རྒྱལ་སྤྱི།

ཉེ་ལམ་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་རྒྱ་རིགས་བེུད་ཅིག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་རྩ་མེད་གཏོང་དགོས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་པར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཚོར་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྐྱོན་བརྗོད་ཁྲོད་ལ་ཁོ་མོས་དེར་དགོངས་སེལ་ཞུས་དགོས་བྱུང་ཡོད་ནའང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་རྒྱ་རིགས་བེུད་དེས་རྒྱ་གཞུང་དང་སྤྱི་དམངས་ལ་དགོངས་སེལ་ཞུས་པ་མ་གཏོགས་བོད་མིར་ཐད་ཀར་དགོངས་སེལ་ཞུས་མེད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས།  རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་དབྱེ་འབྱེད་བྱ་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རང་གི་སྐྱོང་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་སྤྲོད་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག དེ་ཡང་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་གཙོས་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་འགོས་ཁྱབ་ཀྱི་གྲངས་འབོར་མུ་མཐུད་དུ་འཕར་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱ་རིགས་བེུད་ཅིག་གིས་རང་གི་སྐད་འཕྲིན་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་ལྷ་ས་ནང་གི་བོད་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་ངེས་པར་རྩ་མེད་བཏང་ནས་ལྷ་ས་དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ཧན་མི་རིགས་ལ་བཙན་བཟུང་བྱེད་བཅུག་དགོས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་པ་ཞིག་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཐོག་ཁྱབ་གདལ་ཤུགས་ཆེ་འགྲོ་བར་བརྟེན་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་དེར་ཚོར་ཤུགས་དྲག་པོས་སྐྱོན་བརྗོད་དང་ཁོང་ཁྲོའི་རྣམ་པ་ཤུགས་ཆེ་བཏོན་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁོངས་ནས་བོད་མི་ཞིག་གིས་ད་རེས་རྒྱ་རིགས་བེུད་ཅིག་གིས་བོད་མིར་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཐོག་ནས་རྩ་མེད་གཏོང་དགོས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཡོད་པར་བརྟེན་ནས་ཁོང་གིས་གནད་དོན་དེའི་སྐོར་མ་བཤད་ཀ་མེད་བྱུང་སོང་ཞེས་དང་ཁོ་མོས་སྐད་ཆ་དེས་ནི་ཁོང་གི་སྙིང་ལ་གྲི་སྣུན་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་ཞིག་སྤྲད་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སྦྲགས། ཁོང་གིས་རེ་འདུན་ལ་བོད་མི་གཞན་ཚང་མས་གནད་དོན་འདིའི་ཐུགས་སྣང་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་གི་གོང་རིམ་སྲིད་གཞུང་ལ་རྒྱ་རིགས་བེུད་དེའི་བྱ་སྤྱོད་ཐོག་དོ་དན་གྱིས་ཁྲིམས་གཅོད་བྱ་དགོས་པའི་ཐད་ལ་སྐུལ་མ་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག གོང་ཞུས་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་ཟླ་བ་འདིའི་ཚེས་ ༨ ཉིན་ལྷ་ས་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གོང་ཞུས་རྒྱ་རིགས་བེུད་དེའི་མིང་ལ་Liu ཞུས་ཀྱི་ཡོད་པ་གསལ་བཏོན་གནང་བ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་བའི་ནང་དུ། ཉེ་ཆར་ལྷ་ས་ནང་གི་རྒྱ་རིགས་བེུད་ Liu ཞུས་མཁན་ཞིག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཐོག་ཚུལ་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་ཡོད་པ་དེས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་ཁྱད་གསོད་བྱེད་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པས་ཁོང་གི་ཐོག་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་བཞིན་པ་ཆབས་ཅིག  གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་འགན་ཁུར་ཐབས་ཤིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་བཤད་པའི་རྗེས་སུ་ཉིན་དེའི་ཉིན་རྒྱབ་ཚོུད་ ༣ ཙམ་ལ་རྒྱ་རིགས་བེུད་དེས་བསྐྱར་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་འཕྲིན་ཐོག་ཁོ་མོས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་གནོད་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་པ་དེས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་སྤྲད་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་མང་མང་ཡོངས་ལ་དགོངས་སེལ་ཞུས་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་དེ་མ་འོངས་པར་དེ་ལྟ་བུའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་རྒྱུ་མིན་ཞེས་བཤད་འདུག ད་རེས་རྒྱ་རིགས་བེུད་ Liu ཡིས་བོད་མིར་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱིས་རྩ་མེད་གཏོང་དགོས་པའི་སྐད་ཆ་བཤད་ཡོད་པ་དེར་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་བཞིན་པའི་ཁྲོད་འདིར། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཀྱང་གོང་ཞུས་གནད་དོན་དེར་ལྷ་ས་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་དེ་ཚུལ་མིན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་ཙམ་ཞིག་དང་དེས་རྒྱ་ནག་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་གནོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཡོངས་གྲགས་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་དངོས་ཐོག་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱི་བོད་མིར་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ལ་གླེང་སློང་བྱས་མེད་པར་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་རིགས་བེུད་དེས་དགོངས་སེལ་ཞུས་པ་དེའང་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་ངོ་བོ་ཙམ་ཞིག་དང་དགོངས་སེལ་ཞུས་ཡུལ་དེའང་རྒྱ་གཞུང་དང་སྤྱི་མང་ལ་ཞུས་པ་མ་གཏོགས་བོད་མིར་ཐད་ཀར་ཞུས་མེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག དགོངས་སེལ་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་བཞིན་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་མེད་སྐོར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་བོད་ནང་གི་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་བོད་དེ་བཞིན་ད་ལྟའི་འཛམ་གླིང་ནང་ལ་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མངོན་གསལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ནའང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་དེ་བཞིན་དེ་སྔ་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་པས་ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གི་དབང་བསྒྱུར་གྱི་འོག་ཏུ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་ཡར་རྒྱས་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་དེ་བོད་ནང་འབྲོག་པ་གཞིས་སྤོས་སོགས་ཀྱི་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བརྒྱུད་བོད་མི་རྣམས་རང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མི་སེར་གཉིས་པའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་འཚོ་བཞིན་པ་མ་ཟད། ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་རེའི་ལས་དོན་ཐོག་ལྟ་སྲུང་དང་སུན་གཙེར་སོགས་བྱས་ཏེ་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལོངས་སུ་སྤྱོད་རྒྱུར་འགོག་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ཐེར་འདོན་གནང་འདུག ལྷག་དོན་རྒྱ་གཞུང་གིས་དབང་བསྒྱུར་འོག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ལས་ཀ་དང་ཁང་ལས། དེ་བཞིན་འགྲུལ་བཞུད་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ངལ་བ་མང་དག་ཞིག་འཕྲད་བཞིན་པའི་ཁོངས་སུ། མང་པོ་ཞིག་བོད་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་གོང་སྤེལ་དང་འབྲེལ་ནས་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནང་སྒོ་ཁག་ལ་དམ་དྲག འབྲོག་པ་རྣམས་བཙན་དབང་གིས་གཞི་སྤོས་བཅུག་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ཁག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གནད་དོན་བྱུང་གི་ཡོད་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་དབྱེ་འབྱེད་བྱ་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོང་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཆ་ཚང་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིའི་ཐོག་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་བཞིན་པ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་སླད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག

རིང་མིན་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཚེས་ ༣ དང་ ༤ བཅས་གཉིས་རིང་འཇར་མི་ནིར་འཛམ་གླིང་ཁྲོད་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ ༧ དང་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ G7 ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་རིམ་པའི་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་གཏན་ཁེལ་བ་དང་བསྟུན། དེ་རིང་བཞུགས་སྒར་དུ་ G7 འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དབང་བསྒྱུར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་མང་དག་ཅིག་གསར་རྒྱག་བརྒྱུད་བོད་མི་རིགས་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་པ་དེ་འཕྲལ་མར་མཚམས་འཇོག་ཐད་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་དང་དེ་འབྲེལ་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཞིག་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་། བཞུགས་སྒར་དྷརྨ་སཱ་ལཱར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཚོུད་  ༡༠ སྟེང་མེག་གྷན་བཞི་མདོར་ G7 འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་ཐོག་མཚན་རྟགས་བསྡུ་རུབ་གནང་རྒྱུའི་བདུན་ཕྲག་གསུམ་གྱི་ལས་འགུལ་དབུ་འཛུགས་གནང་སོང་།ལས་འགུལ་འདིའི་ཁྲོད་ G7 འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ལ་འབུལ་ལམ་ཞུ་རྒྱུའི་ཞུ་ཡིག་ནང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ནང་བོད་ཕྲུག་ས་ཡ་གཅིག་ལ་ཉེ་བ་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་དང་སྤྱི་ཚོགས་སོགས་དང་ཁ་བྲལ་གཏོང་བཞིན་པ་དེས་རྒྱ་ནག་གི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་དབང་བསྒྱུར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་དང་སྔོན་འགྲོའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་དང་བཅས་པ་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་བཟོས་ཏེ་རྒྱ་སྒྱུར་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་བོད་ནང་བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་གཙོ་བོ་བྱེད་མཁན་གྱི་སློབ་གྲྭ་མང་དག་ཅིག་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་བརྒྱབ་པ་སོགས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་དང་དམིགས་བསལ་བོད་པའི་བུ་ཕྲུག་ཚོར་ལུས་སེམས་གཉིས་ཀར་མནར་གཅོད་ཆེས་ཆེར་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ། རྒྱ་ནག་གི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དེ་དག་གིས་མ་འོངས་པར་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གནས། སྤྱི་ཚོགས་སོགས་གང་ལའང་ཆ་རྒྱུས་མེད་པའི་བོད་པའི་མི་རབས་གསར་པ་ཞིག་སྐྱེད་སྲིང་ཐོག་ནས་མཐར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་བརླག་གཏང་རྒྱུ་དང་། བོད་ནང་རྒྱ་གཞུང་གི་དབང་བསྒྱུར་སྲ་བརྟན་བཟོ་ཐབས་སོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་དང་སྤེལ་བཞིན་པ་བཅས་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ཁུལ་དུ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དང་སྲིད་བྱུས་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་གནང་འདུགརྩ་བའི་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣ ནས་ ༥ བར་ཨིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ལོན་ཌོན་དུ་ཚོགས་པའི་ G7 ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆེས་ཞན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དང་ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ཡུ་གུར་དང་བོད་མི་བཅས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་ཡོད། G7 ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་རྣམ་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་གཙོས་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྟོག་ཞིབ་པ་རྣམས་འཕྲལ་མར་ཁུལ་དེ་དག་ཏུ་བཀག་སྡོམ་གང་ཡང་མེད་པར་ཕེབས་འཐུས་ཆོག་མཆན་སྤྲོད་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་མྱོང་ཡོད་པ་ལྟར་སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྐྱོན་བརྗོད་དེ་དག་ལ་ངོས་ལེན་མེད་སྐོར་དང་སྦྲགས་ཏེ་ G7 ལྷན་ཚོགས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ནང་སྲིད་གནད་དོན་ལ་ཐེ་བྱུས་གནང་རྒྱུ་མེད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད།

ཁ་སང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༦ ཉིན་འདི་ག་ཇི་ནི་ཝ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ སྟེང་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ། ནོར་ཝེ། ཁེ་ན་ཌ། དེ་བཞིན་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཤུགས་ཆེ་བཏང་བའི་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྗེས་མའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༢ སྐབས་རྒྱ་ནག་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དགོས་པའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་གནང་ཡོད་པ་རེད།ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་གྲོས་འཆར་ལ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དགག་པ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་རྗེས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༤༧ ཡོད་པ་ལས་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༧ གྱིས་གྲོས་འཆར་འདིར་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དང་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༩ ཡིས་དགག་པ་གནང་བ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གཙོས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༡ བར་གནས་བཞུགས་ཏེ་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དགོས་པའི་གྲོས་འཆར་ལ་མང་མོས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་མེད་པ་རེད། གྲོས་འཆར་ཐོག་འཛམ་གླིང་ནང་ཁ་ཆེའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཁག་ཨིན་ཌོ་ནེ་ཤ་ཡ་དང་ཁཱ་ཏར། དེ་བཞིན་པ་ཀིས་ཏན་སོགས་ཀྱིས་གྲོས་འཆར་འདིར་དགག་པ་བྱས་འདུག ཐེངས་འདིའི་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནད་དོན་རང་གི་ཐོག་ལ་དམིགས་ནས་བགྲོ་གླེང་དགོས་པའི་གྲོས་འཆར་འདོན་པ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ རྗེས་ཀྱི་ཐེངས་དང་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའ་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་སྙན་ཐོ་འདི་ནི། དེ་སྔོན་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གཙོ་འཛིན་ལྕམ་སྐུ་ Michelle Bachelet མཆོག་གིས་ཁོ་མོ་ལས་གནས་ནས་འཁྱུར་བར་དུས་ཡུན་སྐར་མ་ཁ་ཤས་ལས་མེད་པའི་མཚམས་འདི་ལོའི་ཕྱི་ཚེས་ ༨ ཚེས་ ༣༡ ཉིན་འདོན་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་དང། སྙན་ཐོ་ནང་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ཤིན་ཅང་ནང་ཡུ་གུར་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཏུར་ཀི་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཤུགས་ཆེ་བཏང་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་གནང་བ་དང་འབྲེལ། ཡུ་གུར་མི་རིགས་རྣམས་ཁྲིམས་མེད་ལུང་མེད་སྒོ་ནས་འཇིན་བཟུང་བཀག་ཉར་དང་ཁོང་ཚོའི་ཐོག་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་ཁྲིམས་འགལ་ཡིན་པར་ར་སྤྲོད་གནང་ཡོད། ལྷན་ཚོགས་སྟེང་གོང་གསལ་སྙན་ཐོ་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་ཨ་རི་གཙོས་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་རྒྱ་ནག་དེ་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་འགན་འཁུར་ལན་འདེབས་བྱེད་དུ་བཅུག་རྒྱུའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་འདོན་ཡོད་ཀྱང་སྐབས་དེར་ལྷན་ཚོགས་ནང་གྲོས་འཆར་ཐོག་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མང་མོས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་མེད་པ་རེད། ཕྱི་དྲོར་འཛམ་གླིང་ཡུ་གུར་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་སྤྱིར་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གྲོས་འཆར་ལ་དགག་པ་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནི། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། འགན་འཁུར་ལན་འདེབས་ཞེས་པའི་གཞི་རྩའི་ལྟ་གྲུབ་ལ་རྒྱབ་གཏོད་བྱས་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པར་མ་ཟད། ལྷན་ཚོགས་ཐོག་གྲོས་འཆར་དེ་ལམ་ལྷོང་བྱུང་མེད་པར་ལྟོས་མེད་ང་ཚོ་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་ལེན་པ་ཚོས་སེམས་ཤུགས་མ་ཆག་པར་མུ་མཐུད་དྲང་བདེན་ཐོག་འབད་རྩོན་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་དེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་འགན་འཁུར་ལན་འདེབས་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བཤད་འདུག དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཡུ་གུར་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ Dolkun Isa ལགས་ཀྱིས་འདི་ནི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་འགན་འཁུར་ལན་འདེབས་བྱེད་དུ་བཅུག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཤོར་བ་རེད་ཅེས་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ནས་ཉེས་མེད་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་རྣམས་ཕམ་ཉེས་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདུག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་རྒྱ་ནག་མཚན་པའི་འགན་འཛིན་ Sophie Richardson ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་འགན་འཁུར་དོར་ནས་ཉེས་མེད་གནོད་འཚེ་ཕོག་པའི་ཡུ་གུར་མང་ཚོགས་ལ་རྒྱབ་གཏོད་བྱས་པ་ཞིག་པ་དང། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་ཁྲིམས་འགལ་ཐོག་ནས་ནག་ཉེས་ཇི་བསགས་སུབ་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ཅེས་བརྒྱུད་ལམ་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ཁ་སང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ནང་གནས་པའི་ཡུ་གུར་ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་ ༦༦ ནས་ད་རེས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་སྟེང་ཤིན་ཅང་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྙན་ཐོ་དང་འབྲེལ་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་བགྲོ་གླེང་དགོས་པའི་གྲོས་འཆར་ལ་དོན་འབྲས་མ་སོན་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ཁག་དང་དམིགས་བསལ་ཁེ་ལས་རྟོག་ཞིབ་སྡེ་ཁག་གིས་དགོས་ངེས་དང་མཐུན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་ངེས་པར་དུ་སྤེལ་རོགས་ཞེས་ཞུ་སྙན་ཞིག་ཀྱང་ཕུལ་འདུག

བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གཙོས་པའི་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་མནར་གཅོད་འགོག་པའི་ཚོགས་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡུ་གུར་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་ལྷོ་སོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཤེས་ཡོན་བསྟི་གནས་ཁང་སོགས་ཚོགས་པ་ཁག་ཅིག་མཉམ་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་མིང་ཐོག་ལ་ཕྱག་བྲིས་ཤིག་གནང་སྟེ་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་མནར་གཅོད་མཚམས་འཇོག་གི་གྲོས་མཐུན་ལག་བསྟར་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་ཀྱི་སྙན་ཐོའི་དུས་ཚོད་མཐའ་མ་དེ་ཟིན་ནས་ད་ཆ་ཕལ་ཆེར་ལོ་གསུམ་འགྲོ་གི་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་ནག་གཙོ་གྱུར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་དེ་འབྲེལ་གྱི་སྙན་ཐོ་དེ་ད་དུང་ཡང་དུས་འགྱངས་མེད་པ་གང་མགྱོགས་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་འབུལ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུག ཕྱག་བྲིས་ནང་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་མནར་གཅོད་མཚམས་འཇོག་གི་གྲོས་མཐུན་བཞག་པ་དང་སྦྲགས་ལོ་བཞི་རེར་དེ་འབྲེལ་སྙན་ཐོ་འབུལ་རྒྱུའི་ངོས་ལེན་ཞུས་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ནའང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་སྙན་ཐོ་ཐེངས་ལྔ་པའི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་རྗེས་སྙན་ཐོ་དྲུག་པ་དེ་ཕུལ་མེད་པ་དང་ལྷག་པར་འདས་པའི་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གཉིས་ནང་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་མནར་གཅོད་འགོག་པའི་ཚོགས་ཆུང་ལ་སྙན་ཐོ་དེ་དུས་ཐོག་ཏུ་ཕུལ་མེད་པའི་ཁར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཆེད་ལས་པ་མགྲོན་འབོད་ཞུས་མེད་སྐོར་བཀོད་འདུག དེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་གི་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་ཐེངས་ལྔ་པའི་སྐབས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་གྱོད་ཞིབ་སྔོན་དང་བཀག་བསྐྱིལ་སྐབས་སུ་བཙོན་པར་མནར་གཅོད་དང་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་བ།  དེ་བཞིན་སྡུག་སྦྱོང་ཚད་མེད་བཏང་སྟེ་སྐོར་སྲུང་བའི་དོ་དམ་འོག་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པར་ཐུགས་འཚབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཆེད་བཏོན་གནང་ཡོད་སྐོར་དང་ཆབས་ཅིག རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་དང་ཡུ་གུར་བ། དེ་བཞིན་ཧན་རྒྱ་རིགས་ལ་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་བཏང་བའི་བདེན་དཔང་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་མ་ཚད་པར་རྒྱ་ནག་གི་སྐོར་སྲུང་བའི་ལག་ནས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་མང་དག་ཅིག་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག ད་དུང་རྒྱ་ནག་གིས་མནར་གཅོད་དང་རྡུང་རྡེག་ཚད་མེད་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་ནོར་བཟང་ལགས་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་ལྷ་མོ་ལགས་སོགས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་སྐོར་གསུངས་འདུག་པ་དང་། ཤར་ཏུ་ཀི་སི་ཏན་ལ་ཆ་མཚོན་ན་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རྣམས་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་བསྟི་གནས་ཁང་དུ་ཆབ་སྲིད་སློབ་གསོ་སྤྲད་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་ནག་གིས་སྙན་ཐོ་འབུལ་ལམ་མ་ཞུ་བ་དེས་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་སོགས་ལས་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་འདུག རྒྱ་ནག་གིས་སྙན་ཐོ་མ་འབུལ་བ་དེས་རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དག་ཚགས་ཚུད་ལམ་ལྷོང་ཡོང་བར་འགོག་རྐྱེན་དང་ཆབས་ཅིག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འཐབ་རྩོད་ལ་སྣང་ཆུང་བྱས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས་འདུག

ཇི་ནི་ཝ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ་ཐོག་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་འདུགཁ་སང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཨ་རིའི་གཏན་འཇགས་སྐུ་ཚབ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་དང་དབྱིན་ཡུལ་དང་ཁེ་ན་ཌ། ཅེཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། ལི་ཐུ་ནི་ཡ་བཅས་ཀྱིས་མཐུན་འགྱུར་གནང་བའི་འོག་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་ཚོགས་ཡོད་པ་ལྟར་དེའི་ཐོག་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་སྐུ་ Uzra Zeya མཆོག་དང་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་སྐུ་ཚབ་ལྕམ་ Michelle Taylor ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་དབྱིན་ཇིའི་སྲིད་བློན་གྱི་ཆོས་དད་རང་དབང་ཐད་ཀྱི་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ Fiona Bruce ལགས། རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གོ་ལའི་ཀུན་ཁྱབ་འགན་འཁུར་ཐེབས་རྩའི་ངེས་སྟོན་པ་སྐུ་ཞབས་ Rajiv Mehrotra ལགས། དེ་བཞིན་ Eat the Buddha ཞེས་བོད་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་རྔ་བ་ཁུལ་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གནང་མཁན་བོད་མི་ཚོའི་གནས་སྟངས་སྐོར་གྱི་དཔེ་དེབ་རྩོམ་པ་པོ་ Barbara Demick ལགས། བོད་དོན་ཉམས་ཞིབ་པ་ Kate Sauders ལགས། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་ཕྱོགས་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་བཀའ་བློན་ནོར་འཛིན་སྒྲོལ་མ་མཆོག་དང་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་དང་བོད་གནས་ལྟ་ཞིབ་ཁང་བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་སོགས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུགསྐབས་དེར་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ལྕམ་སྐུ་ Uzra Zeya ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་གནད་དོན་ཐད་ཨ་རིའི་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་མུ་མཐུད་ཡོད་པར་བསྐྱར་ནན་གནང་བ་དང་སྦྲགས། གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ལྷག་བསམ་དང་སྙིང་སྟོབས། ལ་རྒྱ་བཅས་གཡོ་བ་མེད་པར་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དང་བཅས་པ་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་བཞིན་པར་བསྔགས་བརྗོད་གནང་འདུགཟུར་ཚོགས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གིས་ Tibet, the Dalai Lama, and the Geopolitics of Reincarnation ཞེས་བོད་དང་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག ༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡུལ་བབ་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཐོག་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཀྱང་འདོན་སྤེལ་གནང་ཡོད། སྙན་ཐོ་ནང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནས་བབ་འདི་བོད་དང་བོད་མི། བོད་མིའི་ཆོས་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཆགས་ཡོད་པར་མ་ཟད། བོད་ཙམ་མིན་པར་གཙོ་བོ་ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་རི་རྒྱུད་དུ་གནས་པའི་ནང་པ་དང་སོག་ཡུལ་གཞུང་མང་གི་རིག་གཞུང་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་ཤུགས་ཆེར་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་སྐོར་བཀོད་འདུག་ལ། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ནང་མོལ་ཡིག་ཆ་ལག་སོན་བྱུང་བ་ལུང་འདྲེན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་༸སྐུ་འཚོ་བཞུགས་མེད་པའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ཞེས། ཏཱ་ལའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ཟེར་བའི་ཐབས་བྱུས་གྲ་སྒྲིག་འོག་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོས་ནས་༸རྒྱལ་བའི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་བསྐོ་གཞག་བྱེད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ལ་ཆེད་དམིགས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་དུས་སྐབས་ཁྲོད་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚམས་འཇོག་ཐུབ་ཐབས་དང་། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་སྲིད་བྱུས་སྒོ་ནས་ལག་བསྟར་གྱིས་བོད་ས་ཡོངས་ལ་དབང་བསྒྱུར་སྲ་བརྟན། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་སྟངས་འཛིན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཉིད་བོད་ནང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱ་གར་དང་འབྲུག་ཡུལ། བལ་ཡུལ། སོག་ཡུལ་གཙོས་པའི་དབུས་ཨེ་ཤ་ཡ་བཅས་ལ་རྒྱ་བསྐྱེད་ནས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་སོགས་བཀོད་པ་ཕྱིར་འགྱར་གནང་འདུགདེ་བཞིན་ཚོགས་པ་དེས་ཐེངས་འདིའི་སྙན་ཐོ་བརྒྱུད་ཨ་རི་གཞུང་ལྟར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་༸གོང་ས་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱ་ནག་ལ་ཐེ་བྱུས་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་གསལ་བཟོའི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བ་དང། ༸པཎ་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་ནོར་བུར་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚམས་འཇོག་གིས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ངོས་འཛིན་མཛད་པའི་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་གི་གནས་སྟངས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་སླད་ཤུགས་གནོན་རྒྱག་དགོས་པ། དེ་བཞིན་གཞུང་སོ་སོའི་ཁྲོད་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་འམ་བོད་དོན་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་སྟོན་པ། ཡང་ན་བོད་ཀྱི་སྡེ་ཚན་སོགས་ལོགས་སུ་ཆེད་འཛུགས་གནང་ཐབས་དགོས་པར་མ་ཟད། ༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ་མཐུན་འགྱུར་ཡོང་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་པ་སོགས་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་ཁག་གཅིག་ཆེད་བཀོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་ཨ་རི་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་ ༢༠༢༠ ལོའི་བོད་དོན་སྲིད་བྱུས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་གཞི་གཏན་འབེབས་བརྒྱུད་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་མ་འོངས་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དང་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་གྱི་འགན་དབང་མགོན་པོ་༸གང་ཉིད་མཆོག་དང་བོད་མི་ཚོར་ཡོད་པ་ལས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཐེ་བྱུས་བྱ་མི་ཆོག་པ། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་མི་སྣས་བོད་མིའི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་ཐད་ཐེ་བྱུས་བྱས་ན་ཨ་རི་གཞུང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་དེ་དག་ལ་དམ་བསྒྲགས་བཀའ་ཆད་ལྕི་མོ་གཅོད་རྒྱུ་ཡིན་པ་སོགས་བཀོད་ཡོད། ཇི་ནི་ཝ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན། ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུའང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ནང་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ནས་མགྲོན་འབོད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་ཟེར་བ་ཁག་ཅིག་འདུ་སྐོང་བྱས་ཏེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་སྐོར་ཟུར་ཚོགས་ཤིག་དྲ་ཐོག་བརྒྱུད་ཚོགས་འདུག་པ་དང་དེའི་ཐོག་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་ཁོ་ནར་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་བདག་དབང་ཡོད་པ་སླར་གཏན་འབེབས་བྱུང་ལུགས་སོགས་བཀོད་འདུགཉེ་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་དོན་ཚན་དྲུག་ཅན་གྱི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ་༸རྒྱལ་བའི་ཡང་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནང་སྒོ་མཐའ་དག་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་གང་ཉིད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་མཛད་རྒྱུ་ལས་གཞན་གཞུང་སྒེར་སུ་ལའང་ཐེ་བྱུས་བྱེད་པའི་དབང་ཚད་མེད་ཅེས་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ འདི་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྟོན་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་བསྟུན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་བོད་མི་གཙོ་གྱུར་ཡུ་གུར་དང་ཧོང་ཀོང་སོགས་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་བཟུང་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གཙོ་བོར་འགྱུར་བའི་ས་གནས་སོ་སོའི་ནང་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པར་ངོ་རྒོལ་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་འགུལ་གྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་ངོས་འཛིན་དང་སྦྲགས་ཏེ་ལས་འགུལ་སྣ་མང་སྤེལ་འདུགདེ་ཡང་ཨ་རི་དང་། དབྱིན་ཡུལ། ཡོ་རོབ། ཁེ་ན་ཌ། ཉི་ཧོང་། ཨོས་ཊོ་ལི་ཡ། ཐེ་ཝན་སོགས་ཀྱི་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་ཁག་སྤྱི་རིགས་ནས་ཁ་སྔོན་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༧༣ འཁོར་བའི་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན། རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་དང་།  རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་དེ་ནི་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འོས་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་མིན་པར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཀྱི་འབོད་སྒྲ་ཤུགས་ཆེ་བསྒྲགས་ཡོད།དེའི་ཁྲོད་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ནེའུ་ཡོག་དང་། ཀེལ་ཧྥོར་ནི་ཡ་གཙོས་པའི་ཁུལ་དེའི་ས་གནས་ཁག་གི་ནང་དུ་རྒྱ་གཞུང་གི་རྡུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་ཀེལ་ཧྥོར་ནི་ཡ་ནང་དེ་འབྲེལ་ལས་འགུལ་ཁྲོད་བོད་མི་ཞིག་གིས་མང་ཚོགས་འདུ་འཛོམས་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོད་འོག་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་དང་། ལྷག་པར་དུ་དེང་གི་ཆར་རྒྱ་ནག་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ལ་ཁག་དཀྲིས་ཏེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་དཀའ་སྡུག་ཇི་འདྲ་མྱོང་བཞིན་ཡོད་སྐོར་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་རྒྱ་འགྱུར་གྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་ནས་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་རྣམས་དབང་བསྒྱུར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ནང་འཇོག་གི་ཡོད་སྐོར་སོགས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུགདེ་བཞིན་དབྱིན་ཡུལ་ནང་དུ་རྟན་གཞི་བྱས་པའི་ Free Tibet ཞེས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིན་ཡུལ་བོད་རིགས་ཚོགས་པ། འཛམ་གླིང་ཡུ་གུར་ལྷན་ཚོགས་པ། རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ་ཅེས་ཚོགས་པ་ཁག་ ༨ ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཁ་སྔོན་ཕྱི་ཚེས་ ༡ ཉིན་ཁུལ་དེའི་ས་གནས་ Piccadilly Circus དུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་ཤས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས། རྒྱ་ཡི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་དེ་དག་གི་རང་རང་གི་རྒྱལ་གླུ་གསུང་འདོན་དང་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་། ཡུ་གུར་བ། ཧོང་ཀོང་བ་སོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་ནི་རང་དབང་ཡིན་པ་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་སྐོར་འབོད་སྒྲ་དང་སྦྲགས། རྒྱ་དམར་གཞུང་ནས་མི་ལོ་ ༧༣ རིང་སྡུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་དེར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་རྒྱ་དམར་ཞེས་འབོད་སྒྲ་བསྒྲགས་འདུགམ་ཟད་ཉིན་དེར་ཉི་ཧོང་ཁུལ་དུ་ངོ་རྒོལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་ཤས་གཞུང་ལམ་དུ་ཕྱིར་འཐོན་ཀྱིས་རྒྱ་དམར་གྱི་དྲག་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་རྣམས་ཀྱི་གནད་དོན་དེར་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་མཚོན་ཕྱིར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་པ་མ་ཟད་ངོ་རྒོལ་བ་འགས་ཁུལ་དེའི་རྒྱལ་ས་ཊོག་ཀྱོ་ནང་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གི་མདུན་དུ་ཉིན་མོ་དེ་ནི་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འོས་པ་ཞིག་མིན་པར་ངོ་ཚ་ཅན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་རེད་ཅེས་འབོད་སྒྲ་བསྒྲགས་ཏེ། རྒྱ་དམར་གཞུང་གི་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་ཆབས་ཅིག འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་དེ་ལྟ་བུའི་གནོད་ཚབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ལས་གཉིད་གསལ་དགོས་པའི་ནན་སྐུལ་བྱས་འདུགམ་ཟད་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཧྥ་རན་སི་དང་། ཨོས་ཊི་ཡ། ནི་དྷར་ལེནྜ་སོགས་ཀྱི་ནང་དུའང་ཁུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཁང་གུ་མདུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེན་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དེར་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད་པའི་ཁྲོད། ནི་དྷར་ལེནྜ་ཁུལ་དུ་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ་དང་། རྒྱ་རིགས་མང་གཙོ་དོན་གཉེར་བ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་མི་རིགས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཁག་ཀྱི་བཟུང་སྦྲེལ་གྱི་ཐོག་ནས་དྲག་གནོན་དེ་དག་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་ལས་འགུལ་སོགས་སྤེལ་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ། ནི་དྷར་ལེནྜ་གི་རྒྱལ་སར་དེ་ལྟ་བུའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དེ་ཐེངས་དང་པོ་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཀྱི་འདུགད་དུང་ཁེ་ན་ཌའི་ཁུལ་དུ་བོད་མི་རྣམས་ནས་ངོ་རྒོལ་ཁྲོད་བོད་མི་ ༧ ནས་ཞི་བདེའི་རྒྱང་རྒྱུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་ཁྲོད་ནས་ཁེ་ན་ཌས་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་ཡོང་ཆེད་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ Turkey རྒྱལ་ས་ Istanbul ནང་དུའང་དེ་འབྲེལ་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་འདུགགཞི་རྩའི་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་སྲིད་གཞུང་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ནམ་ཡིན་ལ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་དང་། ད་བར་རྒྱལ་སྟོན་ཐེངས་ ༧༣ པ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།    

ཇི་ཝར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ འཚོགས་བཞིན་པ་དང་བསྟུན་ཕྱི་ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ Society for Threatened people ཞེས་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་གོ་སྒྲིག་འོག་འདི་ག་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཞིག་ཏུ་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་གནོན་འོག་ཡོད་པའི་བོད་དང་ཤར་ཏུར་ཀི་སིཐན་ནང་མང་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་སྟངས་སྐོར་ཟུར་ཚོགས་གནང་ཡོད། སྐབས་དེར་སུད་སིར་གནས་བཞུགས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་ཟུར་མགོ་ལོག་འཇིགས་མེད་ལགས་གདན་ཞུས་ལྟར་ཐེངས་དེའི་ཟུར་ཚོགས་ཐོག་ལྷན་ཞུགས་གནང་སྟེ་དེ་སྔ་རྒྱ་ནག་གི་བཙོན་ཁང་དཀའ་སྡུག་མྱངས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས། ལྷག་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ངང་སྲིད་བྱུས་འདྲ་མིན་ལག་བསྟར་བརྒྱུད་བོད་མིིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང། སྐད་ཡིག བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་པ་སོགས་བོད་མིའི་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོང་ཐང་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་བཅས་ཐེར་འདོན་དང། ད་ལྟའི་ཆར་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ནང་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཀླད་ཀོར་ཟེར་བའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་སྤྱོད་ནས་བོད་མིའི་ཐོག་སྔར་ལྷག་དམ་དྲག་དང་དྲག་གནོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཛ་དྲག་གི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་རྣམས་ཆེེས་མངོན་གསལ་གནང་བའི་ཐོག་ནས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གནས་སྟངས་ཐོག་དོ་སྣང་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འོག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་འགན་འཁུར་ཏེ་དུས་ཐོག་ཏུ་སྨན་བཅོས་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་སྦྱོར་སྤྲོད་ཡོང་ཆེད་རྒྱ་ནག་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲོད་དེ་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་གནང་དགོས་ཞེས་ནན་སྐུལ་གནང་ཡོད། རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་ ༥༡ ཐོག་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ལས་འཆར་དོ་དམ་བསྟན་འཛིན་ཟླ་བ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཡོད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་མིང་ཐོག་ནས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་རྒྱ་སྐད་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་གཏན་འབེབས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་སློབ་གཉེར་གནང་སའི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་བཙན་དབང་གིས་སྒོ་བརྒྱབ་བཅུག་པ་དང་། བོད་པའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་རིག་གནས་སྨྲ་བ་རྣམས་འཛིན་བཟུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་བར་མ་ཟད་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཁྱབ་གདལ་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བོད་མིའི་ཐོག་སྔར་ལས་དམ་དྲག་ཆེས་ཆེར་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་བབ་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་ཡོད་པ་སོགས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་སྙན་སེང་ཞུས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་བ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་གཞུང་གི་ལས་དོན་ཐོག་ཐོབ་ཐང་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་སྒོ་བརྒྱབ་པ་དང་བསླབ་གཞི་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་སྒྱུར་བཞིན་པའི་ལས་དོན་མཐའ་དག་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་ཐབས་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བསྐྱར་ནན་ཞུས་འདུག

རང་དབང་དང་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་མཁན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྟོན་གྱི་ཉིན་མོ་སྔ་སྣུར་ལ་ཐེ་ཝན་ནང་ཡོད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་འགས་ལས་འགུལ་སྤེལ་སོང་།སང་ཉིན་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༡ ཉིན་མོ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༧༣ འཁོར་བའི་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་དེ་བཞིན་རིང་མིན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ཉི་ཤུ་པ་འཚོགས་གྲབས་དང་བསྟུན། དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཕྱག་ཚོད་ ༡༠ ཐོག་ཐེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་མདུན་དུ་བོད་དང་ཐེ་ཝན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གིས་གཙོ་འགན་བཞེས་ཏེ་གཞུང་འབྲེལ་མིན་པའི་ཚོགས་པ་མང་དག་ཅིག་མཉམ་རུབ་ཐོག་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ནམ་ཡང་བློས་བཏང་གནང་མི་སྲིད། རྒྱ་ནག་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་ཞེས་པའི་འཕྲེད་དར་བསྣམས་ནས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་གནང་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཉིན་རྒྱབ་ཏུ་ཐེ་པིར་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་དངུལ་ཁང་མདུན་དུ་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་གཏམ་བཤད་སྤེལ་བ་དང་ཕྱི་དྲོའང་དེ་འབྲེལ་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཡོད།ཚོགས་པ་ཁག་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་གསར་འགོད་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཅིག་སྡུད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཡུན་རིང་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་རང་དབང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་ཐེ་ཝན་ལ་མུ་མཐུད་འཇིགས་སྐུལ་དང་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་སོགས་སྤྱོད་ནས་ཐུབ་ཚོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་སྟབས་རང་དབང་དང་ཞི་བདེ་ལ་དགའ་མོས་གནང་མཁན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དོན་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་རྒྱ་ནག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་རྒྱུ་དམ་བཅའ་བཞག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་མི་གཅིག་དབང་སྒྱུར་རིང་ལུགས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་རྡོག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་གདོང་ལེན་གནང་དགོས་ཞེས་གསུངས་འདུག གཞུང་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་རྡོག་རོལ་བཏང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་རིམ་པ་གནང་ཁག་རྒྱ་གཞུང་གི་ངོས་ནས་ངོས་ལེན་རྩ་བ་ནས་བྱེད་ཀྱི་མེད་པའི་ཁར་རྒྱ་ནག་གིས་ཡར་རྒྱས་ལ་ཁག་དཀྲི་བྱས་ཏེ་བརྩི་མེད་རྡོག་རོལ་གཏོང་བཞིན་པ་ལས་ང་ཚོས་མུ་མཐུད་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་དང་། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་གདོང་ལེན་ཆེད་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་ཚོ་ངེས་པར་དུ་མཉམ་ལས་གནང་དགོས་པ་དང་རྒྱ་ནག་ལ་མགོ་བཏགས་ནམ་ཡང་ཞུ་རྒྱུ་མེད་ཅེས་གསུངས་འདུག ཐེ་ཝན་དང་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་གཞོན་པ་བཀྲིས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས་འདི་ག་རླུང་འཕྲིན་ཁང་ལ་ཐེ་ཝན་གྱི་ལས་འགུལ་སྐོར་གསུངས་དོན། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་བར་དབང་ཤུགས་དང་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་སྤྱོད་ནས་འཁྱོག་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་གནོན་ཤུགས་སོགས་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ནའང་ད་ཆ་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བྱུས་ངན་སོགས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་སྟབས་སྔོན་ལྟར་གནས་མེད་པ་དང་སྒོས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་ཐོག་མུ་མཐུད་ཕྱག་ལས་གནང་གལ་ཆེ་བར་མ་ཟད་ལྷག་དོན་ཞི་ཅིན་ཕིང་སྲིད་འཛིན་གྱི་གོ་གནས་ལ་མུ་མཐུད་གནས་མི་གནས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལ་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད་པས་བོད་ཀྱི་མི་རབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགན་གཙོ་བཞེས་ཐོག་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་སླད་སྐུ་ལས་སྐྱོན་དགོས་ཞེས་གསུངས་ཡོད།

ཨ་རི་ནང་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ Pew Research Center ཞེས་པའི་ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ལ་རྒྱ་ནག་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཇི་ཡོད་དང་འབྲེལ་བའི་དཔྱད་ཞིབ་གནང་བའི་གྲུབ་དོན་ལ་འདས་པའི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་རྒྱ་ནག་ཐད་མང་ཚོགས་ཀྱི་གཟིགས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཞན་དུ་སོང་ཡོད་པ་བཀོད་འདུག རིང་མིན་ཟླ་བ་རྗེས་མའི་ཚེས་ ༡༦ ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ ༢༠ པ་འགོ་འཛུགས་དང་བསྟུན་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲིད་འཛིན་ལས་ཡུན་གསུམ་པ་འཛིན་ངེས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་པ་དང་རྒྱ་ནག་གི་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་འཕེལ་བཞིན་པ་དེར་ལྷོ་ཨ་མི་རི་ཀ་དང་ཨ་ཕི་ར་ཀ། དེ་བཞིན་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གཅིག་གིས་བཟང་ཕྱོགས་ཐོག་ནས་གཟིགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཨ་རི་དང་ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ། ཉི་ཧོང་སོགས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གཅིག་གིས་རྒྱ་ནག་དེ་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་ཁ་སང་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་འདོན་སྤེལ་གནང་བའི་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ནང་། དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ནས་ ༢༠༡༧ བར་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡར་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དག་ནང་རྒྱ་ནག་ཐོག་ལྟ་སྟངས་དེ་ཕྲན་བུ་ཞན་པོ་ཡོད་ཀྱང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་དམག་དོན་ཤུགས་རྐྱེན་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁྲོད་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ དང་ ༢༠༢༠ ལོར་རྒྱ་ནག་ཐོག་གཟིགས་སྟངས་ཆེས་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་ཡོད་སྐོར་བཀོད་འདུག གཙོ་བོ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཁྱེར་ཝུ་ཧན་ Wuhan ནས་ཆེས་ཐོག་མར་མཆེད་པའི་ཏོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གློ་ཚད་གསར་པའི་ནད་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ལ་སྟངས་འཛིན་ལེགས་པོ་བྱས་མེད་པའི་གནས་སྟངས་དང་ཨ་རྒྱ་གཉིས་དབར་ཚོང་འབྲེལ་ཐད་གདོང་ཐུག དྲག་ཤུལ་ཅན་གྱི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས། དེ་བཞིན་ལྷོ་རྒྱ་ནག་རྒྱ་མཚོ་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་དམག་སྟོབས་ཆེ་རུ་བཏང་བ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལས་གཟིགས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཇེ་སྡུག་ཏུ་སོང་བར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག་པ་དང་ཆབས་ཅིག ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ། དབྱིན་ཡུལ་བཅས་ཀྱི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་ནས་རྒྱ་ནག་ཐོག་ལྟ་སྟངས་དེ་ལོ་རེ་བཞིན་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པར་གཟིགས་སྣང་ཡོད་མཁན་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ཇེ་འཕར་འགྲོ་མུས་ཡིན་པར་ཆེས་གསལ་གནང་འདུག Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་རྒན་པ་ལྕམ་སྐུ་ Laura Silver ལགས་ཀྱིས་ Reuters གསར་ཁང་ལ་འཛམ་གླིང་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་རྒྱས་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚོའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་གོ་ལ་སྤྱིའི་འགན་འཁུར་གྱི་གདེང་སྤོབས་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་གཟིགས་སྟངས་ཤིག་ཡོད་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག་ལ། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་གཙོ་གྱུར་ཁེ་ན་ཌ་དང་ཉི་ཧོང་། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་བཅད་ནས་ཨ་རི་དང་ཚོང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་བྱང་ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་དང་ཚོང་འབྲེལ་ལས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་དེ་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ནའང་། ཨིཛ་རེལ་དང་མ་ལེ་ཤ་ཡ། སིངྒ་པུར། ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སོགས་མང་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་དང་མཉམ་དུ་ཚོང་འབྲེལ་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་ཐབས་གནད་ཆེར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག རྩ་བའི་ Pew ཉམས་ཞིབ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་རེས་གཟའ་ལྷག་པར་ཨ་རིས་གཙོས་པའི་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཕལ་མོ་ཆེས་རྒྱ་ནག་ཐོག་གཟིགས་ཕྱོགས་ཇེ་ཞན་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་དགོངས་འཆར་ཡོད་པའི་དཔྱད་ཞིབ་གྲུབ་དོན་དཔར་བསྐྲུན་གནང་རྗེས་ཕྱི་ཉིན་དེར་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་མགྲིན་ཚབ་པ་ Wang Wenbin ཡིས་རྒྱུན་གཏན་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་བརྒྱུད་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་དཔར་བསྐྲུན་གནང་བའི་རྒྱ་ནག་ལ་གཟིགས་སྟངས་ཀྱི་གྲུབ་དོན་ལ་ངོས་ལེན་མེད་པ་དང་དེས་གོ་ལའི་མི་འབོར་མང་བའི་དགོངས་འཆར་མཚོན་གྱི་མེད་པར་དགག་པ་བྱས་འདུག་པར་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་མང་ཚོགས་ཐེར་འབུམ་ ༡།༤ ཡིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གུས་བརྩི་ཞུ་བཞིན་ཡོད་སྐོར་བཤད་འདུག པར་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱ་ལས་བཏུས།