བོད།

སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐོག་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་ཀྱིས་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གླེང་སླེང་གནང་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཞུ་འབོད་དང་གླེང་སློང་ཞུས་འདུགཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༣༡ ནས་སུད་སི་དབྱར་དུས་གྲོས་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་དང་བསྟུན་ཟླ་བ་འདིའི་ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་རྒྱལ་ས་སྦན་ལ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ཞིག་ཏུ་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་ཚོགས་འདུ་དང་པོ་དེ་བསྐོང་གནང་ཚོགས་འདུག་ཅིང། སྐབས་དེར་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ Walder Nicolas ལགས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་འོག་ཕྱག་སྦྲེལ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འདུ་འཛོམས་སར་སུད་སི་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་གཙོས་སུད་བོད་མཐུན་གྲོགས་དང། དེ་བཞིན་ཡོ་རོབ་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་མཐུན་ཚོགས་བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ནས་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་གླེང་སླེང། རིང་མིན་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཚོགས་རྒྱུའི་དགུན་དུས་ཨོ་རྩེད་འགྲན་རྩོད་སྐོར། སུད་སི་ནང་ཡིག་ཆ་མེད་པའི་བོད་ཀྱི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གནད་དོན་སྐོར་གྲོས་བསྡུར་གནང་འདུགསྤྱིར་འདི་ལོའི་དཔྱིད་དུས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་སུད་སི་ནང་གནས་སྡོད་བོད་མི་ཐད་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ལྐོག་མྱུལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་དོན་ཐོག་སུད་སི་གཞུང་ནས་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་འགན་ལེན་གནང་རྒྱུ་དང། སུད་སི་གཞུང་ནས་རྒྱ་ནག་དབར་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གྲོས་མོལ་ཚོགས་འདུ་དང་འབྲེལ་སུད་སི་གཞུང་ནས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཞིབ་ཕྲ་སྙན་ཐོ་ཕུལ་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་གཉིས་མང་མོས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད།རྩ་བའི་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་དེ་ལོ་ལྟར་ལོ་གཅིག་ནང་ཐེངས་གཉིས་ཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ད་རེས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ད་ཆར་སུད་སི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ནང་སུད་སི་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གྲངས་ ༣༣ ཡོད་པ་རེད་འདུག

ཨ་རིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལྟ་ཞིབ་སྙན་ཐོའི་ནང་ UNESCO འམ་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ཚན་རིག རིག་གཞུང་སྡེ་ཚན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་འོག་ཏུ་འཛམ་གླིང་གི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་དེ་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ལྷུང་བའི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་དེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ལོ་ངོ་ ༡༣༠༠ ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ལྷ་སའི་ཇོ་ཁང་ངམ་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགWorld heritage watch ཞེས་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་གནང་མཁན་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལོའི་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལྟ་ཞིབ་ཅེས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཀྱི་སྙན་ཐོ་དེ་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༦ སྟེ་ཁ་ཉིན་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་སྤེལ་འདུག་པ་དང་། སྙན་ཐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་དཔྱད་ཞིབ་གྲུབ་དོན་ཁག་ཅིག་བཀོད་པ་མ་ཟད་དེའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཏོག་དབྱིབས་གཉན་རིམས་ཁྱབ་གདལ་ཁྲོད་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་ནང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་ཇོ་ཁང་གི་མདུན་དུ་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་དབྱིབས་ལྡན་པའི་ལྡིང་ཁང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་གསར་པ་གཉིས་སྤེལ་འགོ་བཙུགས་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་གནང་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་སྙན་ཐོར་ད་དུང་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁང་བཀོད་བཟོ་རིག་ཁག་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་བའི་ལྡིང་ཁང་གི་ལས་གཞི་གསར་པའི་ཁྲོད་ཇོ་ཁང་གི་ཞུགས་སྒོ་བཀག་པ་དང་། གཞན་ཡང་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་གཡས་གཡོན་ས་གནས་འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཁག་ཅིག་ཆེད་གསལ་གནང་བའི་ཁོངས་སུ་ལྷ་སའི་གྲོང་སྡེ་རྙིང་པར་ཚོང་ལྟེ་ཆེ་བ་གཉིས་འཛུགས་སྐྲུན་དང་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ལོ་གསར་གྱི་ཚེས་ ༢ དང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༧ ཉིན་གྱི་དགོང་དྲོར་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མེ་སྐྱོན་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་ལན་འདེབས་ཐུབ་མེད་པའི་གནད་དོན་བཀོད་འདུགརྒྱ་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༡༨ ནས་འཛམ་གླིང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཡིན་པའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་ཁྱབ་ཚད་ཁ་གསལ་གཏན་འབེབས་མེད་པ་མ་ཟད་ད་བར་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འཆར་ཞིག་ཡིན་པར་ཁ་གསལ་མེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་འདུག གཞི་རྩའི་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལྟ་ཞིབ་ཁང་ནི་ཁེ་མེད་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཞིག་དང་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ནས་ཚོགས་སྡེ་ ༡༥༠ ལྷག་དང་མཉམ་ལས་གནང་གི་ཡོད་ཅིང་། དེའང་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གཏོར་བཤིག་ལས་དོན་འགོག་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ནང་གསལ་ལྟར་ན་འཛམ་གླིང་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པ་དེ་བཞིན་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་དེ་གའི་སྲུང་སྐྱོབ་འོག་ཡོད་པའི་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་འཛིན་སྐྱོང་སྐོར་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་འཆར་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་གོ་སྐབས་དེ་དང་བསྟུན་བོད་ཀྱི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་དེ་ཉེན་ཁའི་ནང་དུ་ལྷུང་བར་ངོས་འཛིན་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།

ཁ་ཉིན་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༥ ཉིན་ནི་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོ་ཡིན་པ་དང་བསྟུན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཚོགས་པ། Centre for Himalayan Asian Studies and Engagement གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ནང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་གཏོར་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བའི་རྐྱེན་དེས་ཨེ་ཤེ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དཀའ་ངལ་གང་འཕྲད་མིན་དང་འབྲེལ་བའི་དྲ་ཐོག་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཚོགས་འདུག བགྲོ་གླེང་དེའི་ཐོག་ཨོ་གླིངགི་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་བ་སྐུ་ཞབས་ Gabriel Lafitte དང་བོད་རིག་པའི་མཁས་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས།  JNU གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་གི་སྐུ་ཞབས་ Milap Chand Sharma ལགས།  དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཚན་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་འཛམ་ལྷ་བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས།  དབུས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་དྲུང་ཆེ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས།  Centre for Himalayan Asian Studies and Engagement ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་རྩོམ་པ་པོ་དང་གསར་འགོད་པ་སྐུ་ཞབས་Vijay Kranti ལགས།  Aayushi Ketkar ལགས་བཅས་ནས་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Vijay Kranti ལགས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ཕྱག་རོགས་ Anjali Mishra དང་ལྷན་བགྲོ་གླེང་གི་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ།   རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་གནད་དོན་ཐད་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚོས་འཕྱི་མ་དྲག་པའི་སྔ་རོལ་དུ་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་ཅེས་པའི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཕུལ་འདུག་པ་དང་།  དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་གང་བྱུང་སྔོག་འདོན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆེན་གཏོང་བཞིན་པ་དང་།  ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་དེས་ད་ཆ་བོད་ཙམ་མིན་པར་བོད་ཀྱི་ཆུ་གཙང་ཆུ་ཁག་ལ་བརྟེན་པའི་ཨེ་ཤེ་ཡ་གཙོས་ཡང་སྒོས་འཛམ་གླིང་སྤྱིར་ཉེན་ཁར་བསྒྱུར་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག  ལྷག་པར་དྲ་ཐོག་གི་བགྲོ་གླེང་དེའི་ཐོག་ཚོགས་ཞུགས་པ་རྣམས་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ཆུ་མཛོད་གསར་རྒྱག་གིས་་གློག་དང་ཆུ་འཐེན་པ་དེས་ས་འགུལ་དང་རི་ཉིལ་་སོགས་ཀྱི་གོད་ཆག་བསྟུར་མར་བྱུང་དང་འབྱུང་ཉེན་ཡོད་སྐོར་ཚང་མས་ཞལ་གཅིག་གྲགས་ཀྱིས་གསུངས་འདུག་ལ།  གཞན་ཡང་བོད་དེ་ས་ཁུལ་ཆ་ནས་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་བས།   འཛམ་གླིང་ནས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་འགྲོ་བཞིན་པ་དེར་སྣང་མེད་དུ་མི་གཏང་བ་དང་།   ལྷག་པར་ཆུ་རག་རྒྱག་རྒྱུ་དང་ཆུ་བོ་ཁ་བསྒྱུར་བ་དེས་བོད་ཀྱི་ཆུ་བོར་བརྟེན་མཁན་ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་ཐེར་འབུམ་གཉིས་ལྷག་གི་འཚོ་བར་ཤུགས་རྐྱེན་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས།  རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བཞིན་པའི་ཐད་འཕྱི་མ་དྲག་པའི་སྔོ་རོལ་དུ་ཐུགས་སྣང་གནང་དགོས་ཅེས་གསུངས་འདུག དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་སྐུ་ཞབས་ Gabriel Lafitte ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་འགོ་ཁྲིད་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཁུལ་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་་ཡོད་པ་དེ་ལྟར་ཡང་།  ཕྱོགས་གཞན་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག  ལྷག་པར་རྒྱ་ནག་གིས་དེ་སྔ་བོད་བཙན་འཛུལ་བྱེད་སྐབས་རྒྱ་ནག་ནས་བོད་དེ་བཞིན་ཡར་རྒྱས་མ་ཕྱིན་པ་དང་ས་ཁུལ་སྐྱོ་བོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དང་།  ཡང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཐད་བོད་དེ་བཞིན་བེད་མེད་དང་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་ཕན་ཐོག་བྲལ་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱང་།  རིམ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དེ་རིན་ཆེན་གཏེར་ཁ་འབྱུང་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་པའི་ལྟེ་གནས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་གྱིས་གང་ལྟར་ལོ་ངོ་བདུན་ཅུའི་ནང་རྒྱ་ནག་ནས་བོད་ཐད་ལྟ་ཚུལ་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག་པ་མ་ཟད།  ད་ཆ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་གྱིས་བོད་སླད་མར་སྐམ་ས་ལྟ་བུར་ཆགས་པར་ཞེད་སྣང་འདུག་ཅེས་གསུངས་འདུག མ་ཟད།  སྐུ་ཞབས་ Claude Arpi ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་རང་གི་ཁེ་ཕན་ཆེད་བོད་ཀྱི་ཆུ་བོ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ།  རྒྱ་ནག་གིས་ད་ཆ་ཡར་ཀླུངས་གཙང་པོར་ཆུ་མཛོད་ཆེ་གྲས་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་གསར་པར་དམིགས་བཞིན་པ་དང་།  ལས་གཞི་གསར་པ་དེས་ས་ཁུལ་དེའི་སྣོད་བཅུད་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཕོག་ངེས་ཡིན་པ་མ་ཟད།  ས་ཁུལ་དེའི་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་འཇགས་ལའང་ཉེན་ཚབས་ཇེ་ཆེར་འགྱུར་ངེས་ཡིན་པར་གསུངས་འདུག  གཞན་ཡང་སྐུ་ཞབས་ Milap Sharma ལགས་ཀྱིས། རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ཆུ་མཛོད་ཆེ་གྲས་བརྒྱབས་པ་དེ་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་ཏེ་ས་འགུལ་སོགས་འབྱུང་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་མ་ཟད།   ས་འགུལ་བྱུང་བའི་སྐབས་རྐྱེན་ངན་ཚབས་ཆེན་ཡོང་ངེས་ཡིན་པ་གསུངས་འདུག    ད་དུང་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་ཀྱི་གནས་བབ་དུས་ཐུང་ནང་འགྱུར་བ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད།   རྒྱ་ནག་གིས་བཟོ་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་རྐྱེན་གྱིས་བོད་མཐོ་སྒང་གི་གཏན་འཁྱགས་ཆགས་རོམ་གང་མགྱོགས་ཞུ་བཞིན་པ་དང་ཆབས་ཅིག   ད་ཆ་མེ་འཁོར་སོགས་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་དང་འབྲོག་པ་གནས་སྤོར་གྱིས་སྲིད་བྱུས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ཇེ་སྡུག་བཏང་ཡོད་པར་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་དང་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་གང་བྱུང་སྔོག་འདོན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་དེས་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་བོད་ནང་རི་ཉིལ་དང་གངས་རུད།  དེ་བཞིན་ས་རུད་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་ངན་ཇེ་མང་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དཔྱད་ཞིབ་པ་ཚོས་གསུངས་ཀྱི་ཡོད་རེད།   བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས།  ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོར་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཁུལ་དུ་འབྲི་ཆུ་གཙང་པོར་ས་རུད་བྱུང་བའི་སྐབས་རི་ཉིལ་གྱིས་དཀའ་ངལ་འཕྲད་ཡོད་པ་དང་།  སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་གི་མྱུར་སྐྱོབ་ཚན་པ་རྣམས་ཉིན་གྲངས་ལྔ་པར་མ་གཏོགས་འབྱོར་མེད་པ་དང་།  དེ་མཚུངས་ཀྱིས་གོད་ཆགས་སླར་ཡང་ཉིན་གྲངས་ ༢༣ རྗེས་བྱུང་ཡོད་པས།  རྒྱ་ནག་ནས་ཆུ་མཛོད་སོགས་རྒྱག་ཐུབ་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་ནའང་གོད་ཆགས་སོགས་བྱུང་བའི་སྐབས་དེར་གདོང་ལེན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་སྐོར་གསུངས་འདུག  གཞན་ཡང་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱིས།  རྒྱ་ནག་ནས་འབྲོག་པ་བཙན་དབང་གིས་སྤོར་བཅུག་པའི་ཐོག་འཛུགས་སྐྲུན་གསར་རྒྱག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་།  འབྲོག་པ་གནས་སྤོར་བཅུག་པ་དེས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ལམ་ལུགས་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་བཞིན་པ་མ་ཟད།   བོད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་དུ་ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་དང་རང་བྱུང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན།  དེ་བཞིན་འབྲོག་པ་བཙན་དབང་གིས་གནས་སྤོར་གྱིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྤྱིར་ཤུགས་རྐྱེན་ཚབས་ཆེན་སྤྲོད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།  ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་རྐྱེན་དེང་སྐབས་བོད་ནང་དུ་རང་བྱུང་གོད་ཆགས་སོགས་ཇེ་མང་དང་འཁྱགས་རོམ་གྱི་ཞུ་ཚད་ཇེ་མྱུར་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད་འདུག tSAM 07  

རྒྱ་ནག་གཞུང་་གིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྷ་ས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ཉེ་འགྲམ་སྟེ་ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་བར་གྱི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་དེ་འདི་ལོ་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་དབུ་འབྱེད་བྱ་གཏན་འཁེལ་འདུགདེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་བརྒྱུད་ལམ་ཐོག་ཐོན་པའི་གནས་ཚུལ་ནང་གསལ་ལྟར་ན། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པ་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ ༡༠༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་འཆར་དང་འབྲེལ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ལ་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ལྷ་ས་ནས་ཉིང་ཁྲི་བར་སྤྱི་ལེ་ ༤༣༥ ལྡན་པའི་ལོ་བདུན་ཅན་གྱི་ལས་གཞི་ཡོངས་སུ་མཇུག་བསྡུས་ཏེ་དབུ་འབྱེད་བྱེད་རྒྱུ་དང་འབྲེལ། ཟླ་བ་དེའི་ཚེས་ ༣༠ ཉིན་ལྕགས་ལམ་དེའི་ཐོག་གློག་སྐུད་གྱི་མེ་འཁོར་འགྲུལ་བཞུད་དངོས་སུ་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད་འདུག རྩ་བའི་ལྷ་ས་ནས་ཉིང་ཁྲི་བར་གྱི་མེ་ཁོར་ལྕགས་ལམ་གྱི་ལས་གཞི་འདི་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོར་འགོ་བཙུགས་ཤིང་། བོད་ནང་གློག་སྐུད་ཀྱི་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་ཐོག་མ་དེ་ཆགས་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། ལས་གཞི་དེའི་ཆེད་དུ་རྒྱ་མིའི་སྒོར་མོ་ཐེར་འབུམ་ ༣༧ ཙམ་གྱི་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ཡོད་པ་རེད་འདུག ལས་གཞི་དེ་བཞིན་རྒྱ་གཞུང་གི་དབྱེ་བའི་བོད་ཀྱི་ཟི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁྲིན་ཏོའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཉིང་ཁྲི་བརྒྱུད་ལྷ་ས་བར་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་དང་། ལས་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་ཕྱི་ལོ ༢༠༣༠ བར་འགྲུབ་རྒྱུར་དམིགས་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། ཆུ་ཚོད་གཅིག་ལ་སྤྱི་ལི་ ༡༢༠ མགྱོགས་ཚད་ཐོག་ཤར་གཏོང་བྱེད་རྒྱུའི་ལྕགས་ལམ་དེས་ད་ལྟ་ཁྲིན་ཏོའུ་ནས་ལྷ་ས་བར་གཞུང་ལམ་བརྒྱུད་ཆུ་ཚོད་ ༣༦ འགོར་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ཆུ་ཚོད་ ༡༢ ནང་དུ་འབྱོར་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད་འདུག ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལས་ཡུན་འགོ་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་། བོད་ནང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ། ས་མཚམས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྒྱ་ལམ། གནམ་ཐང་དང་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ལས་གཞི་གཙོ་བོའི་གྲས་སུ་བཞག་པའི་ཁྲོད། ཉེ་ཆར་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་སྲུང་གི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཁག་ལ་གཞིགས་ན། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དབར་ལོ་མང་ནས་རྩོད་རྙོག་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཤར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་གྱི་འཕགས་བོད་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་གྱི་ཉེ་འགྲམ་དུ་དེང་དུས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལྡན་པའི་གྲོང་ཚོ་གསར་པ་གསུམ་ཙམ་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། འབྲུག་ཡུལ་དང་འབྲེལ་བའི་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དུ་གྲོང་ཁྱེར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་མ་ཟད། འབྲུག་གི་ས་ཁུལ་ནང་དུ་ཁྲིམས་བརྒལ་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་གྲོང་ཚོ་འཛུགས་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་གྱི་འབྲས་ལྗོངས་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དུའང་གྲོང་ཚོ་གསར་རྒྱག་བྱེད་བཞིན་པ་མངོན་གསལ་གནང་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་རྒྱ་གར་གྱི་ཨ་རུ་ན་ཅལ་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་ནས་སྤྱི་ལེ་ ༡༦ ཙམ་ལས་མེད་པའི་ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་བར་དུ། རྒྱ་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་མེ་འཁོར་ལྕགས་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་ཟིན་པ་དང་། དེ་སྔོན་རྒྱ་ལམ་དང་། གནམ་ཐང་ཡང་འཛུགས་སྐྲུན་ཟིན་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་པ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ངོས་ནས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ས་མཚམས་ས་ཁུལ་ཉེ་འགྲམ་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་དེ་དག་ལ་དོགས་གཞི་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་ལྟ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་འབྲེལ་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་། ས་མཚམས་ས་ཁུལ་དེ་དག་བར་དུ་རྒྱ་ལམ་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་བཙུགས་ཟིན་ཡོད་པ་རེད། དེའི་བར་ན་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། དེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞིབ་པ་རྣམས་ནས་བོད་ཀྱི་ཚོར་རྣོ་བའི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་པའི་བོད་མཐོ་སྒང་ཐོག་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་བ་དེ་དག་གིས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་ཕོག་གཏོང་གི་ཡོད་སྐོར་གསུངས་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་ལ་བོད་ནང་འཛུགས་སྐྲུན་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་ཞུ་གཏུགས་གནང་མུས་ཡིན་པ་རེད།

རྒྱ་གཞུང་གིས་དབྱེ་བའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མགོ་ལོག་ཁུལ་རྨ་སྟོད་ཕྱོགས་སུ་རིམ་པ་ ༧་༤ ཅན་གྱི་ས་འགུལ་ཞིག་བརྒྱབས་ཏེ་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁང་པ་རྡིབ་པ་དང་གཞུང་ལམ་ལམ་འགག་པ། ཟམ་པ་རྡིབ་པ་སོགས་བྱུང་བ་མ་ཟད་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཅིག་ཏུ་མི་གསུམ་གྱི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་དང་མི་ཉེར་བརྒྱད་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཕོག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་འདུག ཁ་སང་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྱི་བོད་ནང་གི་ནམ་གུང་ཡོལ་ཆུ་ཚོད་༢་༤ སྟེང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མགོ་ལོག་ཁུལ་རྨ་སྟོད་རྫོང་ལ་སའི་གཏིང་རིམ་སྤྱི་ལེ་ ༡༧ གྱི་མཚམས་ནས་ཡོང་བའི་རིམ་པ་ ༧་༤ ཅན་གྱི་ས་ཡོམ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་ས་ཡོམ་ཁྲོད་ཁང་ཁྱིམ་ ༡༩༢ ལྷག་ཙམ་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཐེབས་འདུག མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་དྲ་བའི་ནང་བཀོད་པར་གཞིགས་ན། དེ་རིང་ཚེས་ ༢༢ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་བར་དུ་རྨ་སྟོད་དང་རྨ་ཆེན་རྫོང་ཁོངས་ནས་བསྡོམས་པའི་ས་གནས་ཀྱི་མང་ཚོགས་བརྒྱད་ལ་རྨས་སྐྱོན་ཡང་ཕོག་ཡོད་ཅིང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁང་པ་དང་ཕྱུགས་ར་ཁག་ལ་རྡིབ་སྐྱོན་ཤོར་བ། དེ་བཞིན་དུ་ལམ་དང་ཟམ་པ་སོགས་ལ་ཡང་གཏོར་བརླག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་འདུག མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་དཔོན་རིགས་མཱ་ཡུས་ཧུའུ་ཡིས་རྨ་སྟོད་རྫོང་མཁར་དང་མཛོ་རྒན་ར་བར་གྲོང་རྡལ། རྨ་ཆུ་ཡུལ་མཚོ་བཅས་ཀྱི་ཡོམ་ཤུགས་དང་། ཟི་ལིང་གི་ཡོམ་ཤུགས་ཅུང་ཆེ་བ་ལ། ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ནས་ས་ཡོམ་བྱུང་བ་ཚོར་ཐུབ་འདུག དེ་རིང་གི་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་ ༡༠་༥༠ བར་དུ་ཁྱོན་བསྡོམས་ས་ཡོམ་ཆུང་ངུ་ཐེངས་ ༤༥༣ བྱུང་བ་དང་། རིམ་པ་གསུམ་པའི་ཡན་ཐེངས་ ༤༥ དང་། རིམ་པ་བཞི་པའི་ཡན་ཐེངས་ ༨ རིམ་པ་ལྔ་པའི་ཡན་ཐེངས་ ༡ བཅས་བྱུང་བ་མ་ཟད་ཆེས་མཐོ་ཤོས་རིམ་པ་ ༥་༡ རེད་འདུག

རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་དེ་རིང་སླར་ཡང་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་བརྒྱུད་༡༩༥༡ནས་ད་བར་གྱི་བོད་བཅིངས་གྲོལ་དང་འཛུགས་སྐྲུན། དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་ཚུལ་བཅས་བཤད་པ་མ་ཟད། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་དེ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོག་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་གྱི་འཁྱོགས་བཤད་བྱས་འདུགདེ་ཡང་རིང་མིན་ཕྱི་ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༣ ནི་དེ་སྔ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་བཙན་དབང་གི་འོག་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ ཞེས་པར་མིང་རྟགས་བཀོད་དུ་བཅུག་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཉིན་མོ་དེ་བོད་ལ་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་བཏང་བར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ལ་འཁེལ་གྱི་ཡོད་པ་དང་བསྟུན། དེ་རིང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་དྲིལ་བསྒྲགས་ཚན་པས་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིང་དུ་བོད་དོན་སྐོར་ལ་སླར་ཡང་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་ཞིག་འདོན་སྤེལ་བྱས་པ་དང་ཆབས་ཅིག དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་གཙོ་བྱས་པའི་རྒྱ་ནག་མི་མང་ཡོངས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཅིག་སྒྲིལ་དང་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མུས་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས་པ་དང་རྒྱ་ནག་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ནུབ་ཕྱོགས་དཔུང་ཤུགས་དག་ལ་སྔར་ལྷག་གདོང་ལེན་ནན་པོ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་འདུག ཐེངས་འདིའི་ཡིག་ཆའི་ནང་རྒྱ་གཞུང་གིས་འདས་པའི་ལོ་ཡུན་ནང་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་༸གང་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་དེ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོང་བར་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐུན་སྦྱོར་གང་ཡང་གནང་མེད་ལུགས་བཤད་ཡོད་པ་མ་ཟད། གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་འོག་བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་བཏང་མེད་ཚེ། བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་མངོན་འདོད་རྣམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་ཐབས་བྲལ་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཁོར་ཡུག་སྲ་བརྟན་ཞིག་མེད་ཚེ་ས་ཁུལ་དེའི་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གཞུང་། སྣོད་བཅུད་གང་ཡང་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་ཐབས་མེད་པའི་ཁར། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་སྲ་བརྟན་དང་དེ་དག་ལ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་སྤྲོད་རྒྱུར་འགན་ལེན་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་ལོག་བཤད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་དེའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གི་བདག་དབང་འོག་ནས་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་པ་དང་ཆབས་ཅིག ལོ་རྒྱུས་ནང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ན་རིམ་གྱིས་དབུས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཚད་མཐོའི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་རྣམ་པ་གསེར་བུམ་དཀྲུགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་དབུས་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོག་ནས་ཐག་གཅོད་བྱས་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པ་མ་ཟད།རྒྱ་གཞུང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ བར་དུ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ཡང་སྲིད་ཁྱོན་ ༩༢ ནང་པའི་རྒྱུན་སྲོལ་གྱི་ཆོ་གའི་སྒོ་ནས་ངོས་འཛིན་བཀའ་ཁྲོལ་སྤྲད་ཡོད་ཚུལ་ཡང་བཤད་འདུག འོན་ཀྱང་བཞུགས་སྒར་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཉམས་ཞིབ་ཁང་གི་འགན་འཛིན་བསྟན་འཛིན་ལེགས་བཤད་ལགས་ཀྱིས་སྙན་ཐོ་དེར་དགག་ལན་ནན་པོ་བསྐྱོན་ཏེ། རྒྱ་གཞུང་ནས་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་བསྟུད་མར་བཏོན་ནས་བོད་ནང་ཡར་རྒྱས་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་མང་དག་བརྒྱུད་མང་ཚོགས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་རོལ་བ་བཞིན་པར་བསྐྱར་བཤད་ཡང་བཤད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་འདི་ནི་འཁྱོགས་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་ཙམ་ཞིག་ལས། རང་སྐྱོང་དང་ཡར་རྒྱས་བཤད་བཞིན་པ་དེ་དག་དོན་དངོས་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་མེད་པ་མ་ཟད། དེའི་ནང་བོད་མིའི་མངོན་འདོད་གང་དུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དྲི་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པར་ནན་བརྗོད་གནང་སོང་།དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་བར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བར་བོད་དོན་སྐོར་འཁྱོགས་བཤད་དྲིལ་བསྒྲགས་ཀྱིས་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་སྙན་ཐོའམ་ཡིག་ཆ་ཐེངས་ ༡༥ འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས་དོན་གནད་འགག་སྐོར་དང་འབྲེལ་མ་འོངས་པར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་དོན་ཐོག་གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་ཡིག་ཆ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཚེ་དེའི་ནང་ངེས་པར་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ནའི་གནས་ཚུལ་ཙམ་མིན་པར་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་མངོན་འདོད་སེལ་སྒྲུབ་ཐབས་་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་དགོངས་ཚུལ་བཏོན་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཕྱི་ལོ་༡༩༩༢ནས་ད་བར་བོད་སྐོར་འཁོད་པའི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོ་ཐེངས་༡༣འདོན་སྤེལ་དང་དེའི་ནས་གསར་ཤོས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་བོད་ནང་གི་དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱིས་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ཞེས་པའི་དོན་ཚན་བཅུ་ཅན་གྱི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་སྙན་ཐོ་དེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཕྱི་དྲིལ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་འཁྱོགས་བཤད་ལ་དགག་ལན་གནང་བ་དང་འབྲེལ། དོན་ཚན་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་འཁྱོག་བཤད་ལ་ལན་འདེབས་གནང་ཡོད་པ་རེད།

ཡུ་རོབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལཱི་ཐོ་ནི་ཡཱ་ཡི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ངོས་ནས་བོད་ཁུལ་དུ་རང་དབང་གི་རྟོག་ཞིབ་པ་རྣམས་བཀག་རྒྱ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་མངགས་གཏོང་དང་། བོད་མིའི་དབུ་ཁྲིད་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ལྷན་དུ་བོད་རྒྱ་གྲོས་མོལ་བྱེད་དགོས་བའི་སྐུལ་མ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་མང་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་གནང་འདུགདེའང་ལཱི་ཐོ་ནི་ཡཱ་ཡི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཁ་ས་རེས་གཟའ་ཕུར་བུའི་ཉིན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྔ་ཆ་གསུམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ནས་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་དང་། གྲོས་ཆོད་དེ་བརྒྱུད་རྒྱ་གཞུང་ལ་༧གོང་ས་མཆོག་དང་ལྷན་གྲོས་མོལ་ཞུ་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་དང་ལྷན་དུ།་ཧོང་ཀོང་ནང་གི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཁྲིམས་གཞི་ཟེར་བ་དེ་ཕྱིར་འཐེན་གནང་དགོས་པ་མ་ཟད། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ལ་ཞུ་སྐུལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་མི་མང་བཀག་སྐྱིལ་བྱས་ཡོད་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་བ་དང་དེ་བཞིན་ཡུ་རོབ་སྤྱི་མཐུན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་འབྲེལ་ལམ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་དགོས་བའི་འབོད་བརྡ་གསལ་བོར་བསྒྲགས་འདུག གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་ལ་མནར་གཅོད་དང་བཀག་སྐྱིལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས། ཨ་རི་གཞུངདང་དབྱིན་ཡུལ། དེ་བཞིན་ཁ་ན་ཊ་སོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཤིན་ཅང་ནང་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རྩ་མེད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པར་མངོན་གསལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ཡུ་གུར་མི་རིགས་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པའི་གླེང་གཞི་དེར་ངོས་ལེན་བྱས་མེད་པ་རེད། ཁ་ས ལཱི་ཐོ་ནི་ཡཱ་ཡི་གྲོས་ཚོགས་ནང་གྲོས་ཆོད་དེ་གཏན་འབེབས་གནང་སྐབས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་སྲིད་བློན་དང་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་གཉིས་བཞུགས་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་རྣམས་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་ཆོད་དེར་འོས་ཤོག་གི་ལམ་ནས་ཆ་ཤས་བླངས་མེད་པ་རེད་འདུགགྲོས་ཚོགས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་ཆོད་བསྣམས་མཁན། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ Dovile Sakaliene ལགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་མང་གཙོ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས། ང་ཚོ་བཙན་འཛུལ་གྱི་འོག་ཏུ་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ་བསྡད་པའི་ཞེ་ནང་གི་མྱོང་བ་དེ་དག་ནམ་ཡང་བརྗེད་ཐབས་མེད་ཅེས་གཏམ་བཤད་གནང་འདུག རྩ་བའི་ ལཱི་ཐོ་ནི་ཡཱ་རྒྱལ་ཁབ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༠ ནས་ ༡༩༩༡ བར་དུ་ཨུ་རུ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་གྱི་འོག་ཏུ་གནས་མྱོང་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་སྟབས། དེང་སྐབས་ནུབ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་ཁྲོད་དུ་ཨུ་རུ་སུ་དང་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ལ་ལངས་ཕྱོགས་མཁྲེགས་འཛིན་བྱེད་མཁན་གྱི་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། འདི་ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་ལཱི་ཐོ་ནི་ཡཱ་ སྲིད་གཞུང་གིས་ཐེ་ཝན་དང་མཉམ་དུ་ཚོང་འབྲེལ་ངོ་ཚབ་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཤིག་འཛུགས་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་དེ་ཡིས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བསླངས་ཡོད་པ་རེད། ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་ཕྱི་ལོག་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ལ་ཡུ་གུར་མི་མང་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་མི་རིགས་རྩ་མེད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་གྲོས་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱི་བགྲོ་གླེང་རིམ་པའི་ཐོག་ཐག་བཅད་གནང་སྟེ་མངོན་གསལ་གྱིས་དེར་འབྲེལ་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་ཡོད་ཀྱང་། རྒྱ་ནག་གིས་ད་དུང་ཡང་ཁུལ་དེར་ལས་རིགས་ཆེད་སྦྱོང་གི་ལྟེ་གནས་བཙུགས་ཡོད་པ་ལས་མི་རིགས་རྩ་མེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་ནའང་།  ད་ཆ་རྒྱ་ནག་གིས་ཞིན་ཅང་གི་ཁུལ་དུ་མི་མང་བཀག་སྐྱིལ་གྱིས་ཡུ་གུར་མི་མང་གི་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་མཚོན་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་ལ་བཀག་རྒྱ་རིམ་པ་བཟོས་ནས་མི་མང་གི་བསམ་པའི་འཁྱེར་སོ་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་ཐབས་ཀྱི་བཙན་བཀའ་གཏོང་བཞིན་པའི་གནད་དོན་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཡོངས་སུ་ཇེ་གསལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད།

འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧༠ གོང་བོད་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དྲག་པོའི་བཙན་འཛུལ་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་དྲག་པོའི་བསྒྲགས་གཏམ་ཞིག་སྤེལ་བ་དང་འབྲེལ། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་དྲག་གནོན་བྱེད་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་སྐུ་ཚབ་ལྷན་དུ་གྲོས་མོལ་གནང་དགོས་པའི་ཞུ་སྐུལ་གནང་འདུགརྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ Brussels ནས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བའི་ནང་། ཡོ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚོགས་ཆུང་གིས་ཁ་སང་སྤེལ་བའི་སྒྲགས་གཏམ་དེར་འཇར་མན་གཞུང་འཛིན་དང་་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པ། དེ་བཞིན་ལྗང་ཁུ་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེའང་དེ་སྔ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མིར་བཙན་དབང་གི་འོག་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ ཞེས་པར་མིང་རྟགས་བཀོད་དུ་བཅུག་བའི་ཉིན་མོ་དྲན་གསོ་ཆེད་འདོན་སྤེལ་གནང་བ་ཞིག་རེད་འདུག རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གིས་ཡུ་རོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེར་དགའ་བསུ་ཞུས་པ་དང་འབྲེལ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་བར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བཏོན་གནང་མཛད་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་ལག་བསྟར་དགོས་པ་བསྐྱར་ནན་གནང་འདུག རྩ་བའི་འཇར་མ་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམས་ཀྱིས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ དང་འབྲེལ་ནས་སྤེལ་བའི་བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་དུ། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་པེ་ཅིང་དུ་བཞག་པའི་ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་ ༡༧ ཟེར་བ་དེ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་འཐུས་མི་ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཀྱི་གཙོ་བྱས་པའི་སྐུ་འཁོར་རྣམས་ལ་འཇིགས་སྐུལ་བཙན་ཤེད་འོག་ནས་བཞག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གིས་ཉིན་མོ་དེ་བོད་ལ་ཞི་བའི་བཅིངས་གྲོལ་བཏང་བའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དོན་དངོས་གྲོས་མཐུན་དེའི་འབྲུ་དོན་ཡོངས་རྫོགས་རྡོག་རོལ་གྱིས་བོད་མི་རྣམས་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་ཁུལ་གཞན་ནང་མཉམ་བསྲེས་ཀྱིས་མི་རིགས་རྩ་གཏོར་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་མུ་ཐུད་སྤེལ་ཡོད་པར་གསལ་འདུག གྲོས་མཐུན་དེའི་ནང་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཅས་པ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་སོགས་འཁོད་ཡོད་ཀྱང་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག དེ་བཞིན་ཡུལ་སྲོལ་གོམ་གཤིས་དང་ངོ་བོ་སོགས་རྩ་བརླག་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཚབས་འོག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྩ་མེད་བཟོས་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག མ་ཟད་གྲོས་མཐུན་དེས་བོད་ནང་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ལས་དོན་དངོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་ཆེད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་སྟེ་བོད་མིའི་ཞི་བའི་འཐབ་རྩོད་ལ་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཛ་དྲག་གི་དོ་སྣང་དང་སྔར་ལྷག་རྒྱབ་སྐྱོར་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་བཏོན་འདུག བསྒྲགས་གཏམ་དེའི་ནང་གཞན་ཡང་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༧༠ ནང་རྒྱ་ནག་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་དེར་ཞི་བདེའི་ལམ་བུ་གདམ་ཀ་མཛད་ཡོད་པ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ཐབས་ལམ་དེ་ནི་མ་འོངས་པར་དཀའ་རྙོག་དེའི་རིགས་མི་ཡོང་བའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག ད་རེས་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེ་བརྒྱུད་འཇར་མན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འགྲོ་བ་མིའི་བདེ་རྩ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ལ་སྔར་ལྷག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རྒྱུ་དང་ལྷག་དོན་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ ༡༧ དང་དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་གསལ་ལྟར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གཙོས་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཅས་ལ་ངེས་པར་བརྩི་སྲུང་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་ནང་གི་ཆོས་ལུགས་འདྲ་མིན་དང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས། ལྷག་དོན་བོད་མིའི་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་མི་མང་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་ཚབས་ཆེར་གཏོང་བཞིན་པའི་ངན་སྤྱོད་དག་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་གིས་བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་དགོས་པའི་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་ཤུགས་དྲག་ཞུས་འདུག ལར་ནས་གོང་ཞུས་ཚོགས་པ་དེས་ད་ལྟའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་པོའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ནན་མོ་དང་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དེའི་ངོས་ནས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གདལ་བཤིག་གི་གནད་དོན་ཐད་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞུ་འབོད་བྱ་རྒྱུའི་ཁས་ལེན་བརྟན་པོ་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ནང་དོན་དངོས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་ཡོང་བར་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོས་དགོས་འདུན་འདོན་བཞིན་ཡོད་པ་གསུངས་འདུག  

རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཉིང་ཁྲི་ནས་མེ་ཏོག་རྫོང་བར་དུ་འཛམ་གླིང་གི་ཆེས་ཟབ་ཤོས་སུ་གྱུར་བའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་རྒྱུད་ལ་གཤོང་ལམ་རིང་མོ་ཞིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་འདུག རྒྱ་ནག་གི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་གནས་ཚུལ་ཐོན་པ་ལྟར་ན།  བདུན་ཕྲག་སྔོན་མའི་རེས་གཟའ་སྤེན་པའི་ཉིན། རྒྱ་ནག་གིས་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་མ་དངུལ་རྒྱ་སྒོར་ཐེར་འབུམ་གཉིས་ལྷག་གི་མ་འཛུགས་ཆེད་གཏོང་གིས་རིང་ཚད་ལ་མི་ཊར་ ༦༧།༢༢ ཅན་གྱི་གཤོང་ལམ་རིང་མོ་དེ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་ཡོད་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་ལྗང་བསྒྱུར་རང་བཞིན་གྱི་ཆེས་ཟབ་ཤོས་ཀྱི་གཞོང་ལམ་ཁྲོད་སྤེལ་བའིའཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེའི་ཁྲོད་དུ་ཕུགས་ལམ་ཡང་གསར་རྒྱག་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཉིང་ཁྲི་ནས་མེ་ཏོག་རྫོང་བར་གྱི་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ་ ༣༤༦ གྱི་རིང་ཚད་དེ་ད་ཆ་སྤྱི་ལེ་ ༡༨༠ ལྷག་ལས་མེད་པར་བཟོས་ཏེ་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་ལམ་ཐག་ཆུ་ཚོད་བརྒྱད་ཀྱིས་ཉུང་འཕྲི་བཏང་ཡོད་པར་བསྒྲགས་འདུགགོང་གི་གནད་དོན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གི་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཞིབ་པ་བློ་བཟང་དབྱངས་མཚོ་ལགས་སུ་རྒྱ་ནག་གིས་ཐེངས་འདིར་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པའི་གཤོང་ལམ་དེའི་སྐོར་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་ཁོང་གིས།  ཉིང་ཁྲི་ཁུལ་དེ་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཁུལ་དེར་རྒྱ་ནག་གིས་གཞོང་ལམ་འཛུགས་སྐུན་བྱས་པ་དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཚོར་རྣོ་བའི་དོན་རྐྱེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་དེ་འདྲ་ཞིག་གསར་རྒྱག་བྱས་པ་དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁུལ་དུ་དམག་སྟོབས་ཀྱི་དཔུང་ཁག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་བཞིན་པར་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པར་གསུངས་སོང་། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཁུལ་དུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་ཅི་ཞིག་གཉེར་ཡང་ལས་གཞི་དེས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཅི་ཞིག་ཐེབས་བཞིན་པར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་ཀྱི་མེད་པར་མ་ཟད། གཞོང་ལམ་གསར་རྒྱག་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་གི་གཏེར་ཁ་རིགས་འབོར་འདྲེན་དང་ཡང་ཀླུང་གཙང་བོ་ཁ་བསྒྱུར་ལ་རམ་འདེགས་བྱེད་རྒྱུར་གསར་རྒྱག་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་ས་གནས་བོད་མིའི་བདེ་དོན་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་མིན་སྐོར་གྱི་དགག་གཞག་གནངབ་དང་འབྲེལ།  བོད་མཐོ་སྒང་དུ་འཛུགས་་ཞིབ་འཇུག་མ་བྱས་པར་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་གཉེར་བ་དེ་ཡིས་བོད་ཁུལ་དུ་རང་བྱུང་གི་གོད་ཆགས་རིགས་མང་པོ་བྱུང་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སོང་། གཞི་རྩའི་རྒྱ་ནག་གིས་འདས་བའི་ལོ་འགའི་རིང་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་མཐའ་མཚམས་ཁག་ཏུ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་བསྐྱེད་ཀྱིས་མཐའ་དམག་གི་སྟོབས་ཤུགས་གོང་སྤེལ་དང་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་སྤུས་ཀ་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་ཁབ་ལ་བདེ་འཇགས་དགོས་ན་མཐའ་མཚམས་ཁག་བརྟན་བརླིང་དགོས་བའི་དྲིལ་བསྒྲགས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་ཏེ། བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་མང་པོ་དངུལ་དངོས་ཀྱི་བསླུ་བྲིད་ཀྱིས་ས་ཞིང་བཙན་འཕྲོག་གིས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་གཞི་འདྲ་མིན་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར།  འདི་ལོར་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་དབུས་ཁུལ་གྱི་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་སྟེ། ལྷུན་རྩེ་དང་དིང་རི། དེ་བཞིན་སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་གསུམ་དུ་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱིར་ ༡༣༦ ལྷག་ཆེད་གཏོང་གིས་གནམ་ཐང་ཆེ་ཁག་གསུམ་གསར་རྒྱག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བསྒྲགས་ཡོད་པ་རེད།