རྒྱ་ནག

རྒྱ་ནག་ནང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསང་བ་ཕྱིར་གྱར་སོགས་ཀྱི་བསྙད་འདོགས་འདྲ་མིན་འོག་མི་མང་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་དང་འབྲེལ། དམིགས་བསལ་གྱི་བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས  Residential Surveillance at a Designated location འམ་ RSDL ཞེས་པའི་འོག་ལོ་ལྟར་མི་ ༤༠༠༠ ནས་ ༥༠༠༠ བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགདེའང་སི་པཱན་(Spain)དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Safeguard Defenders ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པས་རྒྱ་ནག་གི་གོང་རིམ་ཁྲིམས་ཁང་ལས་ཐོབ་པའི་ཡིག་ཆ་ཁག་དང་། གསང་བའི་བཀའ་སྐྱིལ་ཁང་དེ་དག་ནས་སྡུག་རྩུབ་མྱང་མྱོང་མཁན་གྱི་བཙོན་ཟུར་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཁག་གཅིག་ལ་འདྲི་ཞིབ་བྱས་པའི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་དུ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་ཉེས་དོན་ཁྲིམས་གཞི་ལ་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་པ་ནས་བཟུང་། རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པས་དོགས་ཡོད་སུ་ཡིན་ཡང་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་གིས་ཟླ་བ་དྲུག་གི་བར་དུ་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཏེ། འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཕྱི་ལ་བསྒྲགས་མི་དགོས་བར་བཟོས་པ་ལྟར། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོ་ནས་བཟུང་ད་ལྟའི་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཉེན་རྟོག་པས་མི་ ༢༧༢༠༨ ནས ༥༦༩༦༣ ལྷག་དམིགས་བསལ་གྱི་བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་དེར་བཅུག་ནས་མནར་གཅོད་བཏང་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགསྙན་ཐོའི་ནང་སྔར་ལོ་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྲིམས་རྩོད་སོགས་ཀྱི་ཁེ་དབང་གང་ཡང་མེད་པར་ཉིན་གཅིག་སྟོང་ལྷག་བཀག་ཉར་བྱས་རྗེས་གློད་གྲོལ་བཏང་བའི་ཁ་ན་ཊའི་མི་ཟེར་Michael Spavorདང་MichaelKovrig ལགས་ཀྱང་RSDL ཞེས་པའི་གསང་བའི་བཀག་སྐྱིལ་འོག་བཞག་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་དམིགས་བསལ་གྱི་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དེ་དག་ཏུ་མང་ཚོགས་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་བའི་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་སྟེ། གསང་བའི་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དེ་དག་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག མ་ཟད་ད་ལྟ་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་གསང་བའི་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དེར་བཅུག་པའི་ཁྲོད་ནས་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་པའི་མི་སྣ་གཞན་ཁག་ཅིག་མིང་འདོན་གནང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གི་སྒྱུ་རྩལ་བ་ Ai Wei Wei དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ Wang Yu དང་ Wang Quanzhang སོགས་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་སེར་ཡིན་པ་སི་ཝི་ཊན་གྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་Peter Dahlin ལགས་དང་ཁ་ཎ་ཊའི་ཡི་ཤུའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་Kevin དང་ Julia Garrett སོགས་ཀྱང་ཚུད་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་མ་ཟད། Safeguard defenders ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་པ་དེ་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་Michael Caster ཞུ་བའི་ཁྲིམས་རྩོད་པས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་གསང་བའི་བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་དེར་ལོ་རེར་མི་ ༤༠༠༠ ནས་༥༠༠༠ ལྷག་འཛིན་བཟུང་གིས་བཀག་ཉར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་གཅིག་པོར་མི་ ༡༠༠༠༠ ནས་ ༡༥༠༠༠ ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགChina Human Rights Defenders ཞེས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐུ་ཞབས་William Nee ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་མ་གཏོགས་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་གསང་བའི་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་དེ་དག་ལོ་ངོ་བཅུ་ལྷག་གི་སྔོན་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བཀག་སྐྱིལ་ལས་དོན་དེ་བཞིན་ད་སྐབས་ཁྱབ་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་སྔོན་སྒྱུ་རྩལ་བ་Ai Wei Wei ལགས་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་སྐབས། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་དངོས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡོངས་གྲགས་མ་བྱས་བར་ཁོང་གི་ཚོང་ལས་དང་ཁྲལ་འབབ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཁ་གཡར་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་དུ་དམིགས་བསལ་གྱི་བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་བཞིན་པ་དེ་ནི་ཞེད་སྣང་སྐྱེ་གཞི་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆེས་མཐོ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་ནས་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ནང་དུ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོ་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ liuzhi ཞེས་པའི་བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་གཞན་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་དེར་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་དམར་ཤོག་ཚོགས་མི་རྣམས་ཀྱི་དམངས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་བརྒྱུད་ནས་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཁྲོད།  ལོ་རེར་མ་མཐའ་ཡང་མི་ ༡༠༠༠༠ ནས་༢༠༠༠༠ ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་པར་འཁོད་འདུག Al Jazeera གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྐྱིལ་ཁང་ནས་ཐར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལུང་འདྲེན་བྱས་པ་ལྟར་ན། བཀག་སྐྱིལ་ས་ཚིགས་དེར་མང་ཚོགས་ལ་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་བའི་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། མི་སྒེར་ལ་ཁྲིམས་རྩོད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གང་ཡང་སྤྲོད་ཀྱི་མེད་པ་མ་ཟད། གཉིད་གཅོག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། ཁེར་རྐྱང་གིས་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་གཅར་རྡུང་གིས་ལྕགས་ཁྲབ་ལ་བསྡམས་ནས་ཡུན་རིང་འཇོག་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་མནར་གཅོད་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱུང་འདུག གསར་ཁང་གིས་གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་ཚབ་ཁང་ལ་འབྲེལ་གཏུགས་བྱས་ཏེ་གནད་དོན་དེའི་ཐད་འདྲི་རྩད་བྱས་ཀྱང་། གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས་དེར་འབྲེལ་གྱི་གནད་དོན་ལ་བརྡ་ལན་གང་ཡང་སྤྲད་མི་འདུག

རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་།དེ་བཞིན་ནང་སོག་སོགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་ས་ཁུལ་གྱི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་དང་ཆོས་རིག་རྩ་གཏོར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་བསྡུ་རྒྱུའི་འོས་བབ་མེད་པའི་ཐད་ནས་གླེང་སློང་ཤུགས་ཆེར་གནང་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། འཇར་མན་གྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ལྩམ AnnalenaBaerbock ལགས་ཀྱིས་ཁོང་སང་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ། ཡུ་རོབ་ཁྱོན་དུ་བཙན་དབང་གི་ངལ་རྩོལ་འོག་བཟོ་སྐྲུན་བྱེད་བཅུག་པའི་དངོས་ཟོག་བཀག་སྡོམ་དགོས་པར་བསྒྲགས་འདུགདེ་ཡང་ཁོང་ལ་འཇར་མན་ཁུལ་གྱི་dpaགསར་ཁང་གིས་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་ནང་དུ། ཁོང་མོ་སང་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་པར་བསྒྲགས་པ་དང་ལྷན་དུ། དུས་རྒྱུན་ནས་འཇར་མན་གྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ཞུགས་སྲོལ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས། ཐེངས་འདིར་ཁོང་ཡང་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྡུ་འཆར་གྱི་ཨོ་རྩལ་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་པའི་ཐག་གཅོད་དེ་ནི་ཁོང་མི་སྒེར་གྱི་ཐག་གཅོད་ཡིན་པ་ལས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་མིན་པར་བསྒྲགས་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་། ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རྣམས་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་བྱས་ཏེ་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་པའི་དངོས་ཟོག་གི་རིགས་ཆ་ཚང་བཀག་སྡོམ་བྱེད་རྒྱུའི་གླེང་གཞི་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད། གནད་དོན་དེ་ནི་ཁོང་གི་དུས་རྒྱུན་ནས་བསམ་བློ་འཁོར་བསྡད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས། ཁོང་དུས་རྒྱུན་ནས་རྩེད་རིགས་ལ་དགའ་མོས་ཆེན་པོ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཡང་། སང་ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་པར་ཐག་གཅོད་གཙང་མ་བྱས་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་ཟླ་བ་འདིའི་ཟླ་སྟོད་དུ། ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པས་ཁུལ་དེའི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཆེ་གྲས་གཉིས་དང་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་འཇར་མན་གྱི་གཞུང་འཛིན་ཚོགས་པ་དང་། ཚོགས་པ་དེའི་ངོས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོའི་གནད་དོན་ལ་ཐུག་དུས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུའི་ལངས་ཕྱོགས་སྲ་བརྟན་བཟོས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་ཚོང་འབྲེལ་གོང་འཕེལ་འདོད་མཁན་འཇར་མ་ནིའི་སྲིད་བློན་ངོས་ནས་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་མཆོག་གི་ལངས་ཕྱོགས་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཅི་ཙམ་བྱེད་མིན་གསལ་པོ་མེད་པ་རེད།སྤྱིར་ཨ་རིའི་ངོས་ནས་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཤིན་ཅང་མི་རིགས་རྣམས་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་བྱས་པའི་ཐོན་སྐྱེད་རིགས་ནང་འདྲེན་བྱེད་རྒྱུར་བཀག་སྡོམ་གྱི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོའི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཡུ་རོབ་མངའ་ཁུལ་དུ་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོལ་གྱི་དངོས་ཟོག་ཁག་བཀག་སྡོམ་བྱ་འདོད་ཡོད་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་ལྟར་ད་ལྟའི་ཆར་བཀག་སྡོམས་ཀྱི་བྱ་རིམ་སྐོར་ལ་གྲོས་བསྡུར་གནང་མུས་ཡིན་པར་གསུང་ཡོད། རྩ་བའི་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་སྐྱིད་༡༨༠ ལྷག་གིས་འདས་བའི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་དུ་ལས་འགུལ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐབ་ཐང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེར་གནང་སྟེ། རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་མ་ཕྱིན་བར་དུ་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་བསྡུ་རྒྱུའི་འོས་བབ་མེད་པའི་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། དེ་བཞིན་ཨོ་གླིང་དང་ཁ་ན་ཊ། གཞན་ཡང་ནེའུ་ཛི་ལནཊི་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་ལ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་གཏོང་རྒྱུ་མིན་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་ཟིན་པ་ལྟར། བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ལ་སྦག་སྦག་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་མུས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་འཛུལ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཞུ་སྐུལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་པ་རེད།  

རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ས་གང་སར་ཞི་དྲག་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་བསླུ་བྲིད་དང་སྟངས་འཛིན་ནན་མོ་བྱེད་བཞིན་པའི་ཁྲོད་དུ། འདས་བའི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་དུ་བོད་ཁུལ་དུ་གྲགས་ཆེ་བའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཁག་ཅིག་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་ཀྱིས་དྲང་བདེན་མིན་པའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད།ཁ་སང་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་གཞིས་བཞུགས་རྩོམ་པ་པོ་སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་དང་དྷི་ལྷ་ལྡན། དེ་བཞིན་གྲྭ་རིན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས། གཞན་ཡང་གྲྭ་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་རྒྱ་ནག་གིས་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་བརྒྱད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཁྱབ་སྤེལ་གྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་རྣམས་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་གནད་དོན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ལ་ཡོངས་སུ་འགལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་འདུག གོང་གི་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཉི་མ་འོད་ཟེར་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྩ་མེད་བཏང་སྟེ་བོད་ཀྱི་ངོ་བོ་རྒྱ་བསྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་བོད་ཁུལ་གྱི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་དང་རིག་གཞུང་ལ་ཤ་ཞེན་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོར་སྡང་སེམས་ཆེན་པོས་བཙན་ཁྲིད་བཙོན་འཇུག་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཅུ་པ་ཟེར་བའི་གྲོས་ཆོད་ནང་དུ་སྤྱིར་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དར་སྤེལ་སྔར་ལས་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་དང་སྲིད་བྱུས་དངོས་སུ་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་ཚིགས་ཟིན་དངོས་སུ་བཀྲམས་སྟེ་ལས་གཞི་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། བོད་ནང་གི་སྤྱི་ཚོགས་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་རིག་ལ་མཁྱེན་དཔྱོད་ལྡན་ཞིང་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་བའི་བོད་མི་ཚོར་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་མངོན་གསལ་གནང་སོང་།དེ་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་གསུངས་དོན།  རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ ༤ དང་དོན་ཚན་ ༡༡༩ པ་སོགས་སུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་ཚུལ་འཁོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ས་ གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་རང་སྐད་རང་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་བྱ་ཆོག་པར་གསལ་བོར་བསྒྲགས་ཡོད་ཀྱང་། གོང་གི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་བརྒྱད་དེ་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་གནད་དོན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་དང་ལག་བསྟར་ལ་རྒྱབ་འགལ་དུ་ཕྱིན་པའི་དཔེ་མཚོན་གསར་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གྱིས། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་རྒྱུས་ལོན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བྱེད་བབ་དེར་དགག་གཞག་གནང་རྒྱུའི་ཞུ་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གྱི་ཉེས་འཛུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་དཀྲུག་པའི་བསྙད་འདོགས་ཀྱི་འོག་ནས་བོད་མི་རྣམས་གང་བྱུང་འཛིན་བཟུང་གིས་མི་སྒེར་གྱི་ཁྲིམས་གཏུགས་ཀྱི་བྱ་རིམ་གང་ཡང་མེད་པར་བཙོན་འཇུག་མནར་གཅོད་གཏོང་བཞིན་པ་ཞིག་པ་མ་ཟད། བོད་མི་རེ་འགའ་བཙོན་ཁང་ནས་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་བའི་གཅར་རྡུང་གིས་དམར་གསོད་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་། རེ་འགའ་སྨན་ཁང་གི་མནར་གཅོད་ཀྱི་འོག་ཏུ་ནད་གཅོང་དུ་གྱུར་ནས་བཙོན་གྲོལ་ཐོབ་ཀྱང་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབ་ཞན་པའི་འོག་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་བསྟུན་མར་བྱུང་མུས་ཡིན་པ་རེད།པར་དབང་། བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་།

Committee to protect journalist འམ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་སྙན་ཐོར་འདི་ལོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་ཁྱོན་ ༢༩༣ ཙམ་ཞིག་གསར་འགོད་ཀྱི་ལས་རིགས་དང་འབྲེལ་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་དེ་བསྐྱར་དུ་གསར་འགོད་པ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཆགས་ཡོད་པར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག ཉེ་ལམ་ཕྱི་ཚེས་ ༩ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Arlene Getz ལགས་ཀྱིས་ཕྱོགས་སྒྲིག་གནང་བའི་སྙན་ཐོར་འདི་ལོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་ ༢༩༣ ཙམ་ཞིག་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་དང་དེ་བཞིན་ཉུང་མཐར་གསར་འགོད་པ་ ༢༤ ཙམ་ཞིག་དམར་གསོད་བཏང་བ། གསར་འགོད་པ་ ༡༨ ཙམ་གནས་སྟངས་ཁ་གསལ་མེད་པའི་ཐོག་རྐྱེན་འདས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེའི་ཁྲོད་འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གསར་འགོད་པ་ ༥༠ འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་གིས་རྒྱ་ནག་དེ་ལོ་གསུམ་རིང་བསྟུད་མར་གསར་འགོད་པ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་ཡིན་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། གསར་འགོད་པ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྡུག་ཤོས་ལྔ་པོ་ཁོངས་སུ་འབར་མ་དང་ཨི་ཇིཔཊ། ཝིཏི་ནམ། དེ་བཞིན་སྦེ་ལ་ར་ས་བཅས་ཡིན་པ་རེད། སྙན་ཐོ་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་གསར་འགོད་པར་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་ནི་གནད་དོན་གསར་པ་ཞིག་མིན་ནའང་ད་ལན་ཧོང་ཀོང་ནང་གསར་འགོད་པ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གནད་དོན་བྱུང་བ་ནི་ཐོག་མ་ཆགས་པ་མ་ཟད་དོན་རྐྱེན་དེའང་རྒྱ་ནག་གིས་འདས་ལོར་ཧོང་ཀོང་ནང་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་གསར་པ་ལག་བསྟར་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཧོང་ཀོང་ནང་ Apple Daily གསར་ཁང་ཆེད་འཛུགས་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ Jimmy Lai ལགས་གཙོས་གསར་འགོད་པ་བདུན་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཁག་ཅིག་མི་ཚེ་གང་པོར་བཙོན་ནང་ལྷག་སྲིད་ཀྱི་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག་ལ། ཕྱོགས་མཚུངས་རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་པོར་དེ་སྔ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་ཡ་ལན་སྤྲད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་འགོད་པར་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་སྐོར་དང་། རང་དབང་ཅན་གྱི་གསར་ཁང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་མཁན་ཚོར་རྒྱ་གཞུང་ནས་དམིགས་འབེན་བཟུང་གི་ཡོད་པ་སོགས་ཐེར་འདོན་གནང་ཡོད།ལྕམ་སྐུ་ Arlene Getz ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་པ་ ༢༩༣ ཙམ་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་དེ་ནི་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་གསར་འགོད་པ་ ༢༥༠ ལྷག་བསྟུད་མར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ལོ་དྲུག་པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་གནད་དོན་དེ་དག་གིས་གཞུང་གོ་ངོས་ནས་རང་དབང་ཅན་གྱི་གསར་འགོད་ལ་བཟོད་མ་ཐུབ་པའི་རྣམ་པ་ཆེས་ཆེར་ཡོད་པ་གསལ་སྐོར་གསུངས་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་ཉེ་ལམ་ Reporters without Borders ཞེས་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་པས་ The Great Leap Backwards of Journalism in China ཞེས་རྒྱ་ནག་ནང་གསར་འགོད་དང་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྒྲབ་ཀྱི་རང་དབང་ལ་དྲག་གནོན་སོགས་བྱས་པའི་ཤོག་གྲངས་ ༤༢ ཅན་གྱི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་དང་། དེའི་ནང་ད་ལྟའི་ཆར་ཉུང་མཐར་གསར་འགོད་པ་ ༡༢༧ ཙམ་ཞིག་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་རྒྱ་གཞུང་གིས་གསར་འགོད་པ་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་སྤེལ་མཁན་གྱི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད་སྐོར་ཆེས་གསལ་གནང་འདུག  སྙན་ཐོ་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པར་གདོང་ལེན་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ་ཡུ་གུར་གསར་འགོད་པ་ཉུང་མཐར་ ༧༡ ཙམ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་སུ་གསར་འགོད་པ་ཕྱེད་ཀ་ལྷག་རྒྱ་ནག་ནང་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག  ཆབས་ཅིག་ཏུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དང་ཐེ་ཝན། ལྐོག་ཟ་རུལ་སུངས་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པར་དེང་སྐབས་རང་བྱུང་གོད་ཆག་དང་། #MeToo movement ཞེས་ཆགས་སྲེད་བརྙས་བཅོས་འགོག་ཐབས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྐོར། དེ་བཞིན་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་སྲིད་གཞུང་ནས་ཡ་ལན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར་སོགས་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་གི་ཐོག་ལའང་གནས་ཚུལ་འགོད་པ་དང་ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་བཤད་མཁན་ཚོར་བཀག་སྡོམ་དང་དམ་དྲག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ལྷག་པར་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་ཡ་ལན་སྤྲད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་གསར་འགོད་པ་དང་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་དེ་འབྲེལ་བཀའ་མོལ་གནང་མཁན་མི་བཅུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྐོར་དང་དེའི་ཁྲོད་རང་དབང་ཅན་གྱི་བརྙན་པར་གསར་འགོད་པ་ Zhang Zhan དང་ Fang Bin གཉིས་ད་དུང་ཡང་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་འོག་ཡོད་པར་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྙན་ཐོར་གསར་འགོད་པའི་ངོ་སྤྲོད་ལག་འཁྱེར་བསྐྱར་བཟོ་སླད་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཆུ་ཚོད་ ༩༠ འི་ལོ་འཁོར་སྦྱོང་བརྡར་བརྒྱུད་འགྲོ་དགོས་པ་དང་ལྷག་པར་ Study Xi, Strengthen the Country ཞེས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ལྟ་གྲུབ་དང་འབྲེལ་མཉེན་ཆས་ངེས་པར་དུ་ཕབ་ལེན་གནང་དགོས་པ་དང་མཉེན་ཆས་དེའི་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་གིས་སྒེར་གྱི་གནས་ཚུལ་རྣམས་མཁོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་ཚོར་གསང་མྱུལ་དང་མཐོང་མཆན་མ་སྤྲད་པའི་འཇིགས་སྐུལ་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་གསར་འགོད་པ་ ༡༨ རྒྱ་ནག་བཞག་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་བྱུང་སྐོར་སོགས་གསལ་འདོན་གྱིས་རྒྱ་ནག་ནི་འདི་ལོའི་གསར་འགོད་རང་དབང་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༨༠ མིང་འདོན་གནང་བའི་ཁོངས་སུ་ཆེས་སྡུག་ཤོས་གཤམ་འོག་ནས་རྩིས་པའི་ཨང་རིམ་བཞི་པ་སྟེ་ ༡༧༧ གྲས་སུ་བཞག་འདུག རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུ་ལོ་ལྟར་ཆེས་རང་དབང་མེད་པ་དང་གསར་འགོད་པར་དམ་དྲག་ཆེ་ཤོས་བྱེད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁོངས་སུ་མིང་འདོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་  Foreign Correspondents’ Club of China ཞེས་པའི་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གསར་འགོད་པའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་རྩེད་འགྲན་སྐོར་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་འགོག་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་བཟོས་པ་དང་། རྩེད་འགྲན་དང་འབྲེལ་བའི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་བཟོ་ཡི་མེད་པ་མ་ཟད་ཕྱིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ནས་རྩེད་འགྲན་སྐོར་གནས་ཚུལ་སྤེལ་ཆོག་དང་མི་ཆོག་སྐོར་ད་བར་གསལ་པོ་བཟོ་མེད་པ་སོགས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་ཡོད། ཉེ་ལམ་རྒྱལ་མཚམས་མེད་པའི་གསར་འགོད་པའི་ཚོགས་པས་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་དང་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་སྤེལ་མཁན་གྱི་གསར་ཁང་དང་གསར་འགོད་པ་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གི་གསང་མྱུལ་དང་ལྟ་སྲུང་ལས་རང་ཉིད་སྐྱོབ་དགོས་པའི་ཉེན་བརྡ་ཡང་བཏང་ཡོད་པ་རེད།

ཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གི་ཆོས་རིགས་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་བསྐྲུན་རྒྱུའི་ལས་དོན་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་དགོས་པར་ནན་བརྗོད་བྱས་པ་དང་། དེའི་ཁྲོད་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དང་ཡི་ཤུ། དེ་བཞིན་ཁ་ཆེ་སོགས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆོས་རིག་ལས་དོན་གང་ཅིའི་ཐོག་དྲ་རྒྱས་ལྟ་སྲུང་སོགས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་པར་བརྗོད་འདུགཉེ་ཆར་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་དང་གཞན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༣ དང་ ༤ གཉིས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཆོས་རིགས་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་ཚོགས་འདུ་ཐོག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གཙོས་པའི་ Li Zhanshu དང་ Wang Huning དེ་བཞིན་ Zhao Leji དང་ Han Zheng སོགས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དཔོན་རིགས་ཆེ་གྲས་ཁག་ཅིག་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོར་ཐེངས་དང་པོ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཆོས་རིགས་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དམར་ཤོགས་ཚོགས་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་པའི་དེ་སྔ་ ༢༠༡༦ ལོར་བཤད་པའི་གཏམ་བཤད་བསྐྱར་ནན་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོགས་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལྡན་པའི་ཆོས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བསྐྲུན་རྒྱུར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་པ་དང་། ཆོས་དད་འདྲ་མིན་གཉེར་མཁན་གྱི་མང་ཚོགས་རྣམས་ནས་དེའི་ཐོག་མཐུན་འགྱུར་གྱིས་ཆོས་དད་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་བརྩི་སྲུང་གང་ལེགས་ཞུ་དགོས་པ་དང་། དེའི་འོག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཆོས་དད་འདྲ་མིན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་ལྟ་སྲུང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་པ་སོགས་བརྗོད་འདུག ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ལྷག་པར་དུ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཕྱོགས་ཐོག་ལ་ལྟ་སྲུང་ལེགས་པོ་ཞིག་ཡོང་མིན་སྐོར་དང་འབྲེལ་ནས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་གནད་དོན་དེ་དག་ལ་ལྟ་སྲུང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་དྲ་རྒྱའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོགས་ཚོགས་པའི་ཆོས་རིགས་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་ཁག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་རྣམས་ལ་ལྟ་སྲུང་དང་དེ་དག་ལ་ཉེས་ཆད་གཏང་རྒྱུ་སོགས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་ཞེས་བཤད་ཡོད་པ་རེད། ཁོ་པས་ད་དུང་གཞུང་གི་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཁག་ ༥ པོས་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་འཛིན་དགོས་ཞེས་བརྗོད་པའི་འོག་ཆོས་དད་འཛིན་མཁན་རྣམས་ནས་ཆོས་དད་གཉེར་སྐབས་རང་གི་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་དགོས་པ་དང་མི་རབས་གཞོན་པ་ཚོའི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་མི་ཚེ་དང་སློབ་སྦྱོང་ཐོག་ལ་ཐེ་བྱུས་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པར་ནན་བརྗོད་འདུགཆོས་དད་འདྲ་མིན་གཉེར་མཁན་རྣམས་ལ་ཆོས་དད་དང་འབྲེལ་བའི་ Marxist འམ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་དང་དམར་ཤོགས་ཚོགས་པའི་ཆོས་ལུགས་ལྟ་གྲུབ་དང་སྲིད་བྱུས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་དགོས་སྐོར་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཆོས་ལུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཞེས་པའི་འོག་ཆོས་དད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་རྫོགས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར། དེ་བཞིན་བཏང་འཛིན་འོག་འགྲོ་དགོས་པར་ནན་བརྗོད་བྱས་འདུག དབྱེ་ཞིབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུངས་ན་ད་རེས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གཏམ་བཤད་དེ་ནི་དེ་སྔ་ ༢༠༡༦ ལོར་སྤེལ་བའི་གཏམ་བཤད་དེ་ནན་བརྗོད་དང་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏང་དགོས་སྐོར་བཤད་པ་དང་འབྲེལ། ནང་ཆོས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྒྱ་ནག་ནང་ཆོས་དད་འདྲ་མིན་འཛིན་མཁན་ཚོའི་ཐོག་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་རྒྱུ་ཡིན་པའི་དངངས་འཚབ་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུང་མཁན་འདུག

ཇི་ནི་ཝར་ཚོགས་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ལྷན་ཁང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༤ ཐོག་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་འོག་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དང་ལེགས་བྱང་། སྐད་ཡིག་བཅས་པ་རྩ་མེད་བཟོས་ཏེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་བརླག་གཏོང་བཞིན་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་ཁག་སྙན་སེང་ཞུས་འདུག ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢ དང་ ༣ བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་གིས་གཙོ་འགན་བཞེས་ཐོག་ཚོགས་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་ཐེངས་ ༡༤ དེ་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ནང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་ཁྲོད་འཕྲད་བཞིན་པའི་གཞི་རྩའི་རྩོད་རྙོག་གི་བྱུང་རྐྱེན་དང་དེ་དག་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་སྒྲོམ་གཞིའི་འོག་ནས་སྔོན་འགོག་བྱེད་སྟངས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་གི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གོང་འཕེལ་བཅས་ཀྱི་གཙོ་གནད་ཐོག་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཡོད་པ་རེད། ཡོ་རོབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་སྐུ་ཞབས་ Vicnet metten ལགས་ཀྱིས་ཚོགས་འདུ་ཐོག་འདས་པའི་ལོ་བདུན་ཅུ་ལྷག་གི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་དང་སྤྱི་དམངས་ཐོབ་ཐང། སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར། དེ་བཞིན་ལེགས་བྱང་གི་རང་དབང་བཅས་རྡོག་རོལ་བཏང་ཡོད་པར་མ་ཟད་ལྷག་པར་དུ་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཐོག་ལྟ་སྲུང་དང་དམ་དྲག་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེས་བོད་ཡུལ་རྒྱ་ཡུལ་ལྟ་བུར་བཟོ་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཁག་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་སྒྲིག་རྡོག་རོལ་བཏང་བའི་ཁར་རྩོད་རྙོག་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་པར་རྟེན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་ད་བར་བོད་མི་ཚོས་ཞི་བའི་ངང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་སྐུ་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་བའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཡོད་སྐོར་སྙན་སེང་ཞུས་ཡོད། ཁོང་གིས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་པའི་ཡང་སྲིད་ཐོག་ཐེ་བྱུས་བྱེད་མཚམས་འཇོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལམ་ལུགས་གཞིར་བཞག་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུའི་བོད་མིའི་རང་དབང་ལ་གུས་བརྩི་བྱེད་དགོས་པ་དང། བོད་རྒྱ་གཉིས་དབར་དཀའ་སེལ་ཐབས་སུ་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་ལྷན་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་པ་དང། དེ་བཞིན་དེ་སྔ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་སྡེ་ཁག་ ༥༠ ཡིས་ཆེད་བཏོན་གནང་བའི་བསམ་འཆར་གཞིར་བཞག་རྒྱ་ནག་གཙོས་བོད་དང་ཤར་ཏུ་ཀི་སི་ཐན། དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་་ཐོག་རྟོག་ཞིབ་ཆེད་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་རང་དབང་ཅན་གྱི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆུང་ཆེད་འཛུགས་དགོས་པ་བཅས་རེ་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་སུ་ཚོགས་འདུ་ཐོག་ཇི་ནི་ཝ་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་གི་རྒྱལ་ཚོགས་འབྲེལ་མཐུད་པ་སྐལ་ལྡན་མཚོ་མོ་ལགས་ནས་ Society for Threatened People གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པའི་མིང་ཐོག་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འཛིན་བཟུང་བྱེད་བཞིན་པའི་ད་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་སྒྲོམ་གཞི་དང་རྒྱ་རིགས་མི་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་འཕོ་འགྱུར་ཁྲོད་བོད་མི་ཚོར་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་ཐོག་སློབ་གཉེར་བྱ་རྒྱུ་གོ་སྐབས་མེད་པ་བཟོ་བཞིན་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་ལས་རིགས་ཁག་གི་ནང་ལ་ས་གནས་བོད་མི་དང་མཐོ་སློབ་ཐོན་མཁན་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ལས་ཀའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་སོགས། རྒྱ་གཞུང་གིས་མངོན་གསལ་མེད་པར་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ལ་བརྟེན་ནས་ད་བར་བོད་ནང་བོད་མི་ ༡༥༥ ནས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་འདུག ཁོང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མི་རིགས་མཉམ་བསྲེས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་དུ་བཟོ་རྒྱུའི་ཉན་ཚབ་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྟབས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཐེངས་དེའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་བརྒྱུད་བོད་ནང་བོད་མིའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་སུ་རྒྱ་གཞུང་ནས་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དང་ལེགས་བྱང་། སྐད་ཡིག དེ་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གུས་བརྩི་ཞུ་དགོས་པར་མ་ཟད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་མཛད་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་བརྒྱུད་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་དང་ལྷན་དུ་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་འབྲེལ་མོལ་ཞུ་དགོས་པར་བསྐྱར་ནན་གནང་ཡོད།

ཁ་ཉིན་ཚེས་ ༣༠ ཉིན། ཡུ་རོབ་ཀྱི་ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་དུ་ཐེ་ཝན་དང་ལི་ཐོ་ནི་ཡར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཉིས་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་རྒྱུར་གྲོས་འཆམ་བྱུང་འདུག གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན། ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ Raymond de Roon ལགས་ཀྱིས་གྲོས་འགོ་བཏོན་པ་བརྒྱུད་ནས། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་དང་ཐེ་ཝན་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་དངངས་འཚབ་ཀྱི་ཁྲོད་གནས་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་གཏད་དུ་ལངས་ནས་ཐེ་ཝན་ལ་མངོན་སུམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུའི་གྲོས་ཆོད་ཅིག་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ ༡༢༠ དང་ཁ་གཏད་པ་ ༣༠ ཐོག་ནས་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་འདུགདེ་བཞིན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ Ruben Brekelmans དང་ Agnes Mulderལགས་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་འགོ་བཏོན་པ་བརྒྱུད་ནས། ལི་ཐོ་ནི་ཡའི་རྒྱལ་ནང་དུ་ཐེ་ཝན་གྱི་གཞུང་ཚབ་ཁང་ཞིག་བཙུགས་རྗེས་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་དེར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་བཞིན་པའི་ཁྲོད། ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པའི་གྲོས་གཞི་ཞིག་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ ༡༧༧ གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་འཐུས་མི་ ༣༣ གྱིས་དགག་གཞག་བྱས་ཏེ་ཚད་མཐོའི་མང་མོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་བྱས་འདུགསྤྱིར་ནེ་ཐར་ལན་ཌིའི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས Ben Knapen ལགས་ཀྱིས་དེ་སྔོན་ནེ་ཐར་ལན་ཌིའི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་ཐེ་ཝན་གཉིས་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་འབྲེལ་ལམ་དེ་ཚད་དམའ་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་ཐེངས་འདིར་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུ་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་དེ་སྔོན་ལི་ཐོ་ནི་ཡར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་གསལ་བོར་བཟོས་ཟིན་པར་བརྟེན། ཐེངས་འདིའི་ནི་ཐར་ལན་ཌིའི གྲོས་ཆོད་དེ་ཡིས་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དེ་མངོན་གསལ་བཟོས་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགནི་ཐར་ལན་ཌིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཐེ་ཝན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་བྱས་མ་ཐག   ཁུལ་དེར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཐེ་ཝན་གྱི་ཆེས་མཐོ་གཞུང་ཚབ་པ་སྐུ་ཞབས Chen Hsin-hsin ལགས་ཀྱིས་ཐེ་ཝན་མི་མང་གི་ཚབ་བྱས་ཏེ་ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་ཡོད་པ་མ་ཟད། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཐེངས་འདིར་ཐེ་ཝན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་གཉིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དེ་ཡིས་ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་སྲིད་གཞུང་ལ་ཚད་མཐོ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་མཚོན་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་བ་བརྒྱུད་ནས། གྲོས་ཆོད་དེ་ཡིས་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་ཐེ་ཝན་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་ཞི་བདེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཐེབས་རྒྱུའི་རེ་སྐུལ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་སྔོན་དུ། ནི་ཐར་ལན་ཌིའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཐེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེན་རྟོག་སྒྲིག་འཛུགས་སུ་ཞུགས་རྒྱུར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད་པ་དང་ཁ་སང་སྔར་བཞིན་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་གཉིས་བཞག་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་ཐེ་ཝན་ལ་མཚོ་འགག་ནས་འཇིགས་སྐུལ་རིམ་པ་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་འདིར། བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་དུ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ལྔ་དང་ཁོང་ཅག་གི་ལས་རོགས་ཁག་ཅིག་གི་གཙོ་བྱས་པའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་བཅུ་བདུན་ཐེ་ཝན་དུ་གཟིགས་སྐོར་ལ་ཕེབས་ཏེ་ཐེ་ཝན་གྱི་སྲིད་འཛིན་ལྕམ Tsai Ing-wen ལགས་དང་བདེ་སྲུང་གི་བློན་ཆེན་ལྕམ Chiu Kuo-chengལགས་སུ་མཇལ་འཕྲད་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དང་མངོན་འདོད་ལ་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ བར་མི་སེར་བརྒྱ་ཆ་ ༨༥ ཡིས་རྒྱ་སྐད་གཙོ་བོ་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་དང་ལྷག་པར་སྲིད་བྱུས་དེ་དང་འབྲེལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༣༥ བར་དུ་གྲོང་གསེབ་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁྲོད་རྒྱ་སྐད་དེ་དངོས་དོན་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཞིག་ཏུ་བཟོ་འཆར་གྱི་དམིགས་འབེན་བཟུང་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག ཁ་སང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་ཐོན་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞིགས་ན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ བར་དུ་མི་སེར་བརྒྱ་ཆ་ ༨༥ ཡིས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་སྤྱི་སྐད་སྤྱོད་ཐབས་སུ་རྒྱ་སྐད་གོང་མཐོར་གྱི་ལས་གཞི་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་རྒྱུ་རེད་འདུག རེས་གཟའ་མིག་དམར་ཉིན་དེ་འབྲེལ་བཀོད་ཁྱབ་བཏང་བར་རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་བེད་སྤྱོད་གཏང་རྒྱུའི་སྐད་ཡིག་དེ་ད་ཆ་སྤྱོད་སྐབས་འདང་ངེས་མེད་པ་དང་ཆ་མི་སྙོམས་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱག་བཞིན་སྟབས་དེ་ངེས་པར་དུ་དེང་རབས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དགོས་འདུན་དང་བསྟུན་ནས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་ཞེས་འཁོད་འདུག སྲིད་བྱུས་དེས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་གཞུང་ཁག་ཏུ་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་རང་གི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་སྤྱོད་རྒྱུ་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གསར་ཁང་། པར་འགྲེམས། རླུང་འཕྲིན། གློག་བརྙན། གཟུགས་མཐོང་རླུང་འཕྲིན། སྡེ་ཚན་གཞན་སོགས་ཀྱི་ནང་རྒྱ་སྐད་དེ་གཞི་རྩའི་སྐད་ཐོག་སྤྱོད་མིན་ཐད་ལ་ལྟ་རྟོག་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པ་བཀོད་འདུག་པར་མ་ཟད། གཞུང་འབྲེལ་ལས་བྱེད་ཚོས་ཤེས་ཡོན་གྱིས་མཚོན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་ཁག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་འདུ་འཛོམས་སོགས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་གོང་མཐོར་སྤེར་དགོས་པ་བཅས་ཆེད་བཀོད་བྱས་ཡོད། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ཞེས་པའི་མིང་བྱང་འོག་རྒྱ་སྐད་གཙོ་བོར་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་ཁ་ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་གིས་གཞི་རིམ་འོག་མ་ནས་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས། དེ་བཞིན་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་ཁྲོད་ད་བར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་གཙོ་གྱུར་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གཞན་ཁག་བཅས་བོད་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ཙམ་གྱི་ནང་དུ་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་བཟུང་གིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད། སྤྱིར་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་བོད་ཙམ་མིན་པར་ཤིན་ཅང་དང་ནང་སོག་ཏུའང་རིམ་བཞིན་ལག་བསྟར་བྱ་གཏན་ཁེལ་ཡོད་པ་དང་ལྷག་དོན་འདས་ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ནང་སོག་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ལ་འགྱུར་བ་བཏང་སྟེ་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་ཚན་དང་སློབ་ཁྲིད་ཡོངས་རྫོགས་སོག་པོའི་སྐད་ཡིག་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་སྐད་ཐོག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་སྟབས། སྲིད་བྱུས་དེར་ངོ་རྒོལ་གནང་མཁན་མང་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པར་མ་ཟད་ལས་འགུལ་བ་དགུས་རང་སྲོག་བཅད་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་གནང་བའི་གནས་སྟངས་ཡང་བྱུང་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་དག་ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ཆེད་སྐད་ཡིག་དེ་ངེས་པར་དུ་གཅིག་མཚུངས་སྤྱོད་དགོས་ཞེས་བཤད་ཡོད།

རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་ཁྲོད་དུ་རྒྱ་ནག་གིས་ས་མཚམས་སུ་ས་འོག་གི་ཁང་པ་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ཀྱི་དམག་དོན་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ་དང་སྦྲགས།  རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཉེར་བའི་གསར་ཁང་གིས་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་ལྟ་རྟོག་ཀྱི་འགན་ཡོད་པའི་ Western Theatre Command ཞེས་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་གི་ནུབ་རྒྱུད་ཤོག་ཁག་ཟེར་བས་འོག་གི་དམག་དོན་ལས་གཞི་རྣམས་དམག་འགུལ་འཐབ་བྱུས་དང་།  དམག་དཔུང་དེ་བཞིན་གོ་མཚོན་སོགས་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་བཤད་འདུག དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཐོག་ས་འོག་དམག་དོན་གྱི་ལས་གཞིའི་པར་རིས་ཐོན་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཆེད་ལས་པས་ལས་གཞི་དེ་ཆེད་མངགས་གནམ་གྲུ་དང་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་འཇོག་ས་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་དམག་འགུལ་འཐབ་བྱུས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་དང་དམག་དོན་དང་འབྲེལ་གོ་མཚོན་རིགས་འཇོག་སའི་ཆེད་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་མངོན་གསལ་བྱུང་འདུག  ཉམས་ཞིབ་པ་ Zhou Chenming ཟེར་བ་ཞིག་གིས་འཕགས་བོད་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་མཐར་ས་འོག་དམག་དོན་གྱི་ལས་གཞི་སྤེལ་བ་དེ་ལུང་ཁུག་ཏུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མི་ཚོར་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ལས་ཀ་བྱེད་བདེ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཞིག་སྐྲུན་ཐབས་ཆེད་ཡིན་པ་དང་།  ལྷག་པར་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་རྒོལ་རྡུང་མི་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ས་འོག་གི་དམག་མིའི་སྡོད་ཁང་རྣམས་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་མཐོ་ཚད་ཕི་ཊི་ ༡༦༠༠༠ ཙམ་ལ་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཤད་པ་མ་ཟད།  ཁོས་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་དམག་དཔུང་གི་བདེ་འཇགས་ཆེད་ས་འོག་གི་དམག་མིའི་སྡོད་ཁང་སོགས་རྒྱག་རྒྱུ་ནི་དེ་སྔ་རྒྱ་ནག་ནས་ཀོ་རི་ཡའི་དམག་སྐབས་ནས་བཟུང་བརྒྱབ་ཡོད་པར་བཤད་འདུག གཞི་རྩའི་ས་འོག་གི་དམག་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་རྣམས་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་བཟོ་དབྱིབས་བཅད་གཏུབ་བྱས་པ་ལྟ་བུར་མངོན་པ་དང་ལྷག་པར་རྒྱལ་སྒོ་ཁག་ཅིག་གི་མདོག་དེ་བཞིན་གཞན་ལ་གཡོ་བྱུས་སླད་ཚོན་བཏང་བའི་ཐོག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད་འདུག    ཕྱོགས་མཚུངས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གཉེར་བའི CCTV གསར་ཁང་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་བརྙན་ནང་ཤིན་ཅང་ནང་དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་པའི་སྐབས་དམག་མི་རྣམས་ས་འོག་ནས་ཐོན་པ་དང་དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྒོ་ཐོན་ས་དེའང་གཡོ་བྱུས་ཀྱིས་ཚོན་བཏང་ཡོད་པའང་མཐོང་རྒྱུ་འདུག ཕྱོགས་མཚུངས་ཟླ་བ་དང་པོའི་ནང་ CCTV ལས་རིམ་ནང་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་བརྙན་གཞན་ཞིག་གི་ནང་འབྲོག་ལམ་ཁུལ་དུ་དམག་མི་མང་དག་ཅིག་གི་སྡོད་ཁང་སོགས་ལ་ས་འོག་གི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ཡོད་པའང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་།   དེ་དོན་CCTV ཡིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་འབྲོག་ལམ་གྱི་རྩོད་རྙོག་རྗེས་སུ་མཐའ་མཚམས་སུ་ས་འོག་གི་སྡོད་ཁང་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱོར་རྒྱུ་དེ་རྒྱུན་ལྡན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་བཤད་ཡོད་པ་རེད།  སྤྱིར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་ The Print གསར་ཁང་གིས་ཟུང་སྐར་བརྒྱུད་པར་རིས་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིས་ལྷོ་ཁ་ནང་ས་འོག་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་བཞིན་རྒྱ་བསྐྱེད་བཏང་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག  རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་རབས་དགུ་བཅུའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་ས་འོག་གི་སྡོད་ཁང་དེ་ཉེན་སྲུང་སོགས་ཀྱི་སླད་རྒྱ་བསྐྱེད་དུ་བཏང་ཡོད་པ་དང་ལྷག་པར་དེར་གོ་མཚོན་དང་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་སོགས་ཉར་ཚགས་དང་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་དམག་དཔུང་གི་ལྟེ་གནས་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་ཚོད་དཔག་གནང་ཡོད་པ་རེད། རྩ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་འཕགས་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་དང་འབྲེལ་རྙོག་གླེང་མི་ཉུང་བ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་ཡང་སྒོས་སྔར་ལོར་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ལ་དྭགས་གྷལ་ཝན་ལུང་གཤོང་དུ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་དམག་མིའི་དབར་གདོང་ཐུག་གི་གནད་དོན་རིམ་པ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།  མཐའ་མཚམས་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་གཞོན་སྐྱེས་བསྡུ་སྐོང་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་།  ལས་གཞི་དེའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་དམག་མི་ཆེད་གཏོང་སླད་བོད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེ་ནས་ནང་མི་གཅིག་གམ་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་གཅིག་བཅིངས་གྲོལ་དམག་མིའི་ཁོངས་སུ་ངེས་པར་དུ་ཞུགས་དགོས་པའི་བཙན་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་རེད།