བོད།

རྒྱ་གར་གྱི་དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་ M M Naravane ལགས་ཀྱི་སློབ་སྟོན་གྱི་འོག་དུ། རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་གི་དམག་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་འཐབ་རྒོལ་བྱེད་ཆེད་དུ་བོད་རིག་པར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུར་གྲོས་བསྡུར་གྱི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་འདུག

བོད་འབྲི་རུ་རྫོང་ནས་ཡིན་པའི་བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་ལོ་ལྔའི་གོང་ལ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ་འདས་གྲོངས་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་ཉེ་ཆར་གཞི་ནས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་སེལ་ཤུལ་རྫོང་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་རྒྱ་གཞུང་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་རང་བཙན་དོན་དུ་འཐབ་རྩོད་བྱ་དགོས་ཞེས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཡིག་ཆ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཏོར་འགྲེམས་བྱས་པའི་དོགས་གཞིའི་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དགོངས་གཞིའི་འོག་བོད་མི་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ལ་རྒྱ་གཞང་གིས་བཙོན་ཁང་ནང་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་ཚད་མེད་བཏང་རྐྱེན་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་ལྟར། ཁ་སང་ཨ་རིའི་ New York གྲོང་ཁྱེར་དུ་བོད་མི་ཁག་ཅིག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་དང་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་བརྒྱུད་ནས་བོད་མི་བློད་གཏོང་བ་གཉིས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཞུས་འདུག ཨ་རིའི་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སི་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག ཁ་སང་ཉིན་རྒྱབ་ཕྱག་ཚོད་ ༣ ནས་ ༤ བར་ཁུལ་དེའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ལས་ཁུངས་མདུན་དུ་བོད་མི་བློས་གཏོང་བ་གཉིས་པོའི་སྐུ་པར་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འཆར་བཞིན་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། ཕྱི་དྲོར་ Jackson Height ཞེས་པའི་མི་མང་འཛོམས་ཆེ་སའི་ས་ཁུལ་དུ་བདེན་ཚིག་སྨོན་ལམ་དང་། སེམས་བསྐྱེད། མ་ཉི་་གསོག་སྒྲུབ་དང་འབྲེལ་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་གནང་འདུགརྩ་བའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ནང་ས་བྱི་ཞི་རྒོལ་ཆེན་མོའི་སྒེར་ལངས་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྔར་ལས་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེར་བྱས་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་ད་བར་བོད་མི་ ༡༥༥ ཙམ་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བ་དང་བོད་མི་མང་ཚོགས་དང་ཁྱེར་རྐྱང་བཅས་ཀྱིས་ལས་འགུལ་མང་དག་ཅིག་སྤེལ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ནི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་ ༡༤༣ པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཤུར་མོ་ལགས་ནི་ད་ལྟ་རང་ལོ་ ༢༦ ཙམ་ཡིན་པ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་གྱི་ཉིན་རྒྱབ་ཕྱག་ཚོད་ ༡ ཙམ་ལ་ཁོང་གིས་འབྲི་རུ་རྫོང་ཤག་ཆུ་གྲོང་རྡེལ་གྱི་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་བབས་ཚུགས་ཉེ་འགྲམ་དུ་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྐབས་སུ་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་འཛིན་བཟུང་གིས་ས་གནས་སྨན་ཁང་དུ་ཁྱེར་ཡོད་ཀྱང་ཉིན་དེར་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་བཏགས་ནས་ཁོང་གི་ཉེ་འབྲེལ་གསུམ་ལ་སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་ལྟར་ད་བར་ཁོང་རྣམས་གར་ཡོད་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་ཡང་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་ལུས་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་བོད་མི་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཟླ་བ་༡༡ པའི་ནང་བོད་རང་བཙན་གྱི་སྦྱར་ཡིག་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་པར་བརྟེན་ནས་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོགས་པས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་རྗེས་སུ། བཙོན་ཁང་ནང་དུ་གཅར་རྡུང་གི་རྐྱེན་གྱིས་ནད་གཅོང་དུ་གྱུར་ནས་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད།དེ་བཞིན་དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་སཱ་ལཱར་ས་གནས་གཞོན་ནུ་དང་བེུད་ལྷན་ཚོགས། བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་བཅས་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་གསུམ་གྱིས་ཕྱི་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༥་༣༠ ཐོག་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་མར་མེ་ཁྲོམ་སྐོར་གྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་སྤེལ་བཞིན་འདུག

སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཟླ་བ་༡༡ པའི་ནང་བོད་རང་བཙན་གྱི་སྦྱར་ཡིག་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་པར་བརྟེན་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་རྒྱ་ནག་གི་གཅར་རྡུང་གི་རྐྱེན་གྱིས་ནད་གཅོང་དུ་གྱུར་ནས་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་འདུག གཞི་རྩའི་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་སེལ་ཤུལ་རྫོང་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་དབོན་པོ་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གཙོས་པའི་དགོན་པ་དེའི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་ཅིག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཟླ་བ་ ༡༡ པའི་ནང་བོད་རང་བཙན་དོན་དུ་འཐབ་རྩོད་བྱ་དགོས་ཞེས་དྲིལ་བསྒྲགས་ཡིག་ཆ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཏོར་འགྲེམས་བྱས་པའི་དོགས་གཞིའི་འོག་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ཁང་ནས་སྐབས་དེར་ཁོང་རྣམས་ལ་ལོ་གཅིག་ནས་ལྔ་བར་གྱི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་རེད། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་གིས་སྤེལ་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྔར་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༥ བའི་ནང་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཀློད་གྲོལ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་གིས་རང་ཉིད་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཕྱིར་བསྒྲགས་བྱས་པ་དང་རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིར་འབྲེལ་བ་བྱས་པའི་ཉེས་མིང་འོག་སྔར་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༡ ཉིན་སླར་ཡང་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་འདུག ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་ཁོང་གི་ནང་མིར་འབྲེལ་གཏུག་གིས་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཀྱི་གཟུགས་གཞི་བདེ་ཐང་མིན་པའི་དཀའ་ངལ་འོག་བཙོན་ཁང་ནས་ལེན་དགོས་པའི་བཀའ་བཏང་ཡོད་པ་ལྟར་ནང་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་སྨན་ཁང་དུ་བསྟེན་གཏུག་རིམ་པ་བྱས་པ་ནའང་། མཐར་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡ ཉིན་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་རེད་འདུགགཞི་རྩའི་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་གིས་དེ་སྔོན་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་དང་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་དགེ་འདུན་པ་གསུམ་དང་ཁོང་རྣམ་པའི་དགེ་རྒན་བཅས་ཀྱིས་ ༢༠༡༩ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༧ ཉིན་གྱི་མཚན་མོ་རྫ་སྨད་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་རྒྱ་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཤིག་གི་ར་སྐོར་ནང་དུ་བོད་རང་བཙན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྗེས་སུ་ཁོང་རྣམ་པའི་དགེ་རྒན་གྲྭ་ ཤེར་རྒྱམ་ལགས་ཀློད་བཀྲོལ་བཏང་ཡོད་ཀྱང་། ཉིན་དེར་གྲྭ་བ་གཞན་ཞིག་གིས་དྲ་ཐོག་ཏུ་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཡི་གེ་བྲིས་པར་བརྟེན་ནས་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ཡོད་པ་བཅས། རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་འདི་ག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤེལ་གནས་ཚུལ་དབར་དགེ་འདུན་པའི་ཁ་གྲངས་དང་འཛིན་བཟུང་གི་ཚེས་གྲངས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ཕྲན་བུ་ཁྱད་པར་འདུག གང་ལྟར་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཁང་་གིས་དེ་རིང་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་དེའི་ཐོག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་བཙོན་འཇུག་ཐེངས་གཉིས་བྱས་པ་མ་ཟད། བཙོན་ཁང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་ལ་རྡུང་རྡེག་དྲག་པོ་བཏང་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཕྱིས་སུ་ཁོང་གིས་དབུགས་གཏོང་ལེན་དང་སྐད་ཆ་བཤད་མི་ཐུབ་པ་སོགས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་སྟབས། ཕྱི་ལོག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཁོང་གི་སྤུན་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་སྒོར་ཁྲི་བཞི་ལྷག་བསྡུ་རུབ་ཀྱིས་ཁོང་ལ་སྨན་བཅོས་བྱ་ཐབས་བྱས་ཀྱང་དྲག་སྐྱེལ་མ་བྱུང་བར་རྐྱེན་འདས་སུ་ཕྱིན་པར་བཀོད་པ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གིས་སྐབས་དེའི་སྔ་རྗེས་སུ་འཛིན་བཟུང་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པའི་དགེ་འདུན་པ་གཞན་དྲུག་པོ་འཕྲལ་དུ་ཀློད་གྲོལ་གཏོང་དགོས་བ་དང་ ། རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་ནང་གི་གནས་བབ་ལ་གང་མགྱོགས་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་དགོས་བྱེད་དགོས་བ་སོགས་ཀྱི་དགོས་འདུན་བཏོན་འདུག མ་ཟད་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པའི་དགེ་འདུན་པ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཡིན་པའི་བྱིས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས། བྱིས་པ་རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་མ་ཟིན་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་འཛུགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཐག་གཅོད་བཞིན་པ་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་འགལ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་གྲྭ་བསྟན་འཛིན་ཉི་མ་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་འཛིན་བཟུང་བྱས་པའི་སྐབས་ཁོང་དང་ལྷན་དུ། གྲྭ་ཀུན་གསལ་དང་གྲྭ་བསོད་བཀྲ། ཚུལ་ཁྲིམས། དེ་བཞིན་ཁོང་ཚོའི་དགེ་རྒན་ཤེར་རྒྱམ་བཅས་ཁྱོན་དགེ་འདུན་པ་ལྔ་ཡོད་པ་དང་། འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་དེ་སྔོན་གནས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་པས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་དོན་ལྟར་ན། དགེ་འདུན་པ་དེ་དག་གིས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཡོང་སྟངས་དེ་ནི་གཙོ་བོ། ཕྱི་ལོ་༢༠༡༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ནང་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་བཀའ་དྲིན་འོག་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཡར་རྒྱས་ཕྱིན་པ་ངོས་ཟིན་དགོས་པའི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་པ་ལྟར་རྫ་དབོན་པོ་ཡུལ་ཚོའི་ནང་དུའང་རྒྱ་གཞུང་གི་གོང་རིམ་ལས་སྣེ་ཚོ་ལྟ་སྐོར་དུ་ཡོང་བ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་གཞུང་གིས་གསར་རྒྱག་བྱས་པའི་གྲོང་ཁང་གསར་པའི་ནང་དུ་གནས་སྤོར་བྱས་པའི་འབྲོག་པ་རྣམས་ལ་བཙན་དབང་གིས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་པར་མར་བླངས་ནས་མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་ཐང་ག་རྣམས་གཤོམ་དུ་བཅུག་པ་དང་། ཡང་རེ་ཟུང་ལ་གུང་ཁྲན་ཏང་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་ཡིན་ཚུལ་དང་། ཏང་གིས་རོགས་སྐྱོར་མང་པོ་བྱས་ཚུལ་སོགས་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་བཤད་དུ་བཅུག་ནས་དྲྭ་ཐོག་ཏུ་བཀྲམ་ནས་ཡུལ་མི་ཕན་ཚུན་དབར་མི་མཐུན་པ་བཟོས་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་གོང་གསལ་གྱི་ལས་འགུལ་དེ་སྤེལ་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།

རྒྱ་གར་གྱི་ IANS ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་ C-VOTER བསམ་ཤོག་ཆེད་བསྡུ་ལས་ཁང་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མའི་ཁྲོད་བསམ་ཤོག་བསྡུ་ལེན་གནང་སྐབས་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ ཉེ་བས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་བོད་དེ་བར་བཞུགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་བསྐྱར་གསོ་གནང་དགོས་པའི་མངོན་འདོད་གསལ་འདོན་གནང་འདུགདེའང་ IANS ཞེས་པའི་གསར་ཁང་གིས་རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མ་ ༣༠༠༠ ཙམ་ལ་ཁྱེད་ཀྱི་ངོས་ནས་བོད་དེ་བར་བཞུགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་བསྐྱར་གསོ་གནང་དགོས་གལ་གཟིགས་སམ་ཞེས་དང་། ཡང་ན་རྒྱ་དཀར་ནག་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་དབར་འཐབ་འཛིང་གི་གནད་དོན་སེལ་བར་ཞི་བདེའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གལ་གང་གཟིགས་སམ་ཞེས་བསམ་ཤོག་བསྡུ་ལེན་གནང་སྐབས་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ ལ་ཉེ་བ་ཞིག་གིས་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་དཀར་ནག་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་སྲུང་དམག་མི་དབར་འཐབ་འཛིང་གི་གནད་དོན་མང་དག་ཅིག་བྱུང་བ་དེ་དག་སེལ་ཐབས་སུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་དེ་བྱུང་ཐོག་ནས་བོད་དེ་བར་བཞུགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པར་བསྐྱར་གསོ་གནང་དགོས་པའི་མངོན་འདོད་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུགདེ་བཞིན་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ ཉེ་བ་ཞིག་གིས་རྒྱ་གར་གི་ངོས་ནས་ཆབ་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནང་སྒོ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་འགྱུར་ལྡོག་དང་ཁྱད་པར་ངེས་ཅན་ཞིག་འགྲོ་བར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ཅེས་གསུང་མཁན་བྱུང་འདུག་པར་མ་ཟད། རྒྱ་གར་མང་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ལ་ཞེན་ལོག་གི་ཚོར་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་འདིར་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༦༢ ལྷག་གིས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གིས་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་གནོད་མིན་གྱི་ཉེན་ཚབས་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབས་ཐོག་བཞེངས་ཕྱོགས་གང་ཡིན་གསལ་པོ་བཟོ་དགོས་གལ་ཡིན་པའི་དགོངས་འཆར་གནང་མཁན་བྱུང་འདུག བསམ་ཤོག་བསྡུ་ལེན་གནང་བ་དེའི་ནང་མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ལྷག་གིས་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་ Bharat Ratna འབུལ་ལམ་ཞུ་དགོས་པའི་དགོན་འདུན་ཆེད་བཏོན་གནང་མཁན་ཡང་བྱུང་འདུག་པར་མ་ཟད། མང་ཚོགས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༣ ཉེ་བས་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་གཙོ་གྲས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་གར་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གསར་ཁང་གིས་ཀྱང་དོ་སྣང་མ་གནང་བར་བཞག་པ་དེ་ནི་ཆེས་མ་འོས་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཡིན་པར་དགོངས་འཆར་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་འདས་བའི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་བདག་དབང་ཐད་ནས་གདོང་ཐུག་རིམ་པ་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དམག་གི་བར་དུ་ཤི་རྨས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། དགུན་དུས་ཀྱི་ནམ་ཟླའི་འཁྱགས་གྲང་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས། ད་དུང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དམག་མི་འགྲེམས་འཇོག་ཇེ་མང་དུ་བཏང་སྟེ་གོ་མཚོན་དང་བཟའ་ཆས་སོགས་འབོར་འདྲེན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནས་དེ་གའི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ལ་དམག་འཐབ་དཔུང་འཇུག་ཙམ་མ་ཟད། སྒོས་སུ་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་བཟང་བའི་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་འགོ་ཚུགས་ཏེ་སྔར་ལོའི་བར་གྲོང་ཚོ་༩༠༠ ལྷག་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་ནས་ ༢༠༠ ཙམ་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ལ་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་གནང་གི་ཡོད་པའི་ཁྲོད་འདིར་རྒྱ་གར་གྱི་གནད་ཡོད་དཔོན་རིགས་ཁག་ཅིག་དང་མང་ཚོགས་དཀྱུས་མའི་ནང་ནས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་བདེན་དེན་སེལ་བར་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་བཞེས་ཕྱོགས་གང་ཡིན་གསལ་བཟོ་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་མཁན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཁ་སང་སྔ་དྲོ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གྲོས་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཞི་བ་དང་དེ་རིང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ཉེར་ལྔ་པ་འགོ་འཛུགས་བྱས་འདུག

ཨ་རིའི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཁུལ་དེའི་ནང་གི་ཡུ་གུར་མི་རིགས་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ཁ་ཆེའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐོག་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་དྲག་གནོན་སྤེལ་ཏེ་མི་རིགས་སྡེབ་གསོད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག

དེ་རིང་ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་རྒྱབ་ཚོུད་ ༤ ཐོག་གངས་སྐྱིད་སྲིད་སྐྱོང་ཚོགས་ཁང་དུ་གནས་ཆུང་སྒྲ་དབྱངས་གླིང་གི་དགེ་འདུན་པ་ཁག་གཅིག་དབུ་བཞུགས་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པས་གཙོས་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པ། སྲི་ཞུ་བ་ཟུང་དྲུང་ཡན་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་བསྔོ་སྨོན་གསུང་འདོན་གནང་བར་མ་ཟད། དྲུང་གཞོན་མན་ནས་ལས་ཁུངས་སོ་སོའི་ནང་སྨོན་ལམ་གསུང་འདོན་གནང་སྟེ་བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་བོད་དོན་ཆེད་དུ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་མཁན་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་གུས་བཏུད་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ཚོགས་སོང་།སྐབས་དེར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་ཚབ་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་གཡུ་ཐོག་ཀརྨ་དགེ་ལེགས་མཆོག་གིས་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་གནང་སྟེ་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་བར་བརྟེན་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་སྟབས། དམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཤུལ་ལུས་སྐུ་འཁོར་ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཐུགས་གསོ་གནང་སོང་།སྲིད་ཚབ་ཆོས་རིག་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་ལྷག་དོན་ད་བར་བོད་དོན་ཆེད་བོད་ནང་བོད་མི་ ༡༥༥ ཙམ་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གནང་སྟེ་བློས་བཏང་གི་མཛད་རྗེས་ལ་རྗེས་དྲན་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ། བོད་མི་རྒྱལ་གཅེས་པ་དེ་དག་གིས་མངོན་འདོད་དང་དགོས་འདུན་སྙིང་པོ་དེ་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་བསྒྲུབ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་སྟབས། ད་བར་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་ལམ་སྟོན་ཉག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་བསྟན་སྲིད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་རག་བཞིན་པ་ལྟར། བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱི་བའི་བསོད་ནམས་རྒྱ་གང་ཆེ་གསོག་དགོས་པ་དང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་བཀའ་སློབ་ཕེབས་དོན་བཞིན་མི་བཟང་པོ་ཞིག་དང་ལྷག་དོན་བོད་མི་བཟང་པོ་ཞིག་གནང་དགོས་གལ་ཡིན་སྐོར་གསུངས་ཡོད།ད་དུང་ཁོང་གིས་སྔར་ནས་ད་བར་གྱི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁག་ལ་ཕྱིར་གཟིགས་གནང་ཚེ་གྲུབ་འབྲས་གང་ལ་གང་འཚམ་སོན་ཡོད་པ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་དགའ་སྒོམ་ཆོག་ཤེས་དང་། བོད་དོན་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དེ་ལེགས་གྲུབ་ཡོང་བར་གཙོ་བོ་ལྷ་བླའི་བཀའ་ལུང་ཕེབས་དོན་ལྟར་བོད་མི་ནང་ཁུལ་ཆིག་སྒྲིལ་གནང་གནད་ཆགས་ཡོད་པར་ཐུགས་ཚོར་ཆེན་པོས་གཞེན་སྐུལ་གནང་སོང་།བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ནི་ད་ལྟ་རང་ལོ་ ༢༦ ཙམ་ཡིན་པ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་བོད་ནང་གི་ཉིན་གུང་ཆུ་ཚོད་ ༡ ཙམ་ལ་ནག་ཆུ་རྫོང་ཤག་ཆུ་ཁ་ཟེར་བའི་གྲོང་རྡལ་དུ་སྤྱི་འཁོར་འབབ་ཚུགས་ཤིག་ཡོད་པ་དེའི་ཉེ་འཁྲིས་སུ་བོད་མི་ཤུར་མོ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་བྱེད་བཞིན་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད། དེ་རྗེས་རྒྱ་གཞུང་ཉེན་རྟོག་པས་ཁོང་གི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོང་གི་སྤུན་མཆེད་གསུམ་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་དང་བོད་མི་གསུམ་པོ་དེ་དག་ད་བར་བཙོན་ཁང་གང་གི་ནང་དུ་ཡོད་མེད་དང་འདས་གསོན་གང་ཡིན་གྱི་གནས་སྟངས་ཇི་ཡིན་ཤེས་རྟོགས་མེད་པར་གྱུར་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཤར་མངའ་སྡེ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཁང་ཁྱིམ་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད་པའི་གྲོང་ཚོ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་གར་ངོས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེར་ལྟ་ཞིབ་ནན་མོ་གནང་སྟེ་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་དོ་ཕོག་མི་འགྲོ་བར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག དེ་ཡང་། ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Planet Labs ཞེས་པའི་སྲུང་སྐར་བརྟག་དཔྱད་ཚོགས་པས་མཁའ་དབྱིངས་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་རྒྱ་གར་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་བཏང་འབྱོར་བྱུང་བའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཏེ། ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་སྡེ་ནང་སྤྱི་ལེ་་༤ ཙམ་བརྒལ་ཏེ་གྲོང་ཚོ་དེ་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཟུང་སྐར་བརྒྱུད་བླངས་པའི་ཁུལ་དེའི་སྔ་རྗེས་ཀྱི་པར་ལ་གཞིགས་ན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གྲོང་ཚོ་དེ་འདས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་གོང་ཙམ་ནས་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་འགོ་ཚུགས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད་འདུག གནས་ཚུལ་དེ་ར་འཕྲོད་བྱུང་མཚམས་སུ། རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཁ་སང་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་རྒྱ་གར་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ལམ་ཁ་དང་ཟམ་པ་གསར་རྒྱག་གིས་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ལས་གཞི་དེ་དག་གིས་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་གྱི་མི་མང་ལ་མཐུན་འགྱུར་གྱིས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཇེ་བཟང་དང་འབྲེལ་ལམ་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་དག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཆིག་ལ་དོ་ཕོག་མི་འགྲོ་བར་རྟོག་ཞིབ་ནན་མོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པར་གསུང་འདུགརྒྱ་ནག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེར་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་མཁན་ཞིག་གིས་མིང་འདོན་མ་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་གསར་ཁང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གི་རིང་ལ་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ལྟ་ཞིབ་ལེགས་པོ་བྱས་མེད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གིས་དུས་རྒྱུན་ནས་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་ཁུལ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་གྲོང་ཚོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་བཞིན་པའི་ས་ཁུལ་དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ལྷོ་རྒྱུད་ཡིན་པར་རྩོད་ལེན་བྱེད་བཞིན་པའི་ས་ཁུལ་དུ་འཁེལ་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག དེ་བཞིན་ཁུལ་དེའི་མི་མང་གིས་གསར་ཁང་ལ་གནས་ཚུལ་མཁོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ཁུལ་དེར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གཉེར་བཞིན་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་མ་ཐག ཨ་རུ་ན་ཅལ་ཁུལ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་རྒྱ་གར་གྱི་དམག་སྤྱི་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཚོགས་འདུ་རིམ་པ་བསྡུས་ནས་གནད་དོན་དེར་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱིས་ཀྱང་མཐའ་མཚམས་དེར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གཉེར་མུས་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་དང་འབྲེལ་ནས། བྷེལ་ཇམ་གྱི་ཁུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཆེད་མཁས་བ་ Sim Tack ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་ Hindustan Times གསར་ཤོག་ཐོག སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་མཐའ་དམག་སྐོར་ཞིག་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་སུ་ཡོད་པར་ལུང་འདྲེན་གྱིས། མཐའ་མཚམས་སུ་རྒྱ་དམག་ཡོད་པ་དེ་ནི་གནས་ཚུལ་གསར་བ་གང་ཡང་མིན་ནའང་། ཐེངས་འདིར་རྒྱ་ནག་གིས་ཆེད་དུ་ཁང་ཁྱིམ་བརྒྱ་ལྷོད་ཡོད་པའི་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གིས་ཁུལ་དེར་མི་མང་གནས་སྡོད་བྱེད་རྩིས་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ནི་གནས་ཚུལ་གསར་བ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། རྒྱ་ནག་གིས་ལོ་ངོ་མང་པོའི་རིང་ལ་མཐའ་མཚམས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་ཨ་རུ་ན་ཅལ་དང་ལ་དྭགས་ཁུལ། དེ་བཞིན་འབྲུག་ཡུལ་བཅས་ཀྱི་རྩོད་རྙོག་གི་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱས་པ་དེ་ཡིས་རྒྱ་ནག་གིས་མཐའ་མཚམས་ས་ཁོངས་བརྟན་བརླིང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག འོན་ཀྱང་། གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས། འདི་གའི་གསར་འགོད་པའི་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་བོད་གནས་ཉམས་ཞིབ་པ་ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ལགས་སུ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར། ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ གཡས་གཡོན་ནས་དེར་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་ལྷན་དུ། རྒྱ་ནག་གི་བོད་དོན་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པ་དང་བདུན་པ་གཉིས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་སྔར་ལོའི་གྲོ་མོ་ཁུལ་གྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་བྱེད་དགོས་བའི་གྲོས་བསྡུར་རིམ་པ་བྱུང་བ་ལྟར། ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱ་གར་དང་བལ། དེ་བཞིན་འབྲུག་བཅས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་རྒྱ་བསྐྱེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་ནང་དུ་ཡང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་མང་པོ་གཉེར་བཞིན་ཡོད་སྐོར་གསུངས་སོང་། གཞི་རྩའི་འདས་བའི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱིས་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཀྱི་བདག་དབང་ཐད་ནས་གདོང་ཐུག་རིམ་པ་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དམག་གི་བར་དུ་ཤི་རྨས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་ལྟར། དགུན་དུས་ཀྱི་ནམ་ཟླའི་འཁྱགས་གྲང་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱིས། ད་དུང་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་དམག་མི་འགྲེམས་འཇོག་ཇེ་མང་དུ་བཏང་སྟེ་གོ་མཚོན་དང་བཟའ་ཆས་སོགས་འབོར་འདྲེན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་འདས་པའི་ལོ་ཤས་ནས་དེ་གའི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ལ་དམག་འཐབ་དཔུང་འཇུག་ཙམ་མ་ཟད། སྒོས་སུ་ས་མཚམས་ཁག་ཏུ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་བཟང་བའི་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་འགོ་ཚུགས་ཏེ་སྔར་ལོའི་བར་། གྲོང་ཚོ་༩༠༠་ལྷག་ཙམ་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་ནས་ ༢༠༠ ཙམ་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ལ་ཡོད་པའི་ཚོད་དཔག་གནང་གི་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་སང་། བོད་ནང་གི་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་འོད་ཟེར་ལགས་ཀྱིས་ངོ་དེབ་ཐོག་པར་རིས་དང་བཅས་ཏེ་གནས་ཚུལ་བཀོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་ས་བགོས་བྱས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་དུ་ཟུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་མཁའ་དབྱིངས་ནས་པར་བླངས་པའི་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་གི་ནག་ཆུའི་ཁུལ་དུ་གནམ་ཐང་གསར་རྒྱག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞིའི་ཁྲོད་རི་སྒང་གི་མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་གི་པར་རིས་ནག་གསུབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་མེས་རྒྱལ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག་ཅེས་གསར་དུ་བྲིས་འདུག དེ་བཞིན་ཁུལ་དེའི་རི་སྒང་དུ།  མེས་རྒྱལ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་པར་ཤོག་ཅེས་པའི་ཡི་གེ་བྲིས་ཡོད་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་གསར་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་ཡང་ཟུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་པར་བླངས་བའི་ཁྲོད་དུ་མངོན་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། ཚེ་རིང་འོད་ཟེར་ལགས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་གྱི་འདྲ་གཟུགས་དེ་སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་ ༨ པའི་ནང་དུ་གསར་རྒྱག་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འཁོད་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང་གསལ་བོར་བརྗོད་ཡོད་པ་ཞིག་ནི།  སྔར་ལོའི་ཟླ་བ་ ༣ པའི་ནང་དུ་མཁའ་དབྱིངས་ནས་པར་བླངས་བའི་ནང་དུ།  ནག་ཆུ་ཁུལ་གྱི་རི་མགོར་མེས་རྒྱལ་ཁྲི་ལོར་ཤོག་ཅེས་པའི་རྒྱ་ཡིག་ལམ་གྱི་ཡིག་འབྲུ་དེ་དག་དང་ལྷན་དུ།  བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་ༀ་མ་ ཎི་པད་མེ་ཧཱུྃ་ཞེས་བྲིས་ཡོད་པ་མངོན་རྒྱུ་ཡོད་ནའང་། ཕྱིས་སུ་ཟུང་སྐར་བརྒྱུད་ནས་ལྟ་དུས་བོད་ཡིག་གི་མ་ཎི་ཡིག་དྲུག་གི་པར་རིས་དེ་དག་ནག་གསུབ་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་དར་ཆེན་པོ་ཞིག་གསར་བཟོ་བྱས་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུག ཁོང་གིས་པར་རིས་དེ་དག་གཤིབ་བསྡུར་གྱིས་ངོ་དེབ་ཏུ་སྤེལ་མཚམས་སུ། མི་མང་པོས་བརྒྱུད་སྐུར་བྱས་ཡོད་པ་དང་།  དེའི་ཁྲོད་ནས་མི་ཞིག་གིས་མཆན་བྲིས་པའི་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་ཐབས་ཤེས་ཡོད་རྒུ་བཏང་ནས་བོད་མིའི་ཞི་བདེ་དང་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་མཚོན་རྟགས་ཡོད་ཚད་གན་གསུབ་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ནས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་དེ་མེད་པར་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་ཅི་ཙམ་བོད་ཁུལ་དུ་དམ་དྲག་བྱས་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ངང་ནས་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་ལ་རྒོལ་རྡུང་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་གསལ་འགྲེལ་གནང་འདུགགཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་གྱི་ས་ས་གང་སར་བོད་མིའི་ས་ཆའི་བདག་དབང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་གྱིས།  འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་ལས་གཞི་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་སྣ་མང་གཉེར་བཞིན་ཡོད་ནའང་། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ལ་དམ་དྲག་བྱས་ཡོད་པའི་དབང་གིས་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཅི་བཞིན་ཕྱི་ལོག་ཏུ་ཐོན་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་རེད།  བདུན་ཕྲག་སྔོིན་མའི་ནང་དུ་ཤེས་རྟོག་བྱུང་བ་ལྟར་ན། གསང་བའི་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་གྱི་སྡེ་ཁག་ detresfa ཞེས་པས་ཉེ་ཆར་ཟུང་སྐར་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱུད་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་གཞིས་ཀ་རྩེའི་ལྷོ་ངོས་སུ་དམག་འགུལ་ཐབས་བྱུས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཆེ་གྲས་ཤིག་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་པའི་པར་རིས་ཤིག་ཕྱིར་བསྒྲགས་དང་སྦྲགས། དམག་འགུལ་ཐབས་བྱུས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་དེ་ནི་བོད་ཁུལ་དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དམག་མི་ལ་མཐུན་རྐྱེན་སྐྲུན་སའི་ལྟེ་གནས་གཙོ་གྲས་ཤིག་དང་དེ་བཞིན་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་དང་། གནམ་ཐང་སོགས་འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་ས་ཚིག་ཁག་ལ་ཐད་ཀར་མཐུད་དེ་མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་གི་དམག་གི་ལྟེ་བའི་ས་ཚིགས་ཤིག་བཟོ་འཆར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་ལྟར།  རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་གནམ་ཐང་དང་མེ་འཁོར་འབབ་ཚུགས་སོགས་གསར་རྒྱག་གིས་བོད་ཁུལ་དེ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་གི་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཡོད་པ་རེད།