སྐུ་ཞབས་ Matteo Meccaci ལགས་ཀྱིས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེ་ལག་བསྟར་གནང་མིན་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཨ་རིའི་གཞུང་འཛིན་གྱི་ངོས་ནས་ཚོང་འབྲེལ་ཁེ་ཕན་ལས་ལྷག་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དང་སྒོས་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དེར་དོན་དམ་གྱི་ཐུགས་འཁུར་བཞེས་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཚོད་ལྟ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཉིན་མོ་དང་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་ནས་ལོ་ངོ་ ༣༠ འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་ཐོག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་མཛད་སྒོར་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆོས་དད་རང་དབང་གི་སྐུ་ཚབ་སྐུ་ཞབས་ Sam Brownback མཆོག་གིས་ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་བོད་ནང་འདྲ་མཉམ་འགྲུལ་བསྐྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་རན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད་པ་རེད། ལྷོ་རྒྱ་ནག་སྔ་དྲོའི་ཆ་འཕྲིན་གྱིས་དེང་སྐབས་ཨ་རི་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་དབར་ཚོང་གི་འབྲེལ་ལམ་ཡག་པོ་མེད་པའི་གནས་སྟངས་ཁྲོད་ཉེ་ཆར་ Trump སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་ཚོང་འབྲེལ་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་རྒྱུའི་གན་རྒྱ་རིམ་པ་དང་པོ་དེ་བཞག་ཡོད་པ་ལྟར། ཨ་རི་གཞུང་གིས་སྙན་ཐོ་གྲོས་ཚོགས་སུ་འགོད་འབུལ་ཞུ་དབང་དུ་བཏང་ཡང་། སྙན་ཐོ་བཞེས་མཁན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་སོགས་ཀྱི་སྙན་ཐོ་དེའི་ཁོངས་ནས་གང་ཙམ་ཞིག་ཡོངས་གྲགས་གནང་མིན་དེའང་ད་ལྟའི་ཆར་ཚོད་དཔག་གནང་དཀའ་བའི་གནས་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་ཚོགས་ཆུང་གཙོས་ཚོགས་ཆུང་བཞིའིསྙན་ཐོ་དེ་ངོས་བཞེས་གནང་རྗེས་སྙན་ཐོ་དེ་ཨ་རིའི་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཚོགས་ཚུང་ལ་ཕུལ་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མདོ་སྨད་ཁུལ་གྱི་དགོན་ཆེན་བཞིའི་ཡ་གྱལ་དགོན་ལུང་དགོན་དུ་སོ་ལྟའི་བརྙན་མིག་མང་པོ་བཙུགས་ཏེ་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ལ་བཙན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག ཁ་ཉིན་ཕྱི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་སྐོར་གྱི་དྲྭ་རྒྱ་ Bitter Winter ཞེས་པས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བྱང་གི་དགོན་ཆེན་བཞིའི་ཡ་གྱལ། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཧུ་ཀྲུའུ་ཐུ་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་སུ་ཡོད་པའི་ནང་པའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་དགོན་ལུང་དགོན་བྱམས་པ་གླིང་དུ་སོ་ལྟའི་བརྙན་མིག་ ༢༠༠ ལྷག་བཙུགས་ཏེ་དགེ་འདུན་པ་ཚོའི་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་དང་དགོན་པའི་བྱེད་ལས་ལ་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཆབ་སྲིད་དང་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་བཙན་གྱིས་སློབ་གཉེར་བྱེད་དུ་འཇུག་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག དགོན་ལུང་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དགོན་པའི་འཁྱམ་ར་གང་སར་བཙུགས་པའི་སོ་ལྟའི་བརྙན་མིག་མིག་དེ་དག་ནི་དགོན་པའི་རིག་གཞུང་རང་བཞིན་གྱི་ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཆེད་དུ་རྩ་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ནི་དགོན་པའི་བྱེད་ལས་དང་དགེ་འདུན་པ་ཚོའི་འགྲོ་འདུག་ལ་སོ་ཉུལ་བྱེད་ཆེད་དུ་ཡིན་པར་བརྗོད་གནང་བར་མ་ཟད་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་དེ་ནི་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་ཆོས་ལུགས་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡིན་སྐོར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དགོན་ལུང་དགོན་ཚང་མ་བརྙན་མིག་གིས་བསྐོར་ནས་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་ Zhenzhu དགོན་པའི་འདུ་ཁང་དུའང་སོ་ལྟའི་བརྙན་མིག་མང་པོ་བཙུགས་ཏེ་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་བཙན་དབང་གིས་ཉིན་རྒྱུན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་དང་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཟེར་བར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དང་། དགེ་འདུན་པ་ཚོས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་ཉིན་ ༡༠ རེའི་མཚམས་ནས་ཐེངས་རེ་མ་གཏོགས་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་མེད་པར་བཀོད་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། མཚོ་སྔོན་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་བསླབ་གཞི་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སློབ་གཉེར་ཁང་དུའང་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྲིད་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་བསླབ་གཞི་དེར་སློབ་གཉེར་བྱེད་དགོས་པའི་བཙན་བཀའ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག སློབ་གཉེར་ཁང་དེའི་ནང་ལོ་གཉིས་རིང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མྱོང་མཁན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་རྒན་གྲས་ཤིག་གིས་གསར་ཁང་ལ་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། དགེ་འདུན་པ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་ནང་པའི་གཞུང་ལ་སློབ་གཉེར་དང་རང་གི་དད་མོས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཀྱང་། གཞུང་གིས་དེ་དག་གང་ཡང་བྱེད་འཇུག་གི་མེད་པར་རྒྱ་ནག་ཆོས་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་ཁོང་ཚོར་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དང་ལོ་རྒྱུས། རྒྱ་ཡིག་མ་གཏོགས་གང་ཡང་བསླབ་འཇུག་གི་མེད་པར་བརྗོད་དེ་གནས་སྟངས་དེ་ཧ་ཅང་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་འདུག གསར་ཁང་གིས་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲིད་དབང་བཟུང་བ་ནས་ཁོས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་དམར་ཤོག་གཞུང་གི་བཀའ་ཁྱབ་ལ་ངོས་ལེན་བྱས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་མང་པོ་ཞིག་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཡུ་གུར་མི་རིགས་དང་བོད་མི་སོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱ་ནག་ཅན་ལ་བསྒྱུར་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྲིད་གཞུང་གིས་མ་དངུལ་ཆེན་པོ་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྲྭ་བཙུན་རྣམས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གཞུང་དང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྒྱལ་ཞེན་དགོས་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་རིགས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་དགོན་ལུང་བྱམས་པ་གླིང་ནི་མདོ་སྨད་ཀྱི་ཙོང་ཁ་བདེ་ཁམས་ཞེས་གྲགས་པའི་བྱང་གི་ཆར་རྒྱལ་སྲས་དོན་ཡོད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོས་རབ་བྱུང་བཅུ་བའི་ཆུ་ཡོས་ ༡༦༠༣ ལོར་ཕྱག་འདེབས་མཛད་ཅིང་། ད་ལྟའི་བར་མི་ལོ་སུམ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་ལྷག་ཕྱིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། བཤད་སྒྲུབ་གཉིས་ལྡན་གྱི་བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་རྩ་ཆེན་ཞིག་དང་ལྷ་སྐུ་རྟེན་གསུམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་དགོན་རྙིང་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།

ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༠༠ ལྷག་ཙམ་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་བསྐྱར་ཞིབ་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གོ་ལ་སྤྱི་ཡོངས་ནང་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་ཕྱོགས་ཐོག་དཔྱད་ཞིབ་གནང་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་མངོན་འདོད་ལ་ཞེད་སྣང་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ལངས་ཕྱོགས་དེས་འཛམ་བུ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་དང་མི་སྒེར་གྱི་རང་དབང་ལ་ཉེན་འཚབ་ཆགས་པར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་ཁ་སང་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ United Nations Correspondents Association  ཞེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་དུ་ཤོག་ལྷེ་ ༦༥༢ ཅན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྙནཐོ་དེའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་ཤིན་ཅང་ནང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་ལ་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་དམ་དྲག་སྔར་ལྷག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད་དེའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་དང་ལས་འགུལ་བ་འཛིན་བཟུང་གི་གནས་ཚུལ་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བ་སོགས་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་སྙན་ཐོར་རྒྱ་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཤེས་ཡོན་གྱི་རང་དབང་ལ་དམ་དྲག་བྱེད་པ་ཐེར་འདོན་དང་སྦྲགས། ཉེ་བའི་ཆར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་དང་ཁེ་ན་ཌ། དབྱིན་ཡུལ། ཨ་རི་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞི་ཐད་གླེང་སློང་བྱས་པར་འགོག་རྐྱེན་དང་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག ལྷག་པར་དུ་པེ་ཅིང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་རང་ཕྱོགས་སུ་འཁྲིད་ཐབས་བྱེད་པར་དམིགས་འབེན་གཙོ་བོ་བཟུང་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་དང་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དེས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལམ་ལུགས་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བར་ཉེན་འཚབ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་གསུངས་པ་མ་ཟད། ཚོགས་པའི་ངེས་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Kenneth Roth ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དེ་དེ་གཞུང་ལ་ཉེན་འཚབ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གཞུང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ལངས་ཕྱོགས་དེས་འཛམ་བུ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཉེན་འཚབ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་ཨུ་རུ་སུ་དང་སི་ཤི་ཡ། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ། བྷར་མཱ།  བྷེ་ལ་རཱས། སཱ་ཝུ་དི་ཨ་ར་བྷི་ཡ་བཅས་ནས་དེ་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཡོད་པ་དང་ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ལྟ་བུ་སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་མེད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད། གཞི་རྩའི་ཁ་སང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་སྐབས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ Xing Jisheng ཡིས་སྐུ་ཞབས་ Roth ལགས་ལ་སྙན་ཐོ་དེ་ཕྱོགས་ལྷུང་དང་དེའི་ནང་དྲང་བདེན་མ་ཡིན་པའི་གནས་ཚུལ་འཁོད་ཡོད་པ་བརྗོད་དེ་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་དང་འབྲེལ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་འདུག་པ་དང་། སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་Roth ལགས་ཀྱིས་སྙན་ཐོ་དེའི་ནང་བདེན་པ་མིན་པའི་གནས་ཚུལ་གང་ཡོད་མིན་དྲིས་པར་ Xing ཞེས་པ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་དཀའ་ངལ་སེལ་ཡོད་པས་རྒྱ་ནག་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཚགས་ཚུད་ཅིག་ཡིན་པར་བརྗོད་འདུག འོན་ཀྱང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་ཐོག་ཉམས་ཞིབ་གནང་མཁན་ལྕམ་སྐུ་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་མང་ཚོགས་ནས་དེ་གའི་གཞུང་གི་གནོན་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ལྟར་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་མེད་སྐོར་གྱི་ལན་འདེབས་གནང་འདུག  དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་སྐུ་ཞབས་ Roth ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་བཙན་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་རྣམས་ནས་མཉམ་མཐུན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག རྩ་བའི་སྐུ་ཞབས་ Roth ལགས་ནས་སྙན་ཐོ་དེ་ཧོང་ཀོང་ནང་འདོན་སྤེལ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་ཁོང་ཁ་ཉིན་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་ཧོང་ཀོང་ནང་དེ་འབྲེལ་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བར་ཕེབས་སྐབས་ཧོང་ཀོང་གནམ་ཐང་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་གང་ཡང་མ་བྱེད་པར་ཧོང་ཀོང་ནང་ཕེབས་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།  གནད་དོན་དེའི་ཐད་ཁོང་གིས་པེ་ཅིང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་སྙན་ཐོ་དེ་དག་གིས་ཧོང་ཀོང་མང་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་ལ་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། གང་ལྟར་དེས་རྒྱ་གཞུང་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་མང་གཙོའི་དགོས་འདུན་ལ་ཞེད་སྣང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མངོན་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག