རྒྱ་ནག

བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་བོད་སྐད་ཡིག་བཀོད་སྤྱོད་ཀྱི་ཐད་ནས་བློ་འཚབ་རང་བཞིན་གྱི་ཞུ་སྐུལ་ཡི་གེ་ཞིག་སྤེལ་ཏེ། བོད་ཁུལ་གྱི་ལས་བྱེད་གསར་འདེམས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་ཤོག་ངེས་བར་དུ་གཏན་འབེབས་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་མ་ཟད། ཟླ་བ་ ༡ པོའི་ཚེས་ ༡༢ ཉིན་ཁོང་ཡུལ་ཤུལ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གཙོ་འཛིན་ལས་ཁུངས་སུ་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ཞུ་སྐུལ་གྱི་ཆེད་དུ་བཅར་འདུག་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཁོང་བཀག་འགོག་གིས་ལས་ཁུངས་སུ་འགྲོ་ཐུབ་མི་འདུག ཁོང་གིས་ཁ་སང་ཚེས་ ༡༨ ཉིན་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་བ་ weibo ཐོག་གནས་བུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཁོང་ཡུལ་ཤུལ་ས་གནས་གཞུང་ལ་ཞུ་སྐུལ་ཆེད་བཅར་བའི་རྗེས་ཀྱི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན། ཡུལ་ཤུལ་གྱི་རྫོང་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་ཉེན་རྟོག་ལས་ཁུངས་སུ་འབོད་འགུག་གིས་ཆུ་ཚོད་གསུམ་ལྷག་ལ་འདྲི་གཅོད་བྱས་པའི་ཁྲོད། ཁོང་ལ་བོད་ཁུལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ལ་སེམས་ཁུར་བྱེད་རྒྱུའི་འགན་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ཅི་ཡོད་སོགས་ཀྱི་ཟུར་ཟ་བྱས་འདུག་ཀྱང་ཁོང་གིས་རང་ཉིད་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་དེང་སྐབས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མང་པོ་རྩ་སྟོང་དུ་འགྱུར་བཞིན་པར་སེམས་ཁྲལ་ཡོད་པའི་ཐད་ནས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་བློ་འཚབ་ཡོད་པའི་ལན་འདེབས་བྱས་ཡོད་པ་འཁོད་འདུགརྩ་བའི་ཁོང་གི་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་ཞུ་སྐུལ་གྱི་ཡི་གེ་དེ་དོན་ཚན་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཡོད་པའི་ཁྲོད། དང་པོ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མཚོན་པའི་བོད་རིགས་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་གོང་རིམ་གྱིས་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་སོ་སོར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་བྱེད་བསྐོ་བཞག་བྱེད་སྐབས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་ལེན་གྱི་ཡོད་མིན་དང་འབྲེལ་ནས་དགོངས་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད་པའི་ནང་དུ། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་འབྲེལ་གྱི་རྒྱུ་ཆར་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་བཀོལ་མིན། དེ་བཞིན་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་བོད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་གཅིག་རྐྱང་བ་མ་ཡིན་པར། བསླབ་གཞི་གཞན་དག་ཀྱང་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་གནང་ཐུབ་ཚེ་རང་ས་རང་ཡུལ་ནས་བོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཐད་ནས་དགོངས་ཚུལ་བྲིས་གནང་འདུག དོན་ཚན་གཉིས་བའི་ནང་དུ། ཁོང་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བརྒྱུད་ནས་སློབ་མཐར་སོན་རྒྱུའི་དམིགས་ཚད་དེ་གཞུང་ཞབས་སྡེ་ཁག་གང་ཞིག་ལ་རྒྱུགས་བླངས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རང་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་འདུན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས། བོད་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་བྱེད་ས་མིག་ཁག་ཏུ་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་གཞི་མེད་སོང་བ་ཡིན་ན། རང་བཞིན་གྱིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་འདུན་པ་དེ་དོར་འགྲོ་བ་ཡིན་དུས། ངེས་བར་དུ་བོད་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་ཐོག་མའི་ཡིག་རྒྱུགས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ནང་དུ་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་ལེན་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་རིགས་སློབ་མ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སློབ་ཆེན་གྱི་གོམ་པ་དང་པོ་ནས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་དང་ཁ་ཐག་རིང་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཁྲོད་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་གནས་བབ་ཆེས་ཉམས་དམས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་དུ། ཁོང་གིས་དེང་སྐབས་བོད་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་ནང་དུ། གཞོན་སྐྱེས་ལས་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ལོ་ན་བཞི་བཅུ་ལོན་པའི་ལས་བྱེད་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་མི་ཤེས་བའི་ལས་བྱེད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་མང་དུ་སོང་ཡོད་པར་བློ་འཚབ་དང་སྦྲགས། དེ་ལྟ་བུའི་གོང་རིམ་གྱི་དཔོན་རིགས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དེ་ཡིས་བོད་ཁུལ་གྱི་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་གནས་བབ་ཆེས་ཉམས་དམས་སུ་གཏོང་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མངོན་གསལ་གྱིས། ཁོང་གི་ཕ་ཡུལ་ཡུལ་ཤུལ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཡང་། དམའ་རིམ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་བོད་སྐད་ཡིག་གི་འཛིན་གྲྭ་གཅིག་མ་གཏོགས། དེ་མིན་གྱི་བསླབ་གཞི་ཡོད་ཚད་རྒྱ་སྐད་རྒྱ་ཡིག་གི་ལམ་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པར་བརྟེན་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ནུས་བ་ཐོན་མེད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་ལ་ལ་རུ་བོད་རིགས་སློབ་མ་ཁག་ཅིག་དབྱིན་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་རུ་ཆ་བགོས་བྱས་ཡོད་སྟབས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་རྩ་བ་ནས་སྦྱོང་གི་མེད་པར་བློ་འཚབ་དང་དང་བཅས། འདི་ལྟ་བུའི་སྣང་བརྙན་དེ་ད་དུང་མི་མཐུད་དུ་མཇུག་སྐྱོང་བྱས་པ་ཡིན་ན་མ་འོངས་བའི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་བོད་ཁུལ་ནས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་གནས་བབ་ཆེས་ཛ་དྲག་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོར་འགྱུར་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། བོད་ཁུལ་གྱི་ལས་བྱེད་གསར་འདེམས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་རྒྱུགས་ཤོག་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་བ་དང་། དེ་བཞིན། བོད་རིགས་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་ནས་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་གཙིག་འཛིན་བྱེད་དགོས་བའི་ཐད་ནས་དགོངས་ཚུལ་ལྷུག་བརྗོད་ཀྱིས་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག རྩ་བའི་ཁམས་ཡུལ་ཤུལ་ནས་ཡིན་པའི་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཞུ་གཏུག་ལན་མང་གནང་བ་མ་ཟད་ New York Times གསར་ཁང་ལ་གནད་དོན་དེའི་སྐོར་གསུངས་པར་བརྟེན་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁོང་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ཟླ་ ༡ པོའི་ནང་འཛིན་བཟུང་དང་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་སྤེལ་བའི་ཉེས་མིང་འོག་ལོ་ལྔའི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་ལྟར། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་ལོ་འགོར་བཙོན་འཇུག་གི་ལོ་དུས་རྫོགས་ནས་ཕྱིར་རང་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིར་ལོག་གནང་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་ཉིད་ད་དུང་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ལྟ་རྟོག་འོག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལ་ཐོན་པ་ཙམ་ལས། ཁོང་གིས་ད་ལྟའི་ཆར་ལས་རིགས་ཅི་ཞིག་གཉེར་བཞིན་པ་སོགས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། སྔར་ལོར་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་བྱ་བ་ཞིག་གཉེར་འདོད་ཡོད་པར་བརྗོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་ཐོན་ཡོད། རྩ་བའི་རྒྱ་ནག་གིས་འདས་བའི་ལོ་འགིའི་རིང་ནས་སྐད་ཡིག་རྒྱ་བསྒྱུར་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་ལྟར། ད་ཆ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༣༥ བར་རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཡོངས་དང་རྒྱ་ནག་གི་དབང་སྒྱུར་འོག་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གང་སར་རྒྱ་སྐད་རྒྱ་ཡིག་གི་སྤྱི་སྐད་ཀྱི་སྤྱོད་སྒོ་འཐུས་ཚང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྔར་ལོ་བོད་ནང་དུ་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གཙོར་བཟུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཅིག་དངོས་སུ་སྒོ་རྒྱབ་པ་མ་ཟད། བོད་པའི་ཤེས་ཡོན་པའི་སྡེ་གྲལ་གྱི་བོད་སྐད་ཡིག་ཆེད་གཉེར་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་འཛིན་བཟུང་བཀག་སྐིལ་བྱས་ཏེ་སྐད་ཡིག་རྒྱ་བསྒྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་རེད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་པའི་ My2022 ཞེས་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་རྩེད་འགྲན་པ་དང་གསར་འགོད་པ་སོགས་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཡོངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་བེད་སྤྱོདགཏོང་དགོས་ཟེར་བའི་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་ནང་དུ་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐྱོན་ཆ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད།་མཉེན་ཆས་དེའི་ནང་དུ་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཚིག་བརྗོད་༢༤༠༠ ལྷག་གི་ཐོ་གཞུང་བཀོད་ཡོད་པའི་ནང་དུ། བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཐེ་ཝན་། དེ་བཞིན་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཆེ་ཐང་ཆེན་གྱི་དྲུག་བཞིའི་དོན་རྐྱེན་སོགས་འཁོད་ཡོད་པའི་ཐོག་ལ་གླེང་སློང་བཀག་སྡོམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད་འདུག དེ་ཡང་ཁ་སང་ BBC བརྒྱུད་ལམ་གྱི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། རིང་མིན་ཟླ་བ་རྗེས་མར་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་དགུན་དུས་ཨོ་ལམ་པིཀ་རྩེད་འགྲན་འགོ་འཛུགས་ལ་རན་པ་དང་བསྟུན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ My2022 ཞེས་པའི་དྲ་རྒྱའི་མཉེན་ཆས་ཤིག་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་དང་། རྩེ་འགྲན་པ་དང་ལས་བྱེད་པ། གསར་འགོད་པ་དང་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་སོགས་རྩེད་འགྲན་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་ཡོངས་ནས་རྩེད་འགྲན་མགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཉིན་གྲངས་ ༡༤ སྔོན་ནས་དོ་བདག་སོ་སོའི་ལག་ཐོག་ཁ་པར་དང་གློག་ཀླད་ནང་དུ་མཉེན་ཆསདེ་་ཕབས་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་རེད་འདུག དེ་དོན་ཁ་སང་ཁེ་ན་ཌའི་ Toronto བཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ Munk School of Global Affairs and Public Policy ཉམས་ཞིབ་སྡེ་ཚན་འོག་གི་ Citizen Lab ཞེས་པའི་དྲ་རྒྱའི་བདེ་འཇགས་ཉམས་ཞིབ་ཚན་པས་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་དུ། མཉེན་ཆས་དེའི་ནང་གི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐྱོན་ཆ་ཁག་ཅིག་ཐེར་འདོན་གནང་བའི་ཁྲོད། My2022 གཉེན་ཆས་སྤྱོད་མཁན་་རྣམས་ཀྱི་སྒེར་གྱི་ཡིག་འབྲེལ་དང་སྒྲ་སྒམ་སོགས་ Encryption འམ་གསང་བ་ཉར་ཚགས་བྱེད་རྒྱུའི་མཐུན་རྐྱེན་བརྟན་པོ་མེད་པ་དང་མི་གཞན་གྱི་ལྟ་ཀློག་དང་བེད་སྤྱོད་ལོག་པ་བྱེད་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། མཉེན་ཆས་དེ་བརྒྱུད་གང་ཟག་ཚང་མས་ཕྱིར་སྐྱོད་ལག་འཁྱེར་དང་འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་གནད་འགག་ཅན་མང་པོ་ཡོད་པ་རྣམས་སུས་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཆོག་གི་ཡོད་མེད་ཡང་གསལ་པོ་མེད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་མཉེན་ཆས་དེའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་དམ་དྲག་བྱེད་བཞིན་པའི་ཚོར་རྣོ་བའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཚིག་བརྗོད་ཁག་ཅིག་བཀོད་པའི་ཐོ་གཞུང་ཞིག་བཞག་ཡོད་པའི་ནང་དུ། བོད་དང་ཤིན་ཅང་། ཐེ་ཝན་དང་གནམ་བདེ་སྒོ་མོ་ཐང་ཆེན་གྱི་དོན་རྐྱེན་སོགས་འཁོད་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་སྟེ།  མཉེན་ཆས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐྱོན་ཆ་དེ་དག་གིས། Google དང་ Apple མཉེན་ཆས་སྒྲིག་གཞིར་འགལ་གྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་རང་གི་ཁྲིམས་དང་གསང་རྒྱ་སྲུང་སྐྱོབ་གྱི་སྒྲིག་གཞི་ལ་ཡང་འགལ་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་Internet 2.0 ཞེས་པའི་དྲ་རྒྱའི་བདེ་འཇགས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་སྙན་ཐོ་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་ནང་དུའང་ My2022 མཉེན་ཆས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་རྣམས་ལ་དྲ་རྒྱའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་གསལ་སྟོན་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ལྟ་སྲུང་ནན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ཐེར་འདོན་གནང་བ་དང་འབྲེལ། པེ་ཅིང་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་རྣམས་ནས་ Burner Phone འམ་ལྟ་སྲུང་བྱེད་ས་མེད་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་གཞེན་སྐུལ་གནང་འདུག འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་ནས་དེ་གའི་ Global Times གཞུང་འབྲེལ་གསར་ལམ་བརྒྱུད། རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་མཉེན་ཆས་དེར་སྐྱོན་ཆ་གང་ཡང་མེད་པ་དང་། མཉེན་ཆས་དེ་སྔར་ལོ་ Tokyo ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་བེད་སྤྱོད་བཏང་བའི་་མཉེན་ཆས་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་སྐོར་དང་། གསང་བ་ཉར་ཚགས་བྱེད་པ་ཤ་རྟགས་ཡིན་པར་བརྗོད་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་བཤད་པ་བསྐྱར་ནན་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་འདུགདེའི་བར་ན་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་བོད་དོན་དམིགས་གསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ Uzra Zeya ལགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གཙོས་པོའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་བཅར་འདྲིར་ལན་འདེབས་སྐབས། ཨ་རི་གཞུང་གི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་རྒྱལ་ཁབ་མང་དག་ཅིག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་གཏོང་རྒྱུ་མིན་པའི་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་དང་འབྲེལ། ཨ་རི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དེ་བཞིན་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་གནད་དོན་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་མེད་པ་དང་། ཨ་རིའི་གཞུང་གི་བཞེངས་ཕྱོགས་དེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་རྒྱུར་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་གསུངས་ཡོད་པ་རེད།

འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་ཆེད། ཁ་སང་ཕྱི་དྲོ་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཛུ་རིག་ནང་གི་ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག རང་དབང་མེད་ན་རྩེད་འགྲན་མེད་ཅེས་པའི་གླེང་བརྗོད་ཐོག བགྲོ་གླེང་གི་ལས་རིམ་ཞིག་སྐོང་འཚོགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཐེངས་འདིའི་བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ་དེའི་ཐོག སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Doris Fiala ལགས་དང་། པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་ཆེད་དུ་ཡུ་རོབ་ནང་ཞུ་གཏུགས་སྐོར་སྐྱོད་གནང་མཁན་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་འགྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་། དེ་བཞིན་ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་སྣེ་ཚང་ལགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་སྟེ། ཁོང་རྣམས་གཙོ་བོ་བོད་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཁག་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་མཐུན་ཚོགས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་མཁན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལྟ་བུར་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཀྱི་མགྲོན་བདག་སྤྲད་པ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་ཐག་གཅོད་ཅིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་སོགས་ཀྱི་གླེང་སློང་གནང་ཡོད་པ་རེད།ཐེངས་འདིའི་བགྲོ་གླེང་ལས་རིམ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་མཁན་ཀྱི་ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཞེ་རྩེ་ཚང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས། ལས་རིམ་དེ་ཡང་གཙོ་བོ་བོད་མི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་འགྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱི་ཞུ་གཏུགས་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་ལ་དང་འབྲེལ།   ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་དགུན་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རྣམ་པ་སྟོན་ཆེད་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། རྩ་བའི་ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས། སྔར་ལོའི་ལོ་སྟོད་ནས་འགོ་འཛུགས་ཀྱི་ལོ་འཁོར་མོ་གཅིག་རིང་།  ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་ཞུ་གཏུགས་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་མཁན་གྲས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡུ་རོབ་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་གཙོས་པའི་ས་གནས་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་སུད་སི་གཞུང་ལ་༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐོག་སུད་སི་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་ཆེད་གཏོང་ཕྱིར་འཐེན་ཡོང་བའི་ས་གནས་མང་ཚོགས་༧༠༠༠ ལྷག་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚན་རྟགས་འཁོད་པའི་ཞུ་སྙན་ཕུལ་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། ཉེ་ཆར་སུད་སི་ནས་ ༢༠༢༢ ལོའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སུ་སུད་སི་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་ཆེད་གཏོང་བྱ་རྒྱུ་ཡོངས་གྲགས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། གོང་གསལ་གནད་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་ཞི་རྩེ་ཚང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་སུ་གནས་ཚུལ་བཀའ་འདྲི་ཞུ་སྐབས།  ཁོང་གི་སུད་སི་གཞུང་ནས་སྐབས་དེར་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བོད་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་མངའ་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གླེང་སློང་གཅིག་ཀྱང་མ་བྱས་པར་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་སུད་སི་མང་ཚོགས་ ༧༠༠༠ ལྷག་གི་དགོས་འདུན་གྱི་ཞུ་སྙན་སྣང་མེད་དུ་བཏང་བར་བློ་ཕམ་དང་སྦྲགས། སུད་སི་གཞུང་གི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད།གཞི་རྩའི་༢༠༢༢ ལོའི་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དེ་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཕྱི་ཚེས་༤ ཉིན་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ད་བར་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། ཁ་ན་ཊ། ཨོ་གླིང་། ལི་ཐུའུ་ནི་ཡ། New Zealand ཉི་ཧོང་དང་ Scotlandདང་གྲན་མག  དེ་བཞིན་ནི་དར་ལེནཊ་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་ཐོག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་མི་གཏོང་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་རེད།  

རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་མོའོ་ཙེ་ཏུང་གི་དུས་སྐབས་སུ་བོད་ཁུལ་དུ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ལས་འགུལ་སྤེལ་འགོ་ཚུགས་པ་ལྟར། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་སྐབས་འདིར་ཀྱང་སྔོན་གྱི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཡི་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་མཇུག་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་ཡང་འཇར་མ་ནིའི་ Berlin གྲོང་ཁྱེར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱེད་པའི་ Global Order ཞེས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་ཞིག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་ད་ལྟའི་གནས་བབ་ལ་རྒྱུས་ལོན་གྱིས་སྙན་ཐོ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་རབས་དྲུག་ཅུའི་ནང་དུ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་སྐབས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དམིགས་དཀར་གྱིས་དྲག་གནོན་ཤུགས་ཆེར་བྱས་པ་ལྟར། ད་ལྟ་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཏུའང་ཐབས་ཤེས་ཡོད་དགུ་བཏང་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཡི་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་སྤེལ་བཞིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ། དེ་ལྟ་བུའི་དྲག་གནོན་གྱི་མཁའ་དབུགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བོད་ཁུལ་དུ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རང་དབང་ཕྲ་མོ་ཙམ་ལས་མེད་པ་ནི། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་མཁྱོགས་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་པ་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་པར་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་སྙན་ཐོའི་ནང་གཞན་ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་རྩ་གཏོར་གྱི་ལས་འགུལ་གང་སར་སྤེལ་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། བོད་ཁུལ་དུ་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་མང་པོ་ཞིག་རྩ་གཏོར་བཏང་ཟིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དགོན་གྲོང་མང་པོའི་ནང་དུ་གྲྭ་བཙུན་གྱི་གྲངས་འབོར་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཡང་གསལ་འགྲེལ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ཉེ་ལམ་བོད་ཁམས་བྲག་མགོ་རྫོང་གི་དགའ་ལྡན་རྣམ་རྒྱལ་གླིང་དགོན་པའི་ནང་དུ་ཕུ་ཁྲུ་ ༩༩ ལྷག་ཅན་གྱི་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་ཞིག་གི་མཐོ་ཚད་བརྒལ་ཡོད་པའི་ཉེས་མིང་གི་འོག་གཏོར་བཅོམ་བཏང་བ་དང་། དགོན་གྲོང་དེའི་དགེ་འདུན་པ་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཡུལ་མི་རྣམས་བཙན་དབང་གིས་ཡུལ་དངོས་སུ་སྐད་བཏང་སྟེ་སྐུ་བརྙན་དེ་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པའི་སྣང་བརྙན་ལ་ལྟ་རུ་བཅུག་ཡོད་པ་དང་སྦྲགས། བྱེད་བབ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་བས་བོད་ཀྱི་ཆོས་རིག་རྩ་གཏོར་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པ་ལུང་འདྲེན་གནང་འདུག དེ་བཞིན་སྐབས་དེའི་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་རྩ་གཏོར་དང་འབྲེལ་ནས། ས་གནས་ཀྱི་དགེ་འདུན་པ་དང་ཡུལ་མི་༡༡ ཙམ་ཡུལ་དངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བོད་ཕྱི་ལོགས་སུ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་བསྙད་འདོགས་ཀྱི་འོག་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་ཁྲོད། ལྷ་མོ་དབྱངས་སྐྱིད་དང་ཚེ་རིང་བསམ་འགྲུབ་སོགས་ཀྱི་མཚོན་པའི་མི་གཞན་བཞི་དངོས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་གསར་ཁང་ཁག་གིས་སྤེལ་ཡོད་པ་ཡང་མངོན་གསལ་གནང་འདུགANI གསར་ཁང་གིས་ Global Order ཉམས་ཞིབ་ཁང་གིས་འདོན་སྤེལ་བྱས་པའི་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ། ཨ་རིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ལྕམSophie Richardson ལགས་ཀྱིས་བོད་ཁུལ་གྱི་ཆོས་ལུགས་དད་མོས་དང་འབྲེལ་ནས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལུང་འདྲེན་བྱས་པའི་ནང་དུ། བོད་ཁུལ་གྱི་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་དེའི་ཁྲིམས་ལུགས་སམ། རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་ཆོས་ལུགས་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་ལ་བརྟེན་ས་མེད་པར་གྱུར་བ་དང་། ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་རྒྱལ་ཞེན་རིང་ལུགས་དང་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ཀྱིས་དབང་ཆ་ཡོད་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། མང་ཚོགས་རྣམས་མཐོང་ཆུང་དང་དོགས་པའི་གནས་སུ་བཞག་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུགགཞི་རྩའི་འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཆེས་མཐོའི་ཚོགས་ཆེན་རིམ་པའི་ཐོག་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་རྒྱ་བསྒྱུར་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་ལུགས་ཀྱི་གྲོས་ཆོད་བཞག་པ་མ་ཟད། བོད་ཁུལ་གྱི་དགོན་པ་ཁག་ཏུ་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ཉུང་དུ་བཏང་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་འགོ་ཚུགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྔར་ལོ་བོད་མཚོ་སྔོན་ཁུལ་གྱི་བྱ་ཁྱུང་དགོན་དང་ངྷི་ཚ་དགོན་གཉིས་སུ་གྲ་པ་བརྒྱད་བཅུ་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་ཟིན་པ་དང་དེ་མིན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཡོངས་སུ་རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་མ་ལོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྔར་ལོ་མཁན་པ་ལུང་དགོན་པར་རྒྱ་ནག་གི་ལས་བྱེད་ཀྱིས་དངོས་སུ་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་འགོ་བཙུགས་ཏེ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དེ་ཡང་དེང་རབས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་ཏུ་བཟོ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་བཞིན་པ་ཡོངས་གྲགས་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།

ཨ་རིའི་ Boston Celtic རུ་ཁག་གི་སིལ་སྤོལ་རྩེད་འགྲན་པ་སྐུ་ཞབས་ Enes Kanter Freedom ལགས་ཀྱིས་ཨོ་རྩལ་རྩེད་འགྲན་པ་ཚོས་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་ནང་འཚོགས་ལ་རན་པའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་ལ་མཉམ་ཞུགས་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་བ་དང་སྦྲགས།  རྩེད་འགྲན་པ་ཚོས་དངུལ་དངོས་ལས་བཟང་སྤྱོད་དེ་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་དགོས་པར་གསུངས་འདུག དེ་ཡང་བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གི་གླེང་མོལ་ལས་རིམ་ཞིག་གི་ཐོག་ Kanter Freedom ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་འབྲེལ།  ད་ལྟ་ང་ཚོས་བཀའ་མོལ་གནང་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གྱི་ལས་གཞི་རྩོམ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་སྒོས་སུ་རྩེད་འགྲན་པ་དང་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་རེད།  དེ་བཞིན་གཞས་པ་གཞས་མ་སོགས་ལ་རང་ཉིད་སོ་སོའི་སྡིངས་ཆ་ཡོད་ནའང་དངུལ་དང་ཚོང་ཁོ་ནར་གལ་ཆེར་བཟུང་པའི་ཐོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྐོར་གླེང་སློང་གནང་བར་ཞེད་སྣང་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།  འོན་ཀྱང་རྩེད་འགྲན་པ་ཚོས་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་སྡིངས་ཆ་བེད་སྤྱོད་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་ད་ལྟ་དཀའ་ངལ་མྱོང་བཞིན་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་པ་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་ཁོང་གིས་པེ་ཅིན་གྱི་ཨོ་རྩལ་དང་འབྲེལ་རྩེད་འགྲན་པ་དང་ལྷན་དུ་ཐད་ཀར་བཀའ་མོལ་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་།  ཁོང་གིས།  རྩེད་འགྲན་པ་ཚོས་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་དང་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་མཁན་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུའི་ནང་རྩེད་འགྲན་གནང་རྒྱུ་མིན་ཞེས་བརྗོད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག་ལ།  མ་ཟད་བོད་མི་དང་ཧོང་ཀོང་བ།  དེ་བཞིན་ཡུ་གུར་བ་དང་ནང་སོག་མི་མང་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་གཉའ་གནོན་འོག་སྡུག་སྦྱོང་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པས།  རང་ཉིད་ངོས་ནས་དེར་གང་ཡང་མ་གསུངས་པར་ཁུ་སིམ་པོར་བཞུགས་བསྡད་འགྲིག་ཡ་མེད་པའི་དགོངས་ཚུལ་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་པེ་ཅིང་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་ཐོག་ལ་ཨ་རི་གཙོས་པའི་དབྱིན་ཡུལ་དང་ཁེ་ན་ཌ།  ཨོ་སི་ཀྲོ་ལི་ཡ།  ནེ་ཌར་ལེནཌ།  ཌེན་མཀ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་ནས་དེ་གའི་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་གཏང་རྒྱུ་མིན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད།  སྐུ་ཞབས་ Kanter Freedom ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ནས་པེ་ཅིན་ནང་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་འཚོགས་བཅུག་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེར་གནང་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་Kanter Freedom ལགས་ནས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་བོད་དང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་བསྟུད་མར་གླེང་སློང་གིས་ཞེད་སྣང་མེད་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེར་གནང་མཁན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་།  ཉེ་ལམ་ཁོང་ཨ་རིའི་མི་སེར་ཆགས་རྗེས་ Enes Kanter Freedom ཞེས་མིང་བརྗེ་བོ་བརྒྱབ་གནང་བ་རེད།  སྐུ་ཞབས་ Kanter Freedom ལགས་ཀྱི་མིང་རྒྱ་ནག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ཝེ་པཱོ་ཐོག་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད།  ཁོང་གི་སིལ་སྤོལ་རུ་ཁག་གི་རྩེད་འགྲན་རྣམས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་སྟོན་རྒྱུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་རེད།      

ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཙོས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩིས་མེད་རྡོལ་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་སྤྱི་ཙམ་མ་ཟད། བོད་དང་ཤིང་ཅང་། ཧོང་ཀོང་སོགས་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་དང་འབྲེལ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་ནང་འཚོགས་ལ་ཉེ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་སྐབས་སུ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་ཆེད་གཏོང་མི་བྱེད་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོད་པ་ལྟར། ཉེ་ཆར་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ Netherlands དང་ Denmark གཞུང་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཐོག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་གཏང་རྒྱུ་མིན་པའི་ཐག་གཅོད་གནང་འདུག དེ་ཡང་ Denmark རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Jeppe Kofod ལགས་ནས། Denmark རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་སེམས་འཚབ་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་གསང་བ་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་མིན་པར་དེ་སྔ་ནས་དེའི་ཐོག་འཛེམ་ཟོན་མེད་པར་བཞེངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་འཛིན་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། འདི་ལོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ཡུལ་རྒྱ་ནག་ཁབ་ཀྱི་ད་ལྟའི་ཆེས་ཞན་པའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཏེ་ Denmark སྲིད་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་གཏང་རྒྱུ་མིན་ཞེས་གསུངས་འདུགདེ་བཞིན་Netherlands རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Frits Kemperman ལགས་ནས། ཐེངས་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཐོག་ལ་རྩེད་མོ་བ་རྣམ་པ་སྔར་རྒྱུན་བཞིན་མཉམ་ཞུགས་གནང་གཏན་འཁེལ་ཡོད་ཀྱང་། གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣའི་རིགས་རྩེད་འགྲན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཆེད་གཏོང་མི་བྱེད་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་ཟིན་ཡོད་པ་གྲགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཁོང་ནས་ Netherlands སྲིད་གཞུང་གི་ཐག་གཅོད་འདི་ནི་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་སོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་གྱི་ཐག་གཅོད་ཅིག་མིན་ཡང་། ད་ལྟའི་ཏོག་དབྱིབས་རིམས་ནད་ཀྱི་ཛ་དྲགས་གནས་སྟངས་ཁྲོད་ Netherlands སྲིད་གཞུང་གིས་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་ཞིག་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཐོག་བཏང་ཡང་། ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དབར་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་དོན་ཕན་ལྡན་པའི་གྲོས་མོལ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡིན་སྟབས། གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་ཆེད་གཏོང་མི་བྱེད་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གནང་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་ནང་དུ་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཕྱི་ཚེས་ ༢ ནས་ ༢༠ བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་དགུན་དུས་ཀྱི་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་དངོས་སུ་ཚོགས་གཏན་འཁེལ་ཡོད་པ་དང་། རྩེད་འགྲན་འདི་དང་འབྲེལ་ད་བར་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་འཛུལ་དང་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་ཡུ་གུར་བ་དང་། ཧོང་ཀོང་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་བ། གཞན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་སྒེར་མང་དག་ཅིག་ནས་གནད་འགག་ཆེ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་དེ་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་འོས་བབ་མེད་པ་དང་། རྒྱ་སྤྱིའི་གཞུང་ནས་རྩེད་འགྲན་དེར་མཉམ་ཞུགས་མི་གནང་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ཞི་རྒོལ་དང་ཞུ་གཏུགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་དང་། ཉེ་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡང་ཚོགས་པའི་ངོས་ནས་རྩེད་འགྲན་དེ་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་པར་ཟླ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་དུས་སྐབས་དང་བསྟུན། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ། རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བཟང་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་ཐོག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་པ་གསུངས་འདུག ལྷག་པར་དུ་ཚོགས་པ་དེའི་རྒྱ་ནག་སྡེ་ཚན་གྱི་ཉམས་ཞིབ་པ་ Alkan Akad ལགས་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་བཞིན་དུ་རྣམ་གཡེང་དུ་གཏང་རྒྱུ་དེ་ནི་འོས་འཚམས་ཤིག་མིན་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ནས་ཐེངས་དའིའི་རྩེད་འགྲན་གྱི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནད་དོན་ཐོག་དྲི་རྩད་སོགས་བརྒྱུད་འགན་ཁུར་ལྡན་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ཆུང་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྩེད་འགྲན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེ་མོ་བ་རྣམ་པའི་བདེ་འཇགས་དང་། ལྷག་པར་དུ་སྐབས་དེར་ཞི་རྒོལ་དང་། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བྱེད་སྟངས་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་པ་རིགས་སྟོན་མཁན་བྱུང་པའི་སྐབས་སུ་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ལ་བརྩི་སྲུང་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཞུ་སྐུལ་ཁག་ཅིག་གནང་འདུགདེ་བཞིན་ཉེ་ཆར་བཞུགས་སྒར་དུ་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ལྔས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བའི་སྐབས་སུ་ད་བར་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། ཁ་ན་ཊ། ཨོ་གླིང་། ལི་ཐུའུ་ནི་ཡ། New Zealand དེ་བཞིན་ཉི་ཧོང་དང་ Scotland སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་ཐོག་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་མི་གཏོང་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གསལ་བསྒྲགས་གནང་པ་དེ་ནི་ད་བར་སྤེལ་བའི་ལས་འགུལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་སྦྲགས། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་གནས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཙོ་གྲས་རྒྱ་གར་སྲིད་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཀྱང་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་མ་གཟིགས་པར། རྒྱ་ནག་གི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩལ་སྐབས་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་མི་གཏོང་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་གནང་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་ཡོད། ད་རེས་ WION དང་ Economic Times སོགས་གསར་ཁང་ཁག་ཅིག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བར་གཞིགས་ན། འདས་པའི་ཟླ་ཤས་གོང་ལ་རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་འཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་ལོམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་སྐོར་གསུངས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གར་གཞུང་ནས་རྩེད་འགྲན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ནང་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྐུ་ཚབ་མི་སྣ་ཆེད་གཏོང་གནང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་གང་ཡང་མེད་པ་གསུང་བཞིན་འདུག      

དབྱིན་ཡུལ་དུ་ལོ་མང་གི་རིང་ལ་ཁྲིམས་རྩོད་ཀྱི་ལས་ཀ་གཉེར་བཞིན་པའི་རྒྱ་རིགས་བུད་མེད་Christine Lee ཟེར་བ་ཞིག་གིས་དབྱིན་ཡུལ་ཁུལ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ཁང་གི་གསང་མྱུལ་གྱི་ལས་ཀ་བྱས་ཏེ། ཁུལ་དེའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་ལ་དངོས་དངུལ་གྱི་ཞལ་འདེབས་སྤྲད་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་བཟོ་ཐབས་བརྒྱུད་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་འཚོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད་པ་ཡོངས་གྲགས་གནང་འདུགདེ་ཡང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་ནང་དུ། དབྱིན་ཡུལ་ཁུལ་གྱི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས། MI5 ཞེས་པས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་ཆེད་དུ་ཉེན་བརྡའི་ཡི་གེ་ཞིག་བཏང་སྟེ།  Christine Lee གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་འཐབ་ཕྱོགས་གཅིག་གྱུར་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཚབ་བྱས་ཏེ།  དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་བ་བརྒྱུད་ནས་ཡུལ་དེའི་ཆབ་སྲིད་ནང་དུ་ཐེ་ཇུས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཡི་གེ་དེའི་ནང་གསལ་ལྟར་ན། ཁོང་གིས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་རིགས་ཁག་གཅིག་ལ་ཞལ་འདེབས་སྤྲད་པའི་ཁྲོད་དུ། དབྱིན་ཡུལ་གྱི་ངལ་རྩོལ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ Barry Gardiner ཞེས་པར་འདས་པའི་ལོ་ལྔའི་ནང་དབྱིན་སྒོར་འབུམ་བཞི་དང་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ཞལ་འདེབས་ཡོད་པ་མ་ཟད།དོགས་ཡོད་ཀྱི་གསང་མྱུལ་བའི་བུ་ཡིས་ཀྱང་Gardiner གྱི་ལས་ཁུངས་ནང་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་ལས་ཀ་གཉེར་ཡོད་འདུག བྷི་བྷི་སི་གསར་ཁང་གིས་བརྗོད་དོན་ལྟར་ན། དབྱིན་ཡུལ་ཁུལ་གྱི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས།MI5ངོས་ནས་སྔོན་ཆད་ཨུ་རུ་སུའི་ལས་དོན་ཞིག་དང་འབྲེལ་ནས་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་ཡོད་པ་ལས་ཐེངས་འདིར་བུད་མེད་དེ་མིང་འདོན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་གསང་མྱུལ་གནད་དོན་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་དེ་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་ Christine Lee ཞུ་བ་དེ་རང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་ནས་དབྱིན་ཡུལ་དུ་སླེབས་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་ཁོ་མོས་ཁྲིམས་རྩོད་ཀྱི་ལས་ཀ་གཉེར་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། དབྱིན་ཡུལ་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་སྟོན་པའི་འགན་ཡང་འཁུར་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེ་སྔོན་ཁོ་མོ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་བཙུགས་ནས་ལོ་བདུན་ཅུ་འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་གྱི་སྟེང་དུ་ཡང་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་འདུག དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སྲིད་བློན་ཟུར་པ་ལྕམ Theresa May ལགས་ཀྱིས ༢༠༡༩ ལོར་Christine Lee ཞུ་བར་ཁོང་མོས་རྒྱ་ནག་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཐད་ཞབས་འདེགས་ཞུས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་གྱིས་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ད་ལྟ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་དུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པའི་ནང་དུ།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་ཡང་གསང་མྱུལ་བ་དེ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་སྲིད་བློན་ཟུར་པ་David Cameron ་མཉམ་དུ་མཛད་སྒོ་ཞིག་ནས་མཉམ་དུ་པར་བླངས་དང་། གཞན་ཡངདབྱིན་ཡུལ་གྱི་ངལ་རྩོལ་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཟུར་པ་ Jeremy Corbyn ལགས་དང་ལྷན་དུ་ཡང་པར་བླངས་ཡོད་པ་སོགས་ཁོ་མོ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་མཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་མང་པོར་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ཐེངས་འདིར་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཉེན་བརྡ་དང་། དེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་Lindsay Hoyle ལགས་ཀྱིས་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་གསང་མྱུལ་བ་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་འབྲེལ་ནས། དབྱིན་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་ཚབ་ཁང་གིས། ཐེངས་འདིར་དབྱིན་ཡུལ་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་གསང་མྱུལ་བ་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པའི་གནད་དོན་དེར་ངོས་ལེན་མེད་པར་བསྒྲགས་པ་མ་ཟད།  དབྱིན་ཡུལ་གྱི་བྱེད་བབ་དེ་ནི་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་རིགས་མི་མང་གི་ཆེ་མཐོང་གཅོག་བྱེད་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱིས། རྒྱ་རིགས་མི་མང་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ནང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཐེ་ཇུས་མི་བྱེད་རྒྱུའི་རྩ་འཛིན་དམ་པོར་བཟུང་ཡོད་པའི་ལམ་འདེབས་བྱས་འདུགལར་ནས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་སྲུང་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ Damian Hinds ལགས་ཀྱིས་ཁུལ་དེའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་Christine Lee ཡིས་རྒྱ་ནག་དབུས་ཐབས་ཕྱོགས་གཅིག་འགྱུར་ཁང་གི་ཚབ་བྱས་ནས་དབྱིན་ཡུལ་ནང་སོ་མྱུལ་གྱི་ལས་དོན་སྤེལ་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་སྐོར་ལ་རྟོག་ཞིབ་མཐིལ་ཕྱིན་པ་གནང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསུང་བ་མ་ཟད། སྤྱིར་ཡུལ་དེའི་གསང་བའི་ཚན་པ་ཁག་ནས་ Christine Lee ཡི་གསང་བའི་ལས་དོན་སྐོར་ལ་དེ་སྔོན་ནས་ཤེས་རྟོགས་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག  

སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་༡༡ པའི་ཚེས་༡༨ ནས་བཟུང་། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དོན་འགྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཅུ་བཞི་ལྷག་གི་ནང་དུ་སྐོར་སྐྱོད་ཀྱིས་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་འཆར་གྱི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་ལ་ངོ་རྒལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དེ། ཁ་སང་ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་འབྱོར་ནས་ཁུལ་དེའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་དང་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྕལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་མི་ཞུགས་རྒྱུའི་ཞུ་སྐུལ་ལས་འགུལ་དབུ་འཛུགས་གནང་འདུགཁ་སང་ཁོང་ནོར་ཝེ་ཁུལ་དུ་འབྱོར་མ་ཐག   ཁུལ་དེའི་བོད་མི་རྣམས་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་མཉམ་འཛོམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཁོང་གིས་ཁུལ་དེའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པ་དང་ཁུལ་དེའི་རྒྱ་ཡིག་སྡེ་ཚན་གྱི་སྨྱུ་གུ་ཚོགས་པར་མཇལ་འཕྲད་གནང་བ་མ་ཟད། ནོར་ཝེ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཐད་ནས་གསུངས་བཤད་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ལ་ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་འཛུལ་ཞུགས་བྱེད་རྒྱུ་མེད་པའི་གཏམ་བཤད་ཀྱང་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་རིང་ཁོང་གིས་ནོར་ཝེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁག་ཅིག་ལ་མཇལ་འཕྲད་གནང་མུས་རེད་འདུག འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་ཁ་པར་བརྒྱུད་ནས་དོན་འགྲུབ་དབང་ཆེན་ལགས་སུ་ཁོ་གི་ལས་འགུལ་སྐོར་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས་དེ་སྔོན་ཧྥ་རན་སི་ནས་ལས་འགུལ་དེ་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ཁ་སང་ནས་ལས་འགུལ་ཁྲོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཅུ་བ་སྟེ། ནོར་ཝེ་ཁུལ་དུ་སླེབས་ནས་ལུས་འགུལ་སྤེལ་མུས་ཡིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས། ཁོང་གིས་ཐེངས་འདིའི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་ཀྱི་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་ཁག་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ལྟར་ན། གཅིག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་དང་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམས་ལ་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་གྱི་གནས་བབ་དེ་ངོ་སྤྲོད་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩེད་འགྲན་པ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་ལོག་ལམ་དུ་ཁྲིད་བཞིན་པ་དེར་གསལ་བཤད། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་དང་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གུ་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་བསྡུ་བཞིན་པའི་ནོར་འཁྲུལ་ཁག་ཐེར་འདོན་སོགས་ཡིན་པར་བསྒྲགས་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གིས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྩེད་འགྲན་གྱི་རྩ་འཛིན་གྱི་ནང་དུ་རྩེད་མོ་དེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་རང་དབང་དང་འདྲ་མཉམ་མཚོན་མཚོན་ཕྱིར་རྩེད་འགྲན་གནང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། རྒྱ་ནག་ལ་ཆ་མཚོན་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་མེད་པ་མ་ཟད། དོན་དངོས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཏུ་བོད་ཀྱི་མཚོན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་འཛིན་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་ཡོད་སྟབས།  རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་ཨོ་རྩལ་ལྷན་ཚོགས་ལ་ཁས་ལེན་བྱས་པའི་གནད་དོན་ཁག་རྩད་འདོན་གྱིས་ངོ་རྒོལ་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་བ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་སོང་། གཞན་ཡང་ཁོང་གི་ལས་འགུལ་ཁྲོད་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལས་འགུལ་དེར་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས།  རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་འབྲེལ་མི་སྣ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཉེས་ཡངས་ཚོགས་པ་དང་སྨྱུ་གུ་ཚོགས་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ལ་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་བའི་ཁྲོད། ཚང་མའི་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དུས་རྒྱུན་ནས་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་འབྲེལ་ནས་མུ་མཐུད་ནས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ལ་ཤུགས་སྣོན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ལེགས་པོ་བསྟན་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་འདས་བའི་ལོ་གཉིས་ལྷག་གི་རིང་ལ་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་དང་མི་སྒེར་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དེར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྣ་མང་ཞིག་སྤེལ་བའི་གྲུབ་དོན་དུ་ད་ཆ་ཨ་རིའི་མཚོན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱལ་ཁོངས་སོ་སོའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྣ་རྒྱ་ནག་གི་ཨོ་རྩལ་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་པ་དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱི་མི་རིགས་དང་ཚོགས་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོགས་འཆར་གྱི་ཨོ་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟོན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། མཐའ་མར་ཁོང་གིས། གཞི་རྩའི་ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་གང་སར་ནད་ཡམས་ཁྱབ་བརྡལ་གྱིས་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་པོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཡུལ་དུས་གནས་མལ་གང་དུ་ཡོད་ཀྱང་གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་མགྲིབ་ཚབ་པ་ཡིན་ཟེར་ཀྱི་ཡོད་དུས། རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཨོ་རྩལ་འཚོགས་ལ་རན་པའི་སྐབས་འདིར་རང་རང་ས་ནས་འགུལ་མུ་མཐུད་དུ་སྤེལ་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་སོང་།

ཕྱི་ལོ་༢༠༢༡ ལོའི་ཟླ་༡༢ བའི་ཚེས་༢༠ ཉིན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མགོ་ལོག་ཁུལ་རྨ་སྟོད་རྫོང་ས་གནས་ཉེན་རྟོག་པས། སློབ་ཆེན་མཐར་ཕྱིན་སློབ་མ་བློ་བསྟན་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པ་ཞིག་གི་ནང་དུ་མགོ་ལོག་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོར་འདོད་མོས་མེད་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་རྐྱེན་འཛིན་བཟུང་གིས་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བཙན་ཁྲིད་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་འདུགའདིར་འབྲེལ་ཡོད་ཅིག་གིས་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ནང་དུ། བློ་བསྟན་ནི་ད་ལོར་སློབ་ཆེན་སློབ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་སྲིད་གཞུང་གིས་སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་སློབ་དེབ་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དེས། མ་འོངས་པར་བོད་རིགས་བྱིས་པ་ཚོར་རང་གི་ཕ་སྐད་མ་ཡིག་དང་འབྲེལ་བ་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པ་བརྗོད་རྐྱེན། ས་གནས་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད་འདུག ཁོང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པའི་སྐབས་དེར་ནང་མི་ཚོར་ཁ་པར་ཡོང་ནས་བློ་བསྟན་ད་ལྟ་ཟི་ལིང་གི་བཀག་ཉར་ཁང་དུ་སློབ་གསོ་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་ལུགས་བཤད་པ་ཙམ་ལས། ཟི་ལིང་གི་ས་གནས་གང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་མེད་དང་སློབ་གསོ་ག་རེ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་མེད་གསལ་བཤད་བྱས་མེད་པར་མ་ཟད། ནང་མིར་ཐུག་འཕྲད་ཀྱང་བྱེད་བཅུག་མི་འདུག བློ་བསྟན་ནི་ད་ལོར་ལོ་༢༣ ཡིན་པ་དང་། ཕ་ཡུལ་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མགོ་ལོག་ཁུལ་རྨ་སྟོད་རྫོང་ཁོང་གི་སྐྱ་རིང་གྲོང་སྡེ་ནས་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་ནི་ནམ་རྒྱུན་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་བ་དོན་གཉེར་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འདས་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༩ བ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མངོན་གསལ་དོད་པོར་སྤྱི་སྐད་ཟེར་བའི་རྒྱ་ཡིག་རྒྱ་སྐད་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་ནས། བོད་སྐད་བོད་ཡིག་གི་སློབ་གྲྭ་དང་དགེ་རྒན། སློབ་ཚན་ཁག་མེད་པར་བཟོས་ནས། དེའི་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོ་ཤུགས་ཆེར་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས། རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོ་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མཁན་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་དང་སློབ་མ། ཤེས་ཡོན་པ་མང་པོ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་དང་བྱེད་མུས་རེད།གཞི་རྩའི་འདི་ལོའི་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་ ༡༠ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་དགུན་ཁའི་གུང་གསེང་དང་སྟབས་བསྟུན་གྱིས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྐད་འཕྲིན་གྱི་སྤྱི་སྟེགས་སུ་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། སློབ་གྲྭས་དགུན་ཁའི་གུང་གསེང་རིང་མཉམ་སྡེབ་གསབ་ཁྲིད་དང་སློབ་ཚན་གསར་པ་ཁྲིད་རྒྱུ་གཏན་འགོག་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པ། ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ཧུར་ཐག་བཏོད་དེ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས། ཁྱིམ་བདག་ཚོས་སློབ་ཕྱིའི་གསོ་སྦྱོང་ལ་ལྟ་སྟངས་ཡང་དག་འཛིན་པ་དང་གདམ་ག་གཟབ་ནན་བྱ་རྒྱུར་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། དོན་དུ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སློབ་གསོ་ཞེས་པ་ལས་སློབ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་དང་དགོན་པ་སོགས་སུ་གསབ་ཁྲིད་བྱས་མི་ཆོག་པ་ཤུགས་ཀྱིས་བསྟན་འདུགམ་ཟད་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་བདུན་པ་ནས་བཟུང་བོད་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གཙོར་བཟུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཁག་སྒོ་རྒྱག་དགོས་བའི་བཙན་བཀའ་བཏང་བའི་ཁྲོད། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཁོངས་སུ་ས་བགོས་བྱས་པའི་མགོ་ལོག་དར་ལག་རྫོང་གི་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེའི་སློབ་དངོས་སུ་སྒོ་རྒྱབ་པ་བསྟུན་ནས།  སློབ་གྲྭ་དེའི་དགེ་རྒན་རིན་ཆེན་སྐྱིད་ཞུ་བ་ཞིག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ངོ་ལོག་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་དགུ་བའི་ནང་མགོ་ལོག་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དར་ལག་རྫོང་གི་བོད་མི་གཞན་སྐྱེས་སློབ་མ་གཡང་རི་དང་མགུ་གྲགས་གཉིས་ཀྱིས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་སྟོན་ཁའི་སློབ་དུས་སྐབས་བོད་ཡིག་སློབ་དེབ་ཚབ་ཏུ་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་དེབ་ངེས་ཁྱེར་དགོས་པའི་བཀོད་ཁྱབ་སྤེལ་བར་བློ་འཚབ་ཀྱིས་སྐད་འཕྲིན་ནང་དེ་འབྲེལ་གླེང་སློང་གནང་བར་བརྟེན་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་རེད།